DNNN lạm quyền, tham nhũng: Cơ chế riêng giám sát lãnh đạo

Có rất nhiều ví dụ trong và ngoài nước về sự tăng cường giám sát quyền lực của người dân và báo chí đã mang lại kết quả rất thiết thực, khám phá và phòng tránh được nhiều vụ tham nhũng, thất thoát lớn đối với tài sản của đất nước. Hơn nữa, các cơ quan công quyền như hành pháp, lập pháp đôi khi cũng bị các nhóm lợi ích làm vô hiệu hóa trong rất nhiều trường hợp thực tiễn trong và ngoài nước, khi đó, chỉ có sự giám sát và tai mắt của người dân và báo chí mới góp phần ngăn chặn được các nhóm lợi ích.

Một tổng thống Hungary phải từ chức chỉ vì sao chép tài liệu dùng làm đồ án tốt nghiệp của mình chứ chưa nói đến việc dùng bằng giả hay đạo văn. Một nghị sĩ hay quan chức Mỹ, Nhật, châu Âu phải từ chức vì khai man lý lịch về tài sản cá nhân và gia đình, một quan chức nhà nước ra quyết định chính sách kinh tế, hành chánh quốc gia sai lầm đều phải phải mất chức .v..v.. là những việc rất bình thường trong thế giới ngày nay. Đặc biệt khi trong xã hội, người ta đề cao tính trung thực của các quan chức nhà nước như là tiêu chuẩn hàng đầu để được người dân tín nhiệm bỏ phiếu.

Các cuộc tranh luận và phản biện công khai và thường xuyên trên diễn đàn Quốc hội hay truyền hình trực tiếp, phỏng vấn công khai, trực tuyến cần được tăng cường nhiều hơn nữa trên các kênh phương tiện truyền thông và báo chí. Có như vậy người quan chức nhà nước được người dân tin yêu, cấp trên tin tưởng ủy quyền sẽ có cơ hội cọ xát, học hỏi, tương tác với các dư luận đa chiều, công khai, có nhiều cơ hội đăng đàn diễn thuyết, trả lời chất vấn, trình bày quan điểm riêng của mình, dám nghĩ - dám nói - dám làm - dám chịu trách nhiệm, mới phát huy được năng lực thực sự của mình.

Ngược lại, các sai sót, điểm yếu trong tư duy logic và năng lực nhận thức, khả năng quản lý của người quan chức nhà nước cũng sẽ phải bộc lộ, hoặc được hiệu chỉnh kịp thời để vươn lên tầm cao mới, hoặc chịu sự phế truất quyền lực theo quy luật đào thải của cuộc sống.

Quy luật là quyền lực lớn phải được trao đúng chỗ cho người có năng lực lãnh đạo giỏi (good leadership), trung thực và uy tín lớn (honest), và chỉ có như thế thì nền kinh tế xã hội mới có cơ hội phát triển lành mạnh và bền vững.

Như vậy, một trong những việc cần làm ngay để tái cơ cấu DNNN là phải xây dựng cơ chế giám sát quyền lực của các quan chức quản lý DNNN, minh bạch hóa (transparency) các chính sách cho doanh nghiệp, thiết lập cơ chế phân bổ và cân bằng quyền lực trong DNNN. Trong đó sự giám sát chặt chẽ của người dân và các cơ quan báo chí phải được phát huy tối đa trong suốt quá trình tái cấu trúc cũng như tiến trình cổ phần hóa cho các DNNN.