Nhiều doanh nghiệp may mặc FDI khai báo lỗ. Ảnh minh hoạ. (Nguồn: Internet).
Những báo cáo lỗ của các doanh nghiệp có vốn đầu tư nước ngoài (FDI) ngày càng phổ biến đến mức khó hiểu nhưng đến nay, các cơ quan chức năng vẫn chưa tìm được bằng chứng cụ thể để kết luận chính xác hành vi gây thiệt hại kinh tế rất lớn này.
Vì vậy, việc tìm ra các giải pháp chống chuyển giá nhằm nâng cao hiệu quả và chất lượng đầu tư đang là nhiệm vụ bức xúc đặt ra cho các Bộ, ngành và cơ quan quản lý.
Nhiều hình thức chuyển giá
Ông Đỗ Nhất Hoàng, Cục trưởng Cục Đầu tư nước ngoài cho biết, hiện có hơn 13.500 doanh nghiệp FDI, tuy chưa có con số thống kê chính xác nhưng hiện trong số này có nhiều doanh nghiệp đang kê khai lỗ và nợ thuế.
Các cuộc khảo sát doanh nghiệp FDI của Bộ Kế hoạch và Đầu tư một số năm gần đây đều cho thấy, các doanh nghiệp FDI kê khai lỗ hàng năm chiếm tỷ lệ trung bình tới trên 70%. Một số doanh nghiệp FDI có lãi nhưng tỷ suất lợi nhuận trên doanh thu cũng không đáng kể.
"Chúng tôi đã cùng với Bộ Tài chính và cơ quan liên quan họp rất nhiều lần về vấn đề này, rồi lập ra đề cương, kế hoạch hành động nhưng khi tiếp cận vấn đề thực tế thì thấy không hề đơn giản", ông Hoàng giãi bày.
Theo TS Vũ Đình Ánh, chính vì Việt Nam cho phép ưu đãi thuế thu nhập doanh nghiệp đối với doanh nghiệp FDI, ưu đãi về tiếp cận đất đai, cho phép chuyển lỗ năm trước sang năm sau,… nên có không ít trường hợp doanh nghiệp FDI sau khi tận dụng hết những ưu đãi thì cũng đã hoàn vốn đầu tư, có lợi nhuận nên đã giải thể hoặc là chuyển hướng kinh doanh hoặc tiếp tục thua lỗ để không phải nộp khoản thuế thu nhập doanh nghiệp từ những khoản đầu tư khổng lồ.
Chỉ ra nguyên nhân của hiện tượng này, ông Ánh cho rằng, chuyển giá làm “đội giá” máy móc thiết bị và nguyên nhiên vật liệu đầu vào của doanh nghiệp FDI đồng thời “phá giá” sản phẩm đầu ra khiến cho doanh nghiệp FDI bị thua lỗ giả tạo. Không ít trường hợp các doanh nghiệp liên doanh có vốn FDI liên tục thua lỗ (do chuyển giá) đã khiến cho phần vốn góp của phía Việt Nam (chủ yếu là góp vốn bằng quyền sử dụng đất) bị “bào mòn”, thậm chí mất hẳn, buộc phía Việt Nam phải nhượng lại phần vốn góp do không chịu nổi thua lỗ, biến doanh nghiệp liên doanh thành doanh nghiệp 100% vốn nước ngoài.
Trên thực tế, các hành vi chuyển giá ở các doanh nghiệp FDI phức tạp hơn nhiều và không chỉ thông qua các giao dịch liên kết như lâu nay vẫn hiểu. Đã có doanh nghiệp FDI chuyển giá lãi bằng cách chuyển đổi thành công ty cổ phần và trong quá trình này họ đã định giá không xác thực tài sản, làm tăng lợi nhuận để niêm yết trên sàn chứng khoán; rồi lợi dụng việc chuyển đổi để “tư bản hóa tài sản”, bán bớt cổ phần, thậm chí chuyển toàn bộ vốn ra khỏi Việt Nam...
