Với đề án “Phát triển bào tử Bacillus trên cơ sở tương tác Streptavidin-biotin”, TS Nguyễn Thị Vân Anh ở Trường ĐH Khoa học Tự nhiên Hà Nội đã trở thành một trong 15 nhà khoa học nữ của toàn thế giới được nhận học bổng quốc tế vì sự phát triển phụ nữ trong khoa học, năm 2010 * Phóng viên:Xin chúc mừng bà và xin bà cho biết đôi nét về đề án phát triển bào tử Bacillus trên cơ sở tương tác Streptavidin-biotin?
- TS Nguyễn Thị Vân Anh:Đề án sử dụng công nghệ gien để tạo ra công cụ sinh học mới. Đó là bào tử của vi khuẩn Bacillus subtilis biểu hiện một protein có tên là streptavidin, có khả năng gắn bền vững với kháng thể biotinyl hóa. Protein này có ưu điểm dễ sản xuất và rất bền vững, ứng dụng trong chẩn đoán và điều trị bệnh tật. Cụ thể hơn, công cụ này có thể dùng để phát hiện các vi khuẩn, virus gây bệnh hoặc làm tá dược vận chuyển thuốc tới đúng tế bào bệnh, nhờ đó giảm tác dụng phụ và liều sử dụng.
* Kết quả nghiên cứu này đem lại khả năng ứng dụng thế nào trong cuộc sống?
- Kết quả của đề án sẽ là cơ sở tạo ra các bộ sinh phẩm chẩn đoán tiện dụng và các tá dược an toàn có khả năng vận chuyển thuốc tới đúng tế bào bị bệnh. Dạng công cụ sinh học mới này có thể sản xuất với giá thành cạnh tranh, phù hợp với điều kiện kinh tế của VN và vì thế có triển vọng ứng dụng trong nhiều lĩnh vực như thủy sản và sinh y dược học. Đề án sẽ tạo được 2 sản phẩm ứng dụng thực tế. Thứ nhất, sản phẩm bào tử gắn kháng thể có thể phát hiện kháng nguyên đặc hiệu của virus gây bệnh đốm trắng, ứng dụng để chế tạo bộ sinh phẩm chẩn đoán bệnh đốm trắng ở tôm sú - một bệnh rất nguy hiểm và gây thiệt hại trên diện rộng ở các đầm nuôi thủy sản, làm sụt giảm nghiêm trọng sản lượng tôm sú xuất khẩu hằng năm.
Sản phẩm thứ hai là bào tử gắn kháng thể có thể gắn kết bền vững với các thụ thể đặc trưng trên tế bào ung thư, ứng dụng làm tá dược “thông minh” dẫn thuốc tới đúng tế bào ung thư ruột mà ít ảnh hưởng tới tế bào lành, do đó có thể giảm liều lượng sử dụng (cũng đồng thời giảm giá thành điều trị) cho người bệnh và giảm tác dụng phụ. Thông thường,khi người bệnh uống thuốc, thuốc sẽ chạy khắp cơ thể. Với những khu vực bị bệnh, thuốc sẽ can thiệp và cải thiện song những vùng khác cũng bị ảnh hưởng theo phản ứng ngược. Nếu dùng chất dẫn này, thuốc sẽ tập trung đến đúng vùng bệnh, giúp việc điều trị hiệu quả hơn.
Các nhà khoa học của Trường ĐH Khoa học Tự nhiên Hà Nội đang làm việc trong phòng thí nghiệm. Ảnh: Liên Chi
* Bà có thể cho biết thêm vềkế hoạch phát triển cụ thể trong tương lai của đề án?
- Sau thành công của giai đoạn đầu, chúng tôi sẽ tiếp tục chế tạo bộ sinh phẩm dựa trên công cụ mới này để chẩn đoán, phát hiện virus đốm trắng ở tôm, đồng thời thử nghiệm sâu hơn nữa các thí nghiệm đánh giá dược động học dẫn truyền một số hóa trị liệu của công cụ sinh học mới này tới các dòng tế bào ung thư ruột khác nhau (mô hình invitro) và tới các khối u thực nghiệm trên chuột (mô hình invivo).
Những kết quả thử nghiệm trong tương lai sẽ là cơ sở khoa học để chúng tôi tiến hành đăng ký sáng chế hoặc sáng kiến hữu ích. từ đó, chúng tôi sẽ phối hợp với các doanh nghiệp trong và ngoài nước về lĩnh vực thủy sản và dược phẩm để cùng đưa ra sản phẩm có ứng dụng thực tiễn.
