Chè hoa cau

E-mail | Bản in | Lưu xem sau

Nếu ví mâm cỗ tết là một bức họa lập thể nhiều màu thì bát chè hoa cau là một mảng màu trong trẻo mà ở đó những sắc màu nguyên chất được đặt gần nhau chứ không pha lẫn. 

Bột sắn trong màu cườm, những hạt đỗ vàng ươm như những bông hoa cau lững lờ trên mặt hồ buổi sớm... gợi cảm giác chay tịnh, ấp ủ bao nỗi nhớ thương, sum họp mỗi độ tết về.

Chè hoa cau mang hương vị thanh tao, nhẹ nhõm. Bên mâm cỗ đủ cả canh, gà, miến, mọc, bát chè hoa cau mang đến cảm giác chay tịnh và thư thái đến lạ lùng. Có điều lạ là cho dù món chè này có thể tìm thấy dễ dàng trên bất cứ một quán hàng hay chợ phố nào thì nó vẫn được trịnh trọng đặt lên bàn thờ tổ tiên để tưởng nhớ ông bà vào những ngày lễ tết.

Có lẽ bởi vị ngọt ngon, thơm lành lạ lùng của bột sắn thoảng hương hoa bưởi quyện lấy vị đỗ bùi bùi quyến luyến nhau đã tạo nên một thứ "bùa mê", một cảm giác thèm sum họp kỳ lạ mà không hương liệu nhân tạo nào thay thế nổi.

Vì thế trước tết, các bà, các mẹ chẳng thể nào quên ra chợ mua về nhà nào đậu xanh, đường kính, bột sắn để làm món chè mà cả nhà đều ưa thích. Theo kinh nghiệm của người già, đỗ dùng để nấu chè phải là loại đỗ hạt tiêu tuy nhỏ nhưng vàng và thơm, hạt nào hạt nấy đều nhau và không bị lép. Sau khi ngâm đỗ nửa ngày, đem ra đãi và rắc vài hạt muối vào, để ráo nước mới đem đồ trong chõ. Nấu chè cũng vậy. Công việc tưởng chừng như đơn giản mà xem ra lại rất công phu.

Phải đun lửa liu riu và thao tác khuấy bột cũng phải thật đều tay, thấy nước hơi sánh lại là ngừng ngay để tránh cho bột không già quá mà cũng không non quá. Bởi chỉ cần sơ ý khuấy già tay một chút, chè sẽ mất hương thơm tự nhiên của hoa bưởi.

Chè hoa cau bao giờ cũng có độ ngọt thanh vừa phải. Bát chè múc ra phải đạt được độ sánh mượt cần thiết cùng với những hạt đậu xanh đồ chín, rắc khéo để không chìm, không vón cục mà chỉ lơ lửng như hoa cau vàng ươm, một nỗi vàng rộn ràng mà tinh khiết. Thêm một chút xôi vò căng phồng vàng óng, bát chè chỉ cần nhìn thôi cũng đủ làm đói lòng người xa quê lâu ngày được về sum họp.

Muốn mùi hương hoa bưởi thơm đượm hơn, những nhà nền nếp xưa kia còn ướp hoa bưởi vào bát đựng chè. Bát đựng chè phải kén những chiếc bát sứ Giang Tây, thanh mỏng, nhỏ nhẹ, miệng bít vàng, lòng men trắng bóng. Khi kén được chiếc bát vừa ý sẽ tiến hành ướp hoa bưởi vào trong lòng bát. Việc ướp hoa bưởi cũng khá cầu kỳ.

Vào mùa xuân, không khí trở nên trong lành, không vướng bụi vì thế những cánh hoa trắng muốt như tươi lâu hơn trong tiết trời se lạnh và làn hơi nước mỏng như sương. Và hương thơm, có thể nói thành thực một điều rằng hoa bưởi thơm nhất trong tiết trời mùa xuân ấm áp. Cũng vì lẽ ấy, bát chè dâng lên tổ tiên vào ngày tết thường có hương thơm đặc biệt hơn ngày thường.

Cát để đem ướp là loại cát sông, sau khi được rửa sạch sẽ mang ra rang nóng rồi đổ ra nong. Sau đó, lấy giấy bản trải lên rồi đem hoa bưởi để trên giấy, úp chén đơm chè lên trên. Mỗi chén úp vài bông hoa. Cát nóng làm hoa bưởi bốc hơi, đọng lại thành lớp mồ hôi thơm trong lòng bát. Rồi cứ thế, từng bát chè được múc ra sóng sánh mùi hoa bưởi được ướp thơm mùi hương năm mới, thanh tao, tinh khiết lưu luyến vào đúng khoảnh khắc giao mùa.

Thế mới biết nghệ thuật ẩm thực cho dù là đơn giản đi chăng nữa cũng được bàn tay của người phụ nữ đảm đang nâng lên tầm nghệ thuật, họ không chỉ tinh tế trong cách thưởng thức mà còn biết nâng cao những sản phẩm bình thường thành món ăn tinh túy, sang trọng trong bữa cỗ đầu bảng của mảnh đất kinh kỳ.

Không cầu kỳ, chẳng kén chọn người thưởng thức, chè hoa cau làm hài lòng cả những thực khách khó tính nhất. Suy cho cùng, cái tinh tế trong ẩm thực của người Hà Nội lại nằm ở cách chế biến, cách thưởng thức đúng cách, ở tấm lòng người trao kẻ nhận. Chè hoa cau cũng vậy.

Linh hồn làm nên bát chè trứ danh đất Hà thành chẳng đâu xa lạ mà lại là thứ vật phẩm gần gũi của đồng đất quê nhà: bột sắn, đỗ xanh, hoa bưởi. Nhưng dưới bàn tay khéo léo của các bà, các chị, như có phép mầu trong chuyện cổ, bát chè làm nên điều kỳ diệu bằng thứ hương hoa thật lạ, thứ hương hoa đã được tích tụ tinh chất từ đất trời và lòng người nên thật tình và thật đọng. Và vì thế dường như bát chè thơm thảo ấy đã mang được cả hương vị mùa xuân thấm qua da tay vào cơ thể, một sự thấm sâu rộn ràng mà lặng lẽ.

(Nguồn: HNM)