Rõ ràng, do tác động của chuyển giá mà hai mục tiêu quan trọng nhất trong thu hút FDI là vốn và công nghệ hiện đại lại không thực hiện được hay ít nhất là chỉ được thực hiện nửa vời. Bên cạnh đó, do lợi nhuận của nhà đầu tư FDI đã được hiện thực hóa thông qua chuyển giá nên nhà quản lý doanh nghiệp FDI cũng không có động lực nâng cao hiệu quả quản lý, cắt giảm chi phí và nâng cao năng suất lao động.
Theo đó, mục tiêu quan trọng thứ ba trong thu hút FDI là góp phần nâng cao trình độ quản lý doanh nghiệp cũng khó trở thành hiện thực. Hơn nữa, vai trò tạo việc làm cho người lao động với thu nhập cao hơn cũng bị ảnh hưởng do doanh nghiệp FDI luôn ở tình trạng thua lỗ hay có lợi nhuận không đáng kể. Đó là cái cớ để doanh nghiệp FDI hạn chế tuyển dụng lao động và tăng lương cho người lao động mặc dù thực tế vẫn thu được lợi nhuận lớn nhưng lại báo cáo lỗ nhờ chuyển giá.
Lực bất tòng tâm
Theo ông Hoàng, chuyển giá của FDI giống như chuyện mà ai cũng biết, cũng thấy, cũng rõ như ban ngày, nhưng với quân số, kinh nghiệm của cán bộ rồi khung pháp lý Việt Nam hiện nay, xem ra lại là bài toán hóc búa, lực bất tòng tâm.
Ông nói: "Khi nhận định một doanh nghiệp cụ thể, mình đoán là đúng có chuyển giá thật nhưng muốn kết tội, phải có bằng chứng cụ thể. Tìm được bằng chứng lại là việc không đơn giản vì khi có hành vi gian lận thì họ rất tinh vi, còn ta thì thiếu nhiều thứ."
Cũng theo tâm sự của người đứng đầu cơ quan quản lý FDI này, ngay cả những cơ quan chuyên môn có nghiệp vụ như thuế cũng còn phải thừa nhận là vấn đề rất khó, không đơn giản.
Trong cuộc đối thoại trực tuyến với nhân dân gần đây, Bộ trưởng Bộ Kế hoạch và Đầu tư Bùi Quang Vinh cũng cho rằng, bên cạnh những doanh nghiệp FDI làm ăn rất nghiêm túc thì vẫn có một số doanh nghiệp không trung thực trong khâu hạch toán kinh doanh, khai lỗ giả để trốn tránh trách nhiệm nộp thuế.
Ông Vinh cho biết, khi xuất hiện tình trạng này, Bộ Kế hoạch và Đầu tư, Bộ Tài chính cùng các bộ, ngành địa phương đã tích cực xem xét để giải quyết. Bộ cũng đã xây dựng đề án chống chuyển giá và sau khi trình, Chính phủ đã quyết định giao Bộ Tài chính chủ trì chương trình này vì liên quan nhiều đến thuế, hải quan. Bộ Kế hoạch và Đầu tư cũng xây dựng một cơ sở dữ liệu để so sánh giá các mặt hàng trong nước và quốc tế.
"Chúng tôi nghĩ rằng việc chống chuyển giá không chỉ từ khâu cuối cùng, mà còn có trách nhiệm của các bộ, ngành ở mọi khâu, từ đó phát hiện sớm để ngăn chặn," ông Vinh khẳng định.
Một số chuyên gia kinh tế cho rằng, biện pháp quan trọng nhất để chống chuyển giá không phải là chỉ trông chờ vào sự kiểm soát giá nhập khẩu của cơ quan hải quan mà phải là kết hợp đồng bộ của các cơ quan chức năng trong việc quản lý kiểm soát giá máy móc thiết bị, nguyên nhiên vật liệu nhập khẩu để chống chuyển giá ngay từ khâu kêu gọi đầu tư, xét duyệt thẩm định dự án, cấp phép cho dự án đến quá trình thực hiện dự án và thanh tra kiểm tra, kiểm toán, thu thuế thực hiện dự án.
Nói cách khác, toàn thể bộ máy liên quan đến FDI cần nắm vững về thị trường giá cả các hàng hoá dịch vụ nhập khẩu của doanh nghiệp FDI thì mới đảm bảo được khả năng chống chuyển giá, thông qua đó nâng cao được chất lượng thu hút FDI.
