Thành lập doanh nghiệp có vốn ĐTNN: Chưa thông khâu thủ tục

Theo phương án này, với doanh nghiệp mà nhà ĐTNN lần đầu tiên đầu tư vào Việt Nam sở hữu trên 49% vốn điều lệ, người thành lập doanh nghiệp phải có dự án đầu tư, phải làm thủ tục đầu tư đồng thời với thủ tục đăng ký thành lập doanh nghiệp.

Với các doanh nghiệp có ít hơn 49% vốn điều lệ là vốn góp của nhà ĐTNN, Ban soạn thảo Dự thảo Nghị định thay thế Nghị định 139/2007/NĐ-CP đề nghị cũng áp dụng thủ tục đầu tư đồng thời với thủ tục đăng ký thành lập doanh nghiệp (thay vì chỉ đăng ký kinh doanh), nhưng người thành lập doanh nghiệp không phải trình dự án đầu tư.

Quan điểm của Ban soạn thảo là các thủ tục này căn cứ trên khoản 4, Điều 29, Luật Đầu tư (quy định nhà ĐTNN áp dụng điều kiện đầu tư như nhà đầu tư trong nước trong trường hợp nhà đầu tư Việt Nam sở hữu từ 51% vốn điều lệ của doanh nghiệp trở lên). Điều quan trọng nhất, theo ông Phan Đức Hiếu, thành viên Ban soạn thảo, thủ tục trên được các doanh nghiệp, các nhà đầu tư ủng hộ. “Quy định này hướng dẫn một cách cụ thể một số nội dung chưa thật sự rõ của Luật Doanh nghiệp và Luật Đầu tư”, ông Hiếu phân tích.

Tuy nhiên, vướng mắc nổi lên chính là điểm chưa thật sự rõ ràng của hai bộ luật này. Trong hội thảo lấy ý kiến cho Dự thảo Nghị định thay thế Nghị định 139/2007/NĐ-CP do Phòng Thương mại và Công nghiệp Việt Nam tổ chức, nhiều công ty tư vấn luật cho biết, trong khi họ hướng dẫn nhà đầu tư thực hiện thủ tục thành lập doanh nghiệp theo Nghị định 139/2007/NĐ-CP, thì phía cơ quan đăng ký kinh doanh lại có cách ứng xử rất khác nhau.

“Thực tế các thủ tục theo quy định của Nghị định 139/2007/NĐ-CP đã không áp dụng được từ sau tháng 10/2009. Phần lớn cơ quan đăng ký kinh doanh khi tiếp nhận hồ sơ thấy có yếu tố nước ngoài đều hướng dẫn sang bộ phận đăng ký đầu tư của UBND tỉnh, thành phố cho dù tỷ lệ góp vốn của nhà ĐTNN là bao nhiêu vì họ căn cứ theo quy định tại khoản 1, Điều 50, Luật Đầu tư”, luật sư Cao Bá Trung, Giám đốc Công ty Luật Incip cho biết. Như vậy, các nhà ĐTNN lần đầu đầu tư vào Việt Nam sẽ phải xây dựng một hồ sơ dự án theo quy định của pháp luật về đầu tư.

Vấn đề đặt ra là, khi tham gia đấu giá quyền thực hiện một dự án nào đó tại Việt Nam (chẳng hạn như đấu giá quyền thu phí giao thông với đối tác trong nước), nhiều nhà ĐTNN không biết chắc mình có trúng thầu dự án hay không để làm hồ sơ dự án trình cơ quan đăng ký đầu tư. “Trong trường hợp này, chúng tôi buộc phải tư vấn nhà ĐTNN ẩn sau doanh nghiệp trong nước. Có nghĩa là phía Việt Nam sẽ tiến hành thủ tục đăng ký kinh doanh, sau đó làm thêm một bước là bán cổ phần với tỷ lệ dưới 49% cho nhà ĐTNN. Tất nhiên, với cách này, nguy cơ xảy ra tranh chấp là cao”, một luật sư thẳng thắn chia sẻ.

Rõ ràng, ngay cả với phương án mà Ban soạn thảo đưa ra, một câu hỏi không dễ trả lời là tính khả thi trong thực tế sẽ như thế nào? Liệu có cần thêm quy định để áp dụng chuẩn tắc các thủ tục hay không?