Canh cá khoai

Cây rau chua là loại dây leo, thân có gai nhỏ, mọc nhiều ở các bờ rào quanh vườn ở những vùng quê xứ Quảng. Lá rau chua có hình răng cưa, lá non phần đọt có mầu xanh lá chuối, lá già có mầu xanh thẫm.

Lá rau chua có vị chua dễ chịu, càng già càng chua. Lá rau chua thường được những người dân quê hái về nấu canh chua với những loại cá đồng như: trê, rô, tràu, nhắc... hoặc những loại cá sông, cá biển như: cá đuối, cá nhám, cá ngạnh, cá đục, cá khoai... tạo thành những món canh chua hết sức dân dã, bình dị nhưng rất ngon, rất lạ miệng...

Ðể cho nồi canh chua cá khoai thêm ngon, thêm đậm đà và đúng điệu thì nên bỏ chút thời gian tìm ngắt những chiếc lá rau chua không quá non mà cũng không già quá; bởi lá non thì không đủ chua và rất dễ bị mủn khi nấu, còn lá già thì quá chua sẽ át mất mùi vị của cá khoai.

Nấu canh lá rau chua với cá khoai rất đơn giản, không cầu kỳ mất công như nấu những loại canh chua khác.

Cá khoai rửa sạch, mổ bụng lấy hết phấn bên trong rồi cho vào nồi luộc cho đến khi nước vừa sôi thì cho lá rau chua (để nguyên lá) vào, nêm nếm cho vừa ăn rồi tiện tay giã vài trái ớt hiểm bỏ vào. Nhắc xuống bếp rắc thêm một ít rau ngổ điếc, rau thơm xắt nhỏ.

Chỉ có thế thôi nhưng nồi canh ngon một cách khó tả. Ðối với những người dân vùng biển, sau những ngày lênh đênh trên biển theo những luồng cá tôm, được quây quần bên mâm cơm gia đình với vợ chồng con cái, bưng chén cơm gạo mới nóng hổi chan canh lá rau chua nấu với cá khoai dầm ớt hiểm cay nồng thì quả là tuyệt vời không gì bằng.

Vị chua thanh rất đặc trưng của lá rau chua, vị ngọt bùi mặn mà hương vị biển của cá khoai, vị cay của ớt hiểm giã nát, mùi thơm của ngổ điếc rau thơm cộng với cái dẻo của cơm gạo mới hòa quyện vào nhau, vừa ăn vừa hít hà vì cay và nóng nhưng vẫn cứ ăn không thôi. Mồ hôi cứ rịn ra khắp người mà sao bỗng dưng thấy khoan khoái, khỏe khoắn một cách lạ thường...

Còn cá khoai loại cá biển, đánh bắt được quanh năm. Con to nhất cỡ bằng hai ngón tay. Thân cá tròn lẳn, thịt trắng, mềm và nhão. Xương cá khoai rất mềm trẻ con ăn vẫn được.

Theo những người dân vùng biển cho biết thì thịt loại cá này rất lành tính, có thể giải nhiệt và rất có lợi cho nhuận thường. Ở một số vùng ven biển Quảng Nam, người ta thường dùng cá khoai kho chung với xương rồng non để trở thành một món khoái khẩu, độc nhất vô nhị, ăn rất bắt cơm...

Xương rồng non cắt bỏ hết gai, tước vỏ, xắt mỏng rồi ngâm nước muối sau đó vắt khô. Cá khoai ướp gia vị thật thấm rồi cho lên bếp đổ ngập nước kho riu riu cho đến khi thịt cá mềm nhũn ra thì cho xương rồng non vào... Bới chén cơm nóng chan ít nước cá kho, thêm vài lát xương rồng non vào rồi "cắm đầu cắm cổ" và một hơi cho hết chén rồi tranh thủ "mần" thêm chén khác.

Ông bà ta vẫn thường dạy "khôn ăn cái, dại ăn nước" nhưng đối với món cá khoai kho với xương rồng non thì ngược lại "khôn ăn nước, dại mới ăn cái". Bởi tất cả những gì tinh túy nhất của món ăn này đều hòa lẫn vào trong nước. Những lát xương rồng non kho thấm cái hương vị mặn mà của biển, cái vị ngon ngọt của cá khoai trở nên ngon một cách lạ thường...

Ngoài món ăn độc đáo này, những người dân biển còn có thể dùng cá khoai để nấu canh với lá rau chua để tạo thành một món canh chua rất đặc biệt không thể lẫn với bất kỳ loại canh chua nào khác được.

Nhắc đến các món ăn từ biển, người ta chỉ nghĩ ngay đến những món hải sản như: tôm, cua, ghẹ, mực... Những món này có tiền là có thể ăn được, có thể mua về chế biến được.

Tuy nhiên có những món ăn rất dân dã bình dị, cũng bắt nguồn từ biển nhưng không phải ai cũng có thể muốn là ăn được, có tiền là mua về nấu được như món: cá khoai kho với xương rồng non, và đặc biệt là món canh lá rau chua nấu với cá khoai. Những thứ dân dã, bình dị, mộc mạc quanh ta như xương rồng non, như lá rau chua nếu biết tìm tòi kết hợp với những loại thực phẩm khác cũng có thể thăng hoa thành những món ăn độc đáo...