Đường có thể gây nghiện

E-mail | Bản in | Lưu xem sau

Giáo sư Bart Hoebel và các bạn đồng nghiệp trong Khoa Tâm Lý Học  và Học Viện Khoa Học Thần Kinh thuộc đại học Princeton đã nghiên cứu các dấu hiệu nghiện đường trên chuột bạch khoảng vài năm. Cho đến nay, nghiên cứu trên chuột bạch đã đưa ra 2 trong 3 yếu tố gây nghiện. Họ đã giải thích trạng thái tăng lượng thu vào và sau đó cho thấy dấu hiệu thải ra. Những nghiên cứu hiện tại của ông cho thấy dấu hiệu nghiên và tái nghiện.

“Nếu hấp thu quá nhiều đường sẽ hình thành trạng thái nghiện, gây ra những ảnh hưởng lâu dài trong bộ não về sự nghiện đường,” Hoebel cho biết: “Trạng thái nghiện cũng như tái nghiện là những cấu thành của sự nghiện, và chúng tôi có thể chứng minh những trạng thái này bằng nhiều cách khi con chuột hấp thu quá nhiều đường.” 

Tại cuộc họp thường niên của đại học Hoa Kỳ Neuropsychopharmacology ở Scottsdale, Ariz., Hoebel báo cáo những thay đổi trạng thái bên trong ở con chuột thông qua những điều kiện thực nghiệm mà đã được đào tạo để trở nên bị phụ thuộc ở liều lượng đường cao.

“Chúng tôi có nhiều nghiên cứu hỗn hợp chỉ ra gợi ý mạnh mẽ trong việc nghiện đường ở chuột và một cơ cấu bên trong,” Hoebel cho biết. Cuối cùng, những gì được phát hiện ra có quan hệ mật thiết trong việc điều trị chứng rối loạn tiêu hóa ở người, ông cho biết.

Trong các nghiên cứu của Hoebel, những con vật trong phòng thí nghiệm không hấp thu đường trong một thời gian dài sau khi đã hấp thu quá nhiều thì việc hấp thu trở lại của chúng gặp nhiều khó khăn. Chúng tiêu thụ nhiều đường hơn chúng từng tiêu thụ trước đó, cho thấy sự thèm khát và tình trạng tái nghiện. Việc thèm khát đường của chúng tăng lên. “Trong trường hợp này, sự kiêng cử khiến cho tim mạch trở nên rối loạn và yếu dần đi,” Hoebel cho biết.

Những con chuột bạch uống rượu nhiều hơn bình thường sau khi chúng được cung cấp lượng đường, điều đó cho thấy rằng khi cơ thể hấp thu quá nhiều đường sẽ dẫn đến những thay đổi trong bộ não. Những chức năng này được đáp ứng như là “cổng vào” đến những bước của trạng thái tiêu cực khác như  làm tăng thêm lượng rượu uống vào. Và, sau khi nhận một liều lượng kích thích như thường lệ chúng trở nên hiếu động thái hóa. Từ việc làm tăng tính nhạy cảm đến bệnh căng thẳng thần kinh là một ảnh hưởng lâu dài lên bộ não có thể là thành phần gây nghiện, Hoebel cho biết.

Dữ liệu được Hoebel trình bày trịnh trọng trong bài nghiên cứu trên Tạp Chí Dinh Dưỡng hằng ngày. Viếng thăm các nhà nghiên cứu Nicole Avena, người giành được bằng Tiến sĩ từ đại học Princeton vào năm 2006, và Pedro Rada từ đại học Los Andes ở Venezuela đã viết bài báo với Hoebel.

