Đằng sau báo cáo tài chính: Lập lờ lỗ thành lãi

E-mail | Bản in | Lưu xem sau

Đến hẹn lại lên, các DN đến mùa báo cáo tài chính lại lập lờ chuyện lỗ biến thành lãi, lãi ít biến thành lãi nhiều. Với chiêu thức này, giá CP trên sàn chắc chắn bị tác động xấu, trong đó không ít NĐT lỡ mua CP của những DN này là người phải gánh chịu thiệt thòi.

Lỗ biến thành lãi

Đối với những NĐT bình thường, việc CTCP Hàng hải Đông Đô (mã DDM niêm yết trên sàn HSX) đang có báo cáo lãi chuyển thành... lỗ hơn 74 tỉ đồng sau kiểm toán đã thực sự trở thành tin sốc. Chưa hết, mã CP này từ ngày 6.4 cũng chính thức bị HSX đưa vào diện bị cảnh báo.

Điều đáng lưu tâm là không chỉ có DDM từ lãi thành lỗ, mà trong mùa báo cáo tài chính này hàng loạt DN có tình trạng tương tự. Trong đó có thể kể đến CTCP tập đoàn Sara sau kiểm toán con số lãi giảm tới gần 70%. Hay như CTCP thủy hải sản Việt Nhật (VNH) và CTCP Ninh Vân Bay (NVT) với lợi nhuận sau thuế sau kiểm toán giảm hơn 50% so với số liệu đã công bố.

Bên cạnh đó, có thể kế đến hàng loạt DN khác là CTCP đầu tư địa ốc Khang An (KAC) giảm 37,6% lợi nhuận sau kiểm toán, CTCP Tập đoàn thép Tiến Lên (TLH) giảm gần 28,5% lợi nhuận sau kiểm toán... Với những con số được “làm đẹp lên” như vậy, việc các NĐT trên sàn mua CP và kỳ vọng vào những diễn biến tốt đẹp hơn là hoàn toàn dễ hiểu. Nhưng điều khó hiểu là tại sao cơ chế giám sát, quản lý lại để xảy ra tình trạng này? Và khi mà “sự đã rồi” thì các DN có thể thanh minh, giải trình... còn NĐT thì chỉ có nước ngậm ngùi gánh chịu rủi ro.

Cần chế tài xử lý nghiêm

Những gì đang diễn ra chỉ riêng ở góc độ “phù phép” con số trong những báo cáo tài chính, báo cáo kiểm toán đã cho thấy kẽ hở của sự quản lý, giám sát ở TTCK.

Căn cứ trên trường hợp của DDM, DN đã có rất nhiều lý do để giải trình nhằm hợp lý hóa những con số này. Cụ thể khi thực hiện kiểm toán báo cáo tài chính, Cty kiểm toán AASC đã lựa chọn áp dụng chuẩn mực kế toán Việt Nam số 10 “Ảnh hưởng của việc thay đổi tỷ giá hối đoái” dẫn đến toàn bộ chênh lệch tỉ giá do đánh giá lại các khoản công nợ; tiền gửi được ghi nhận toàn bộ vào kết quả  hoạt động kinh doanh trong kỳ.

Do đó, kết quả kinh doanh của công ty trong năm 2010 đang lãi thành lỗ hơn 74 tỉ đồng. Các DN khác cũng có thể viện dẫn hàng loạt các khoản mục kiểu như phạm vi kiểm toán, trích lập dự phòng, các khoản công nợ... để hợp lý hóa các con số này. Tuy nhiên, dù với bất kỳ lý do gì thì NĐT cũng là đối tượng gánh chịu thiệt thòi.

Vấn đề lớn đằng sau những con số bị “phù phép” này là hầu như DN chỉ cần... giải trình là xong, cùng lắm là bị đưa vào diện cảnh báo, diện không giao dịch, trong khi NĐT thì phải tự gánh chịu hậu quả còn cơ quan giám sát, quản lý thì chỉ biết than thở... khó. Đến đây, câu hỏi lớn là chẳng lẽ cơ quan quản lý, giám sát lại bó tay? Luật gia Hữu Dung cho rằng, nếu áp dụng đúng các chuẩn quy định thì dù xảy ra sai lệch cũng chỉ là con số nhỏ.

Việc từ lãi thành lỗ hơn 74 tỉ đồng quả là điều khó tin và chỉ với những tiểu xảo mới phát sinh hệ lụy như vậy. Vì thế, luật gia này cùng với số đông NĐT cho rằng điểm mấu chốt là chế tài xử lý. Luật gia Hữu Dung và các NĐT phân tích rằng: Nếu như trục lợi được 1 đồng mà chỉ bị xử phạt có 1 hào thì vô hình trung, luật pháp đã tạo điều kiện cho các đối tượng trục lợi.

Chính vì thế, các ý kiến cho rằng các quy định cần sửa đổi theo hướng dù có báo cáo tài chính, nhưng khi chưa có kiểm toán - tức là chưa được xác thực thì chưa được phép công bố. Bên cạnh đó, cần coi việc công bố con số chưa được xác thực là sự vi phạm và có thể xử phạt. Đồng thời, với những con số được phù phép thì đơn vị kiểm toán phải bị xử lý, DN phải chịu liên đới. Trong những trường hợp cố ý thì cần xử lý nghiêm hơn với mức độ xử phạt tài chính nặng hơn và trách nhiệm dân sự cao hơn, thậm chí là có thể bị truy tố.    

(Báo Lao Động)