15 suất học bổng quốc tế mỗi năm
Ra đời vào năm 1998, giải thưởng quốc tế LOréal-UNESCO For Women in Science (Vì sự phát triển phụ nữ trong khoa học) được thành lập để quảng bá và khuyến khích những phụ nữ đã đóng góp vào sự tiến bộ của khoa học trên toàn cầu. Mỗi năm sẽ có 5 nhà khoa học nữ xuất sắc được vinh danh qua giải thưởng khoa học quốc tế LOréal-UNESCO, do Hội đồng Khoa học Thế giới bình chọn.
Bên cạnh đó, mỗi năm cũng sẽ có 15 học bổng quốc tế UNESCO-LOréal International Fellowships trao cho các nhà nữ nghiên cứu trẻ tuổi có học vị tiến sĩ trở lên, có dự án nghiên cứu được các viện nghiên cứu danh tiếng ở nước ngoài chấp thuận. Năm 2010, ngoài TS Nguyễn Thị Vân Anh, VN còn có 2 nhà khoa học nữ khác cùng được nhận học bổng này là TS Đinh Thị Mai Thanh và TS Đoàn Thị Mai Hương (Viện Khoa học và Công nghệ VN).
Đồng tác giả, tiến sỹ Phạm Mạnh Thảo, Học viện Kỹ thuật Quân sự và tiến sỹ Doãn Anh Tú, Trung tâm Nhiệt đới Việt Nga (Bộ Quốc phòng) lần đầu tiên nghiên cứu, chế tạo thành công pin hoạt hóa nhiệt ở Việt Nam.
Thực hiện đề án “Đổi mới công nghệ công nghiệp sản xuất phục vụ chuyển dịch cơ cấu công nghiệp trên địa bàn TPHCM”, vừa qua Trung tâm Thông tin Khoa học – Công nghệ (Sở Khoa học - Công nghệ TPHCM) đã phối hợp với Ban Quản lý các KCX và KCN tổ chức 2 hội nghị tại KCN Tân Tạo và KCN Tân Bình nhằm tạo cơ hội cho doanh nghiệp các KCX và KCN tiếp xúc với lực lượng khoa học - công nghệ TPHCM.
PGS-TS Đinh Xuân Thắng (Viện Môi trường-Tài nguyên- ĐH Quốc gia TPHCM) và kỹ sư Vũ Văn Dũng (Viện Nghiên cứu công nghệ môi trường và bảo hộ lao động) vừa cho ra mắt mẫu thiết bị xử lý bụi và một số loại khí acid ở quy mô nhỏ và vừa.
Các nhà khoa học thuộc Phòng Công nghệ lúa lai (Viện Sinh học nông nghiệp) vừa lai tạo thành công ba giống lúa lai hai dòng TH3-4, TH3-5 và TH7-2.
Đây là sản phẩm mới do TS Lê Phúc Bình và cộng sự thuộc khoa Công nghệ dệt may và thời trang (ĐH Bách khoa Hà Nội) nghiên cứu, chế tạo thành công. Loại vật liệu này được làm từ xơ tre tự nhiên và các polymer tổng hợp.
TS Trần Bích Lam (ĐH Bách khoa TP Hồ Chí Minh) và cộng sự vừa chế tạo thành công hai dụng cụ phân tích nhanh, giúp xác định urê trong thực phẩm. Dụng cụ thứ nhất là giấy thử urê, hoạt động theo nguyên lý ứng dụng thành tựu của enzym học.
Chuyện Apple, Samsung tự tạo ra sản phẩm riêng để thoát khỏi sự lệ thuộc vào cái bóng Google gợi mở cho ngành công nghệ thông tin và truyền thông Việt Nam suy nghĩ đến hướng tự tạo ra sản phẩm, những thương hiệu mới trong và ngoài nước, vượt khỏi cái bóng những người khổng lồ.
Doanh số máy tính cá nhân trên toàn cầu đã giảm quý thứ 5 liên tiếp, lâu nhất từ trước tới nay, do người tiêu dùng tiếp tục chuyển hướng sang các dòng máy tính bảng và smartphone trang bị màn hình cảm ứng.
Chỉ khoảng 2 năm trước, 99% các ứng dụng di động mà người dùng Việt sử dụng đều của nước ngoài thì hiện nay, với gần 10 triệu smartphones và 20 triệu thuê bao 3G, việc phát triển các ứng dụng di động đang trở thành xu hướng tiềm năng.
Smartphone ngày càng trở nên phổ biến trên khắp thế giới. Một trong những vấn đề lớn nhất mà mọi người dùng smartphone đều gặp phải là thời lượng pin dùng trên máy. Việc sạc điện cho pin mọi lúc mọi nơi đã thu hút được nhiều hãng công nghệ và cả các nhà sản xuất thời trang tham gia.
Tại hội nghị sơ kết công tác 6 tháng đầu năm và triển khai nhiệm vụ 6 tháng cuối năm của Bộ Thông tin và Truyền thông, hôm 1/7, ông Tống Viết Trung, Phó tổng giám đốc Tập đoàn Viễn thông Quân đội (Viettel) đã đề xuất tăng giá cước 3G.
