Quyết định trao Giải thưởng Nobel Hoá học 2005

E-mail | Bản in | Lưu xem sau

Chiều 5.10.2005, Viện Hàn lâm khoa học Thụy Điển đã quyết định trao Giải Nobel Hoá học 2005 cho một nhà khoa học Pháp (Yves Chauvin, Viện Dầu mỏ Pháp) và hai nhà khoa học Mỹ (Richard Schrock, Học viện Công nghệ Massachusetts và Robert Grubbs, Học viện Công nghệ California) vì đã phát hiện và mô phỏng thành công việc tạo ra các phân tử để chế tạo các hóa chất và dược phẩm trong y học (tạo ra các chất xúc tác cho phản ứng hoán vị trong tổng hợp chất hữu cơ). Nghiên cứu của ba nhà khoa học đã đặt nền móng cho việc sản xuất các loại dược phẩm mới để điều trị các bệnh như Alzheimer, Hội chứng Down, HIV, ung thư và còn được ứng dụng trong ngành thực phẩm, hóa chất... Thành công này đã giúp các nhà khoa học tiến thêm một bước tới ngành công nghiệp hóa học sạch (green chemistry) khi loại bỏ bớt các chất thải gây hại nhờ vào công nghệ sản xuất thông minh hơn. Đây chỉ là một trong rất nhiều ví dụ cho thấy tầm quan trọng của các ngành khoa học cơ bản trong việc ứng dụng vào các nhu cầu thiết yếu của con người, xã hội và môi trường.

Trong quá trình tổng hợp chất hữu cơ xảy ra các phản ứng hoán vị (thay đổi vị trí), các liên kết kép bị phá vỡ và tái kết hợp giữa các nguyên tử cacbon khi vị trí của chúng đã bị thay đổi. Điều này xảy ra với sự trợ giúp của các phân tử chất xúc tác đặc biệt. Hiện tại, người ta đã tìm ra chính xác các chất xúc tác đó. Nếu có thể, bước tiếp theo trong một tương lai gần, con người sẽ sản xuất các chất xúc tác thực sự cần thiết. Hoán vị được sử dụng hàng ngày trong ngành công nghiệp hoá chất, chủ yếu là để tạo ra các loại dược phẩm và những chất dẻo tiên tiến. Đó là những phương pháp hiệu quả hơn (ít phản ứng, cần ít nguyên liệu và tạo ra ít chất thải hơn), dễ sử dụng (ổn định trong không khí, ở nhiệt độ và áp suất bình thường) và thân thiện hơn với môi trường (các dung môi không gây thương tích, phế thải ít độc hại hơn). Đó là một bước tiến vĩ đại đối với ''ngành hoá chất xanh'', giảm chất thải độc hại thông qua tiến trình sản xuất thông minh hơn.

( theo Tạp chí hoạt động khoa học )