Còn độc quyền, khó thu hút đầu tư

E-mail | Bản in | Lưu xem sau

Khó gọi được vốn đầu tư nước ngoài vì giá bán điện chưa bảo đảm cho nhà đầu tư có lãi; Kiến nghị Chính phủ ban hành một khung giá mua điện công khai, thống nhất cho doanh nghiệp trong và ngoài nước

Tại hội thảo quốc tế về giải pháp huy động vốn đầu tư phát triển năng lượng được tổ chức tại Hà Nội ngày 7-7, ông Trần Viết Ngãi, Chủ tịch Hiệp hội Năng lượng VN, cho biết theo quy hoạch tổng sơ đồ điện VI, tổng vốn đầu tư cho ngành điện là 80 tỉ USD. Trong đó, nguồn điện là 52 tỉ USD, lưới điện là 28 tỉ USD, bình quân mỗi năm cần 4 tỉ USD. Đây là số liệu tính toán từ năm 2005 nên vốn đầu tư thực có thể còn tăng cao hơn do yếu tố trượt giá. Ví dụ năm 2005, suất đầu tư dự án nhà máy nhiệt điện than khoảng 1.000 USD/KW, đến nay tăng lên 1.350-1.450 USD/KW.

Nhà máy Nhiệt điện Hải Phòng vẫn chậm tiến độ nhiều tháng so với kế hoạch.

Trong ảnh: Các kỹ sư đang làm việc trong phòng điều hành Nhà máy Nhiệt điện Hải Phòng. Ảnh: THẾ DŨNG

Còn thiếu điện trong 10 năm nữa

Theo ông Đậu Đức Khởi, Phó Tổng Giám đốc Tập đoàn Điện lực VN (EVN): Có nhiều dự án điện trị giá nhiều tỉ USD đều là dự án trên giấy vì không có kinh phí triển khai. Trong số các dự án thuộc tổng sơ đồ VI, các dự án do EVN triển khai lên đến 33 tỉ USD (chiếm 35%) nhưng mới thu xếp được 20 tỉ USD. Các dự án thuộc các nhà đầu tư ngoài EVN cần 52 tỉ USD nhưng hiện còn thiếu 40 tỉ USD. Để minh chứng, ông Khởi dẫn ví dụ Nhà máy Điện Vũng Áng sau khởi công phải “nằm im” 3 tháng vì không có vốn. Dự án điện Nghi Sơn vừa được khởi công, tính ra chậm tiến độ 6 tháng. Đây là dự án đã thu xếp được vốn vaycủa Nhật Bản nhưng không có vốn đối ứng (15%).

Theo ông Khởi, các doanh nghiệp Nhà nước đã gồng hết sức mình nhưng không thu xếp được vốn đầu tư cho các dự án điện. Việc thu xếp vốn đầu tư nhà máy điện giống cảnh “con kiến mà leo cành đa”. Không nhà đầu tư nào dám vay tiền ngân hàng lãi suất 14%-15% để đầu tư xây nhà máy điện mà 4-5 năm sau mới có điện bán. Dù Chính phủ có chỉ đạo nhưng các ngân hàng cũng không mặn mà cho vay vì yếu tố có lãi không được bảo đảm. “Xã hội bức xúc với việc thiếu điện nhưng không có vốn đầu tư, không thể có đủ điện. Cho dù có biện pháp căn cơ về vốn, đến năm 2020 - trước khi có thị trường điện cạnh tranh - VN vẫn thiếu điện nghiêm trọng” - ông Khởi nói.

Chuyện “con gà - quả trứng”

Giải pháp duy nhất để ngành điện có đủ vốn thực hiện sơ đồ điện VI hiện nay là thu hút vốn đầu tư nước ngoài. Nhưng nguồn vốn này cũng đang tắc vì việc đầu tư vào ngành điện giống câu chuyện con gà - quả trứng, không biết cần vốn trước hay cần cơ chế.

Theo đại diện của Ngân hàng TMCP An Bình, 20 năm thu hút vốn đầu tư nước ngoài (FDI), chỉ có 1,2 tỉ USD vốn đăng ký vào dự án điện. Đến nay, mới có 2 dự án nguồn điện 100% vốn FDI được coi là thành công (Nhà máy Điện Phú Mỹ 3, công suất 720 MW và Phú Mỹ 2.2 công suất 714 MW). Còn theo Ngân hàng Đầu tư và Phát triển VN (BIDV), sở dĩ không gọi được vốn nước ngoài vì giá bán điện không bảo đảm cho nhà đầu tư có lãi. Giá hấp dẫn đối với nhà đầu tư là 7-8 cent/KWh nhưng giá mua điện của EVN hiện nay chỉ 4,5 cent/KWh. Bên cạnh đó, chưa có khung giá mua điện công khai và thống nhất, tất cả các dự án đều phải đàm phán hợp đồng mua bán điện với EVN. Ngay cả khi nhà đầu tư bán trực tiếp cho hộ tiêu thụ cuối cùng (bán thẳng điện cho doanh nghiệp trong KCN) vẫn phải có hợp đồng với EVN thỏa thuận việc mua bán khi thừa, khi thiếu về cung cấp điện vì EVN đang độc quyền lưới truyền tải phân phối. Việc đàm phán rất mất thời gian, dự án Phú Mỹ 3 và Phú Mỹ 2.2 phải đàm phán giá bán điện trong 4-5 năm.

Nhiều nhà đầu tư và các ngân hàng đều kiến nghị Chính phủ cần sớm ban hành một khung giá mua điện công khai và áp dụng thống nhất cho cả doanh nghiệp trong và ngoài nước, đáp ứng yêu cầu của nhà đầu tư; cho phép các ngân hàng được cho vay vượt 15% vốn tự có của ngân hàng để đầu tư các dự án năng lượng.

(Theo Tô Hà // Nguoilaodong Online)