Tập đoàn Besra tuyên bố đóng cửa 2 nhà máy sản xuất quy mô lớn nhất Việt Nam hiện nay sau khi bị Cục Thuế Quảng Nam phong tỏa tài khoản ngân hàng do vướng mắc trong nộp thuế.
Trong báo cáo gửi lên người đứng đầu Chính phủ, Vinalines tiếp tục bảo lưu quan điểm phán quyết của trọng tài là "không đúng pháp luật, vi phạm nghiêm trọng thủ tục trọng tài, trái với các nguyên tắc cơ bản của pháp luật Việt Nam".
Chủ tịch hãng tin tài chính Bloomberg kiêm thị trưởng thành phố New York, ông Michael Bloomberg, đã đặt chân tới Hà Nội hôm nay (23/3) trong chuyến thăm Việt Nam đầu tiên.
Thay vì mất hàng trăm tỉ đồng mua đất ở những thành phố lớn, đón đợi nhân công từ các vùng miền đổ về, ngày càng nhiều doanh nghiệp về nông thôn. Với cách làm này, doanh nghiệp tiết kiệm được hàng trăm khoản so với trước.
Doanh nghiệp vẫn đang sống trong hi vọng với thông tin hạ lãi suất cho vay khi lãi huy động đã vè mức trần mới. Tuy vậy bệnh tình của đa phần doanh nghiệp đã di căn nên để thoát hiểm thì doanh nghiệp cần nỗ lực mở đường đến nguồn vốn của ngân hàng trước khi quá muộn.
Số nợ vay đã lên 200.000 tỷ đồng. Với lãi suất bình quân khoảng 20 - 22%/năm hiện nay, mỗi quý nhóm doanh nghiệp (DN) này phải trả lãi khoảng 7.000 tỷ đồng. Do đó, số tiền mặt chỉ đủ để trả lãi vay hơn một quý.
Thời gian gần đây, do khủng hoảng kinh tế kéo dài, giá cước vận tải biển xuống quá thấp, nhiều doanh nghiệp vận tải biển Việt Nam, nhất là những chủ tàu danh nghĩa, đang cạn kiệt về khả năng tài chính nên đã không thể giải cứu các con tàu gặp sự cố. Tình trạng này ảnh hưởng trực tiếp đến các thủy thủ đoàn, gây thất thoát lớn tài sản nhà nước và làm mất uy tín ngành vận tải biển Việt Nam.
“Thiếu một đại diện chủ sở hữu tập trung, duy nhất, chuyên nghiệp thì các DNNN không chỉ lâm vào cảnh oái oăm “lắm cha con khó lấy chồng” mà còn tiếp tục phải đối mặt với thực trạng đã kéo dài và gần như mạn tính là “cha chung không ai khóc””.
“Quy định về doanh nghiệp nhà nước tại Dự thảo Luật Doanh nghiệp sửa đổi (lần 4) là một bước lùi so với Dự thảo (lần 1). Bởi trước đó, Dự thảo Luật đã nêu rất rõ quan điểm cần phải có một cơ quan quản lý độc lập, tách bạch chức năng quản lý nhà nước ra khỏi công việc quản lý kinh doanh và không để cơ chế chủ quản như hiện nay.”
Nhà đàm phán sắc sảo về WTO đã 72 tuổi, là cố vấn của đoàn đàm phán các hiệp định TPP và EU sáng nay dậy sớm, mặc quần “lửng” ngắn xuống phòng internet khách sạn ngồi kiểm tra email.
Môi trường kinh doanh kém, Việt Nam mất thu nhập 7.000 USD, thất thu thương mại 37 tỷ USD vì thủ tục xuất nhập khẩu, 7 tháng CPI mới chỉ tăng 1,62%, nửa đầu tháng 7 tiếp tục nhập siêu 260 triệu USD ..
