Đèn huỳnh quang compăc: Tiết kiệm điện nhưng cũng tiềm ẩn nguy cơ

E-mail | Bản in | Lưu xem sau

Nước ta đang triển khai chương trình đẩy mạnh việc dùng đèn huỳnh quang compăc trong thắp sáng để tiết kiệm điện. Nhưng đối với loại đèn này, bên cạnh ưu điểm tiết kiệm điện nó còn tiềm ẩn những nguy cơ đối với sức khoẻ con người và môi trường khi đèn hết hạn sử dụng hay hư hỏng. Tạp chí Sciences et Avenir số tháng 3.2006 đã có một bài viết về vấn đề này, gợi cho chúng ta suy nghĩ về những việc cần làm đồng thời với việc đẩy mạnh dùng đèn huỳnh quang compăc.

So với các loại bóng đèn cùng độ sáng thì đèn huỳnh quang compăc tiêu thụ năng lượng ít hơn 5 lần. Nhưng trong những chất cấu tạo nên đèn có một loại kim loại nặng, độc hại cho môi trường và sức khỏe. Đó là thủy ngân ở thể hơi (ở dạng này bóng đèn mới làm việc được, sự phóng điện trong hơi thủy ngân tạo ra tia cực tím, kích thích bột huỳnh quang ở bên trong vỏ đèn phát sáng; đèn huỳnh quang compăc khác đèn huỳnh quang thường - đèn ống - ở chỗ chất lượng bột huỳnh quang cao, hiệu suất phát sáng lớn).

Thủy ngân là một kim loại nặng dạng đặc biệt, ở nhiệt độ phòng, kim loại này ở thể lỏng (hầu như vô hại). Nhưng thủy ngân ở dạng hơi có thể đi vào cơ thể theo đường hô hấp hay đi qua da, từ đó được máu đưa về hệ thần kinh trung ương và các bộ phận của cơ thể và tích tụ ở đấy. Hiện tượng tích tụ sinh học này cùng một số hiện tượng khác là nguyên nhân gây ra những thương tổn thần kinh và hô hấp cấp tính, gây ra suy thận

Ngay khi chưa chiếm được thị phần chính, mỗi năm ở Pháp đã bán ra 16 triệu đèn huỳnh quang compăc tiêu thụ ít năng lượng. Với khối lượng được tung ra như vậy nhưng không có mạng lưới thu mua đèn đã hết hạn sử dụng hay hư hỏng. Đại đa số đèn huỳnh quang compăc sau khi hư hỏng không sử dụng được nữa, được vứt vào túi rác, trong đó nhiều cái bị vỡ nát. Tuy lượng thủy ngân trong đèn rất ít, nhưng hơi thủy ngân thoát ra khi bóng đèn vỡ lại có tác hại không nhỏ đối với con người. Biết như vậy, nhưng mãi đến tháng 7.2005, ở Pháp mới có đạo luật quy định chất thải có kim loại nặng như thủy ngân là chất thải nguy hiểm, cần xử lý. Quả là một sự thức tỉnh muộn màng, và người ta đã đặt câu hỏi: Tại sao các chiến dịch thông tin tuyên truyền về việc dùng đèn huỳnh quang compăc cho đến nay chỉ chú ý đến mặt tiết kiệm điện mà không nói đến tầm quan trọng của việc thu gom để tái sinh các đèn đã dùng, đã hư hỏng; tại sao không có luật buộc người sử dụng phải đưa đèn hỏng về các chỗ thu gom và phải tổ chức tốt các chỗ thu gom đèn hỏng?

Như vậy, việc dùng đèn huỳnh quang compăc tiết kiệm điện cần phải đi đôi với hoạt động tuyên truyền và phải tổ chức tốt việc thu gom để xử lý các đèn đã hư hỏng.

(Theo Tạp chí Hoạt động Khoa Học)