Một nghiên cứu mới do các nhà khoa học Mỹ thực hiện công bố trên tạp chí Y học hô hấp Lancet cho biết việc xem xét bộ gen của trẻ em có thể giúp xác định khi bước vào độ tuổi trưởng thành, chúng có nguy cơ bị mắc bệnh hen suyễn hay không.
Trước khi trở thành cái tên quen thuộc với nhiều người dùng Internet toàn cầu hiện nay, nhiều trang web nổi tiếng đã phải thay đổi tên miền theo hướng gọn nhẹ hơn, dễ nhớ hơn.
Hàm lượng công nghệ các ngành xuất khẩu của Việt Nam hầu như không thay đổi sau 10 năm. Vì thế, không có gì khó hiểu khi nước ta vẫn "trung thành" với chiến lược xuất khẩu nguyên liệu thô và nuôi giấc mơ công nghệ cao.
Hàn Quốc có được những thành tựu vượt bậc về phát triển kinh tế và khoa học công nghệ một phần là nhờ những định hướng đúng đắn từ rất sớm của Chính phủ Hàn Quốc trong thúc đẩy đầu tư cho nghiên cứu và phát triển (R&D). Những chính sách đó rất đáng để chúng ta nghiên cứu và áp dụng.
Những ý kiến của Tổng thống Mỹ Barack Obama và Thống đốc Mitt Romney trên trang Tranh luận khoa học (ScienceDebate.org) phản ánh rất rõ khác biệt về chủ trương và chính sách khoa học công nghệ giữa 2 ứng cử viên Tổng thống Mỹ nhiệm kỳ tới. Sau đây là lược thuật một số nội dung cơ bản.
Việc tìm hiểu, tham khảo những mô hình tiến bộ trong quản lý quỹ khoa học của quốc tế để áp dụng một cách phù hợp vào hoàn cảnh thực tế của Việt Nam là điều hết sức cần thiết. Bài viết này điểm qua một số so sánh giữa Quỹ Phát triển KH&CN quốc gia (Nafosted) và Quỹ Khoa học quốc gia Mỹ (NSF) trên các khía cạnh: tổ chức hội đồng, thẩm định đề cương, cơ chế tài chính, và đàm phán tài chính.
Hơn 70% số trận động đất mạnh nhất trên thế giới đều xảy ra dọc theo một đới xuyên lục địa được biết đến dưới tên gọi Vành đai lửa Thái Bình Dương, dài khoảng 40 nghìn km, chạy vòng quanh Thái Bình Dương. Việt Nam là một trong những quốc gia may mắn nằm ngoài vành đai lửa này, vì thế đến nay chúng ta chưa phải chịu những thiệt hại nặng nề do động đất gây ra như các nước: Nhật Bản, Indonesia, Philippines... những quốc gia nằm ngay trên vành đai lửa Thái Bình Dương.
Một vị khách đến gõ cửa nhà bà Mary Reeser - phụ nữ luống tuổi về hưu sống tại bang Florida, Mỹ. Mãi không thấy ai ra, bà gọi thêm người phá cửa. Trong nhà, trên chiếc ghế bành, chủ nhân đã cháy thành than, chỉ còn một bàn chân đi giày vải, xung quanh, đồ đạc hầu như vẫn nguyên vẹn…
Tòa án dân sự Paris vừa bác yêu cầu của luật sư Maurizio Liberati (Ý) về việc đòi giải tỏa khoản tiền 5,2 triệu Euro của Vietnam Airlines đang được giữ tại tài khoản của đoàn luật sư Paris.
Dự án xây dựng tuyến đường trục nối khu đô thị Lạch Tray - Hồ Đông rộng tới 100 m tại TP Hải Phòng được khởi công cách đây 5 năm vẫn đang “giậm chân tại chỗ”. Lý do được đưa ra là có tới 52/85 hộ dân không chịu bàn giao đất cho dự án trong khi quyết định cưỡng chế thu hồi đất đã được UBND quận Ngô Quyền ban hành.
Hawking & Mlodinow vừa công bố cuốn sách “The grand Design” (Cuộc đại thiết kế) trong đó các tác giả nêu lên nhiều quan điểm gây nên một làn sóng phản ứng gay gắt từ phía các nhà khoa học, triết học và thần học.
Không phải lúc nào những phát minh đặc biệt hữu ích cho đời sống cũng mang lại tiền bạc và danh vọng cho chủ nhân. Dưới đây là cái nhìn cận cảnh về một vài phát minh xuất sắc, đã và đang phục vụ cho hàng triệu người trên khắp thế giới, nhưng không thể đưa tên tuổi người sáng chế vào lịch sử hay trở thành tỉ phú!