Hoebel rất quan tâm đến những cơ cấu trong não kiểm soát sự thèm ăn và trọng lượng cơ thể từ khi ông còn là sinh viên chưa tốt nghiệp đại học Harvard nghiên cứu tâm lý nổi tiếng B.F. Skinner. Ở đại học Princeton, từ 1963, ông là người tiên phong trong những nghiên cứu về thần kinh liên quan đến việc ăn uống. Trong 10 năm qua, Hoebel chỉ đạo nghiên cứu mà hiện tại đã hoàn thành một mô hình động vật nghiện đường. Hoebel chỉ ra rằng những con chuột ăn nhiều đường khi đói có những thay đổi thần kinh trong bộ não cũng giống như các chất gây nghiện khác như cocaine, morphine và nicotine. Đường cũng gây ra những thay đổi trạng thái. “Trong những mô hình, hấp thụ lượng đường cao gây ra những ảnh hưởng lâu dài trong bộ não và làm tăng mức độ lạm dụng những thuốc khác, như là rượu,” Hoebel cho biết.

Hoebel và đồng đội cũng phát hiện ra rằng một chất hóa học được biết như là dopamine làm giảm đau ở một vùng não như là các nhân nằm kế nhau khi những con chuột bị đói mà uống vào dung dịch đường. Dấu hiệu hóa học này được nghĩ là gây ra sự thúc đẩy, cuối cùng là sự lập lại, sự gây nghiện.

Các nhà nghiên cứu kết luận những nghiên cứu thu hẹp ở thức ăn của chuột bạch lúc chúng ngủ hàng giờ sau khi thức. “Đó là một mẫu thức ăn nhỏ giống như là ăn sáng qua loa,” Hoebel cho biết thêm: “Từ kết quả thu được, chúng ăn rất nhanh thức ăn và thức uống có chứa nhiều đường. Đó là những gì được gọi là ăn quá chén – khi bạn ăn tất cả cùng một lúc – trong trường hợp này chúng tiêu thụ 10% dung dịch Sucroza, giống như một loại nước ngọt.”

Những con chuột đói ăn quá nhiều đường làm tăng lượng dopamine trong bộ não của chúng. Sau một tháng, cấu trúc bộ não của những chú chuột này thích nghi với sự gia tăng tỷ lệ dopamine, cho thấy một ít dạng thụ quan dopamine hơn chúng từng có. Những dopamine này và hệ thống cơ quan cảm thụ được bao hàm trong sự thúc đẩy cùng với sự thưởng,những hệ thống đó kiểm soát ham muốn và sở thích một cái gì đó. Những thay đổi tương tự cũng được thấy trên bộ não của con chuột trong các chất cocaine và heroin.

Trong nhiều thí nghiệm, các nhà nghiên cứu có thể kết luận những dấu hiệu bên ngoài những con vật trong phòng thí nghiệm bằng cách không cung cấp đường cho chúng. Bộ não của chuột có tỷ lệ dopamine giảm xuống, như kết quả đã có, chúng cho thấy mối lo lắng như là một dấu hiệu của sự mất đi lượng dopamine. Răng của những chú chuột này va đập vào nhau, và chúng không sẵn sàng tiến về phía trước trong trạng thái hỗn loạn mà chúng thích ở trong hang. Thông thường, những chú chuột thích khám phá môi trường nhưng khi chúng thiếu đường thì chúng không thể.

Những điều phát hiện ra rất thú vị, Hoebel cho biết, nhưng nhiều nghiên cứu đòi hỏi phải hiểu ngụ ý dành cho con người. Sự áp dụng rành mạch nhất cho con người trong lĩnh vực rối loạn ăn uống.

“Điều hoàn toàn có thể là những thích nghi của bộ não và những dấu hiệu ứng xử ở chuột có thể xảy ra trong một vài cá thể với việc rối loạn ăn uống hoặc là chứng cuồng ăn vô độ,” Hoebel cho biết. “Công trình của chúng tôi là cung cấp những liên kết giữa việc xác định vật chất theo cách truyền thống – dùng cho những rối loạn như là thuốc gây nghiện và những phát triển các ước muốn khác thường cho những vật chất tự nhiên. Kiến thức này có thể giúp chúng ta phát minh ra các phương pháp mới chẩn đoán và điều trị những thói nghiện ở người.”

(Theo Science Daily - Sở KHCN Đồng Nai )