Cơ cấu nợ - gốc rễ của nợ công

Trên thực tế, điều này cũng đã bắt đầu được nhắc tới trong thời gian gần đây, khi các cơ quan chức năng của Việt Nam luôn khẳng định, nợ công của Việt Nam vẫn đang ở ngưỡng an toàn. Tạm chấp nhận cách tính của Việt Nam về nợ công, thì đúng là với tỷ lệ khoảng 52,6% GDP, trong đó nợ Chính phủ chiếm 41,9%, nợ công của Việt Nam vẫn đang trong “giới hạn an toàn” và không có gì đáng lo. Tuy nhiên, nếu xét theo quan điểm rằng ngưỡng nợ công không hẳn là điều duy nhất cần quan tâm, thì rõ ràng, không thể không đặt ra những băn khoăn liên quan tới câu chuyện nợ công của Việt Nam

Ông Phùng Quốc Hiển, Chủ nhiệm Ủy ban Tài chính - Ngân sách của Quốc hội mới đây đã đưa ra nhận xét là, nhiều nước có ngưỡng an toàn nợ rất tốt, như Argentina, Ukraine..., nhưng vẫn xảy ra khủng hoảng. Bởi thế, gốc rễ vấn đề nằm ở cơ cấu nợ, ngắn hạn hay dài hạn, trong nước hay nước ngoài, chứ không chỉ là nợ bao nhiêu. Nếu nợ nước ngoài cao và nợ ngắn hạn cao thì rủi ro sẽ lớn hơn.

Cũng cần nhắc lại rằng, sau khi Chính phủ thực hiện gói kích thích kinh tế lớn trong năm ngoái, cũng như sau khi Việt Nam đạt được các cam kết kỷ lục về viện trợ ODA (trên 8 tỷ USD), nhiều quan ngại về vấn đề vay và trả nợ công, đặc biệt là trả nợ nước ngoài, đã được đặt ra. Trong bối cảnh ấy, chính các nhà tài trợ khi trao đổi với báo giới, đều bày tỏ sự tin tưởng vào khả năng trả nợ của Việt Nam

Tuy vậy, khả năng trả nợ là một chuyện, chuyện khác là quản lý và giám sát nợ công như thế nào. Trong câu chuyện này, có lẽ lại phải một lần nữa nhắc tới việc luôn có sự chênh lệch trong cách tính nợ công của Việt Nam và các tổ chức tài chính quốc tế. Tìm đến một cách tính phù hợp thông lệ quốc tế là phương cách tốt nhất để Việt Nam có một cái nhìn chính xác hơn về nợ công.

Thêm vào đó, nếu coi cơ cấu nợ là điều đáng quan tâm nhất, thì rõ ràng, cần có những thông tin cụ thể về cơ cấu nợ công để có thể giám sát một cách hiệu quả hơn, từ đó làm sao cơ cấu lại nợ, tiến tới giảm dần các khoản nợ. Trong nợ công, cũng cần phải nói tới việc vay hiệu quả và trả nợ an toàn. Nếu các khoản vay không được đầu tư có hiệu quả, thì gánh nặng nợ sẽ càng nặng hơn.