Những bước tiến của trí tuệ nhân tạo

E-mail | Bản in | Lưu xem sau

Nhân viên tiếp tân bên ngoài văn phòng ông Eric Horvitz là một máy tính có thể tương tác với khách.

Một loạt công ty, từ “có tên tuổi” như Microsoft, Google, AT&T cho đến các công ty mới, đang đầu tư vào những dịch vụ có thể dẫn đến khái niệm về loại máy móc có khả năng làm theo mệnh lệnh bằng giọng nói – một phần của trí tuệ nhân tạo. Theo các nhà khoa học và kinh tế học, trí tuệ nhân tạo không chỉ sẽ biến đổi cách thức giao tiếp và cộng tác giữa con người và máy móc, mà còn thay đổi bản chất công việc và hoạt động thường nhật của chúng ta.

Các nhà khoa học máy tính từ lâu đã không ngừng nỗ lực nghiên cứu về trí tuệ nhân tạo – việc sử dụng máy tính để mô phỏng suy nghĩ của con người. Trong những năm gần đây đã có sự tiến triển vượt bậc trong việc phát triển những máy móc có thể lắng nghe, nói, nhìn, suy luận và học hỏi theo cách của chúng ta.

Trợ lý số

Sự hiện diện rõ ràng nhất của trí tuệ nhân tạo trong cuộc sống chính là việc máy tính hiểu được những gì con người nói. Ngày càng có nhiều người dùng lời nói, thay vì bàn phím, để tìm kiếm thứ gì đó trên điện thoại di động. Trong khi đó, các dịch vụ tìm kiếm của Google và Microsoft đã có khả năng đáp ứng các yêu cầu bằng giọng nói. Nhiều tài xế đã ra lệnh cho xe hơi thực hiện những chức năng như tìm đường hoặc chơi nhạc.

Dù còn lâu mới đạt đến mức hoàn hảo, công nghệ nhận biết giọng nói hiện đã đủ tốt để được sử dụng phổ biến hơn. Chẳng hạn như tại các trung tâm hỗ trợ khách hàng qua điện thoại, phần mềm giọng nói cho phép tự động trả lời hoàn toàn nhiều cuộc gọi nhận được. Những hệ thống tân tiến hơn có thể nhận biết sự giận dữ trong giọng nói của người gọi và đưa ra phản ứng phù hợp, ví dụ như chuyển cuộc gọi đến người quản lý.

Nhân viên tiếp tân bên ngoài văn phòng của ông Eric Horvitz – một nhà khoa học máy tính tại Microsoft – là một nhân vật ảo trên màn hình máy tính. Ẩn sau khuôn mặt phụ nữ này là một loạt công nghệ máy tính, như nhận biết và hiểu giọng nói, nhận dạng khuôn mặt. “Người trợ lý số” này quản lý các cơ sở dữ liệu, trong đó có lịch làm việc và các cuộc hẹn của sếp từ nhiều năm trước, và phong cách làm việc của ông.

Phần mềm của “người trợ lý số” này giám sát các cuộc gọi của sếp, ghi nhận độ dài, thời điểm diễn ra của các cuộc gọi và người mà ông gọi đến. Phần mềm cũng theo dõi việc ông sử dụng máy tính – thông qua những ứng dụng như e-mail, viết văn bản, lướt web – trong bao lâu và vào lúc nào trong ngày. Như là một phần của dự án, các nhà nghiên cứu có kế hoạch lập trình thiết bị trợ lý số để nó tham gia vào các cuộc trò chuyện liên quan đến công việc với những đồng nghiệp đang ngồi chờ ngoài văn phòng. Tại Microsoft, nhân viên thường tự quản lý lịch làm việc của mình. Vì thế, theo ông Horvitz, lợi ích của trợ lý số là quản lý thời gian biểu của ông tốt hơn và điều phối công việc với những đồng nghiệp khác.

Thiết bị thông minh hơn

Một loạt công ty đang đầu tư vào những dịch vụ có thể dẫn đến khái niệm về loại máy móc có thể làm theo mệnh lệnh bằng giọng nói. Tiến sâu nhất vào trong lĩnh vực này có lẽ là công ty Siri tại Thung lũng Silicon của Mỹ. Công ty này cung cấp một “trợ lý cá nhân ảo”, tức một tập hợp những chương trình có thể lắng nghe yêu cầu, tìm thông tin và hành động.

Trong khi đó, các hệ thống nhận biết giọng nói trong xe hơi cũng được cải tiến mạnh mẽ. Chỉ trong vòng ba năm trở lại đây, số lượng câu mệnh lệnh bằng giọng nói sử dụng trong xe hơi mà công ty Ford Motor ghi nhận được đã tăng từ 100 lên 10.000 từ và cụm từ. Những hệ thống, như Sync của Ford, đang dần trở thành một sự lựa chọn ưa thích trong những mẫu xe hơi thế hệ mới.

Ông Erik Brynjolfsson, nhà kinh tế học tại trường quản lý Sloan thuộc Viện Công nghệ Massachusetts (Mỹ), cho rằng trí tuệ nhân tạo sẽ thúc đẩy phát minh sáng tạo, đồng thời tạo ra cơ hội cho các cá nhân và công ty. Các chuyên gia dự báo rằng những máy móc thông minh vào một ngày nào đó sẽ được dùng để giảng dạy sinh viên, hỗ trợ bác sĩ phẫu thuật và giúp việc lái xe trở nên an toàn hơn.

Khi công nghệ trí tuệ nhân tạo được sử dụng phổ biến hơn, thì xuất hiện những mối lo ngại về tác động xã hội của công nghệ này cũng như những hạn chế của nó. Một số người lo ngại rằng tỷ lệ thất nghiệp sẽ gia tăng do có sự thay thế của máy móc, trong lúc những người khác cảnh báo rằng máy móc thông minh có thể được dùng như là những công cụ để tách biệt các công ty, chính quyền và người giàu khỏi phần còn lại của xã hội. Họ cho rằng máy móc sẽ thay thế con người trong việc lắng nghe những khách hàng và công dân nào bị xem là cứng đầu.

Bất chấp những rủi ro nói trên, sự hữu ích ngày càng tăng của trí tuệ nhân tạo ngầm đưa ra một thông điệp: công nghệ này sẽ được sử dụng phổ biến. Vấn đề cần quan tâm là con người sẽ sử dụng công nghệ này ra sao.

Andries van Dam, Giáo sư về khoa học máy tính tại Đại học Brown (Mỹ), dự báo: “Sẽ có đủ loại sai sót và rắc rối, và chúng ta cần sự kiểm tra và cân bằng của con người. Dù sao thì việc có trí tuệ nhân tạo vẫn tốt hơn là không có nó”.