Với sự kiện giàn khoan Hải Dương 981 cùng tham vọng và thực lực của Trung Quốc cũng như những tuyên bố bất chấp dư luận quốc tế của giới lãnh đạo nước này trong thời gian qua đã đặt Việt Nam trước việc phải chấp nhận một thực tế là trong giai đoạn tới, đất nước sẽ phải phát triển kinh tế trong điều kiện không có có môi trường hoàn toàn thuận lợi do những lo ngại về bất ổn.
Việc tách bạch chức năng vừa quản lý nhà nước vừa quản lý doanh nghiệp, hạn chế khả năng chính sách đưa ra bị chi phối bởi lợi ích ngành... là yêu cầu cần thiết nhằm nâng cao hiệu quả hoạt động của doanh nghiệp nhà nước.
Các nước lớn đóng vai trò rất quan trọng trong việc dàn xếp các cuộc xung đột mang tính quốc tế và nhiều khi họ sử dụng các vấn đề của thiên hạ để phục vụ cho những tính toán của riêng mình
Trong bản kết luận thanh tra gửi Thủ tướng, Thanh tra Chính phủ có kiến nghị kiểm điểm cá nhân, tổ chức có liên quan nhưng sai phạm của lãnh đạo VCCI chưa đến mức phải xử lý kỷ luật.
Công ty Thụy Tường đã từng nổi tiếng, mấy năm nay tự dưng tụt dốc, làm ăn thua lỗ, lòng người rã rời, ly tán. Liên tiếp thay ba giám đốc, thua lỗ vẫn hoàn thua lỗ, không thể chặn được xu thế thất bại trên thương trường!
Thường xuyên nằm trong Top 10 người giàu nhất sàn chứng khoán nhưng năm nay, ông chủ Tôn Hoa Sen đã rớt xuống Top 20 khi tài khoản “bốc hơi” gần 1.000 tỷ đồng.
Sẽ ít người tin một miếng rèm cửa cũ và một cái áo sơ-mi đã qua sử dụng nhiều lần lại giúp một cô sinh viên chuyên ngành thời trang của Học viện nghệ thuật San Francisco giành giải cao nhất trong một cuộc thi thiết kế thời trang tại Mỹ. Bộ váy làm từ rèm cửa và sơ-mi sau đó đã được trưng bày ở Viện Bảo tàng DeYoung ở San Francisco. Đó là nhà thiết kế trẻ Trần Phương My.
“Vào lúc nhiều người dường như muốn buông tay thì chúng tôi lặng lẽ đầu tư, chuẩn bị nhiều mặt để gia tăng sức cạnh tranh trong thời gian tới”.
“Có lẽ thế hệ sau sẽ không biết nhiều về Mai Kiều Liên nhưng họ sẽ biết về Vinamilk. Bởi Vinamilk sẽ luôn phát triển cùng VN, vì người VN và góp phần làm rạng danh VN” - đó là những chia sẻ của người phụ nữ hai lần được tờ tạp chí uy tín hàng đầu thế giới...
Vingroup, Eximbank, Vinamilk, Nam Long...quả là những đại gia có thể kiếm tiền trong mọi lúc mà không gặp nhiều khó khăn. Dường như họ đã “thửa” cho mình một cỗ máy kiếm tiền hoạt động hữu hiệu trong mọi tình huống.
Các nhà tư vấn chuyên nghiệp vẫn được ví như "túi khôn" của doanh nghiệp. Ông Nguyễn Minh Triết, CEO Công ty Tư vấn chiến lược Strategy Asia, chia sẻ với Doanh Nhân xung quanh việc khi nào thì doanh nghiệp nên sử dụng "túi khôn" này.
Sở hữu 21 khách sạn Mường Thanh từ 2 – 5 sao trên cả nước, nhưng đại gia “điếu cày” Lê Thanh Thản vẫn chỉ tâm niệm “Khách sạn là nghề tay trái để tạo công ăn việc làm cho xã hội, còn nghĩ đến lời lãi ngay thì không ai đi đầu tư khách sạn”.
Thành danh với những chiến lược marketing đột phá trong thị trường nước giải khát của Pepsico, nhưng cuộc đời ông lại mang nhiều duyên nợ với thị trường sữa. Mỗi cuộc dời đổi của ông và đội ngũ đều để lại những thành quả đáng kể và cả điều tiếng.