Nước - nguy cơ khủng hoảng mới cho toàn cầu

Tình trạng này đang leo thang đến mức UNDP cảnh báo: nước - nhiều khả năng trở thành nguyên nhân gây khủng hoảng toàn cầu trong tương lai không xa.

Theo nghiên cứu của Tổ chức phát triển Liên hiệp quốc (UNDP): nhiều nhân tố quyết định chỉ số phát triển con người như đầu tư giáo dục, y tế... nhưng nước và vệ sinh vẫn luôn ở vị trí hàng đầu. Số người dùng nước sạch hiện nay của thế giới đã tăng lên, song biến đổi khí hậu, tăng dân số đang ẩn chứa nhiều tác động to lớn. Theo nghiên cứu, thế giới ngày càng có nhiều con sông không thể ra đến biển: đơn cử như sông Hoàng Hà (Trung Quốc), sông Murray-Darling (Úc) cũng đứng trước nguy cơ và mỗi năm người ta phải tăng cường nạo vét cửa sông. Biển Aral, hồ Chad cạn khô do nước từ các con sông bị cạn kiệt. Nhiều dòng suối then chốt cho các cộng đồng vùng Tanzania được dự đoán sẽ thành “suối chết” trong nửa năm tới. Ước tính sẽ có thêm 2,5 tỷ “miệng ăn” trên thế giới vào năm 2050, cùng lúc sẽ có hơn 6 tỷ người “chết khát”. UNDP cảnh báo, năm 2030 sẽ có thêm 14 quốc gia rơi vào “khủng hoảng nước”.

Các chuyên gia cảnh báo: khô hạn đang bắt đầu kéo dài tại Nam Âu đến Kazakhstan, Bắc Phi sang Iran và kéo dài về hướng tây đến tận Trung Mỹ. Vùng Nam bán cầu, Nam Phi và Úc cũng cùng số phận; riêng khu vực đông dân cư Bắc Phi và Trung Á sẽ phải hết sức chật vật để có đủ nước uống. Ngược lại, các nước Ấn Độ, Bangladesh, Myanmar sẽ nhận được mưa nhiều hơn, song lại dồn dập trong thời gian ngắn, do đó chỉ đủ tạo nên những dòng chảy mạnh còn nước cho cư dân vẫn thiếu. Tuy nhiên, khủng hoảng nước toàn cầu không chỉ do sự khan hiếm tự nhiên mà chủ yếu xuất phát từ quyền lực, nghèo khổ và thiếu cân bằng. Nhật Bản và Campuchia có cùng lượng mưa trung bình 160 cm/năm, song mỗi người Nhật có thể dùng gần 400 lít nước/ngày, gấp 10 lần người Campuchia. Thậm chí, nhiều ngôi làng ngay giữa vùng rừng nhiệt đới Amazon - một trong những vùng đất xanh tươi nhất trên hành tinh cũng chịu cảnh thiếu nước do cư dân tăng, nạn đốt phá rừng bừa bãi ngày càng nhiều.

Trên thực tế, đối phó với tình trạng trên, nhiều giải pháp đã được đưa ra, trong đó có dự án xây đường ống nước khổng lồ hoặc các cánh đồng khử muối, mưa nhân tạo. Trước đây đã có đường ống dài 500km dẫn nước từ vùng bờ biển Tây Úc đến vùng khai thác vàng Kalgoorlie, nay sẽ một dự án lớn hơn, dự kiến sẽ được xây dựng để dẫn nước từ bang phía Bắc. Tây Ban Nha và Cyrup phải vận chuyển nước bằng tàu. Những giải pháp này rõ ràng quá đắt đỏ; không phải quốc gia nào cũng làm được, hay ít nhất là không thể kéo dài. Trên hết, các chuyên gia kêu gọi các quốc gia quan tâm hơn đến việc sử dụng nước. Vùng Amazon chịu hạn thì khủng hoảng nước toàn cầu sẽ không còn xa nếu thiếu sự quan tâm đúng mức ngay từ bây giờ!