Gửi tiết kiệm vàng phải đóng thuế?

Trước đây, NH huy động vàng theo hình thức sổ tiết kiệm hoặc chứng chỉ tiền gửi bằng vàng, sau đó chuyển đổi một phần số vàng đã huy động thành tiền hoặc cho vay bằng vàng. Thế nhưng, Thông tư 22 do NH Nhà nước vừa ban hành chỉ cho phép các NH huy động vàng bằng các loại giấy tờ có giá (kỳ phiếu, chứng chỉ tiền gửi, trái phiếu...), đồng thời hạn chế các NH cho vay bằng vàng và không cho phép chuyển đổi số vàng đã huy động thành tiền khiến đầu ra của vàng cực hẹp.

Thực hiện theo quy định, các NH đồng loạt chuyển hình thức huy động vàng bằng sổ tiết kiệm sang chứng chỉ tiền gửi bằng vàng, tuy nhiên lãi suất thì không thay đổi. NH Xuất nhập khẩu VN huy động vàng với lãi suất 1,5%/năm, kỳ hạn 2 tháng. Lãi suất chứng chỉ tiền gửi ngắn hạn bằng vàng của NH Việt Á vẫn ở mức 1,8%/năm. Nhiều NH khác cũng phát hành chứng chỉ tiền gửi ngắn hạn bằng vàng với lãi suất từ 1% - 1,5%/năm. Trong khi đó, người dân mạnh dạn gửi tiết kiệm vàng vì vừa an toàn vừa được hưởng lãi suất khiến các NH chôn chặt trong kho hàng chục tấn vàng song vẫn phải trả lãi cho khách hàng.
 

Theo các NH, gửi tiết kiệm vàng là một hình thức đầu tư vốn nên phải chịu thuế TNCN. Ví dụ, một cá nhân gửi 100 lượng vàng kỳ hạn 2 tháng, lãi suất 1,2%/năm (0,1%/tháng). Khi kháchhàng rút vàng sẽ được NH trả lãi 2 chỉ vàng (khoảng 7,2 triệuđồng) và khấu trừ thuế TNCN 5% (360.000 đồng). Trong khi đó, ngành thuế cho biết đang nghiên cứu thu nhập phát sinh từ lãi chứng chỉ tiền gửi (vàng, VNĐ, USD) được xem như lãi tiền tiết kiệm và được miễn thuế. Trường hợp chuyển nhượng chứng chỉ tiền gửi, kỳ phiếu, trái phiếu và giấy tờ có giá khác nếu có lãi mới phải chịu thuế TNCN.

Như vậy, người nắm giữ chứng chỉ tiền gửi bằng vàng sẽ phải nộp thuế TNCN khi chuyển nhượng chứng chỉ tiền gửi có sinh lời, còn lãi suất được hưởng không phải là thu nhập chịu thuế. Giả sử một cá nhân gửi tiết kiệm 10 lượng vàng (khoảng 360 triệu đồng) dưới dạng chứng chỉ tiền gửi, sau đó bán cho người khác chứng chỉ tiền gửi 10 lượng vàng đó (giá trị lúc này khoảng 362 triệu đồng/lượng). Khi đó, bên bán sẽ phải nộp thuế TNCN của số tiền chênh lệch 2 triệu đồng.

Một số chuyên gia tài chính cho rằng việc xác định thuế TNCN từ chuyển nhượng chứng chỉ tiền gửi bằng vàng không dễ bởi người gửi tiết kiệm vàng sẽ rút vàng rồi bán. Để thu được thuế từ hoạt động mua bán vàng, Nhà nước nên ban hành quy chế giao dịch vàng theo hướng người dân mua vàng của NH sẽ nhận chứng chỉ tiền gửi bằng vàng. NH sẽ quy đổi số vàng thành tiền tại thời điểm phát hành và chuyển nhượng. Khi đó, khoản thu nhập chịu thuế sẽ lộ diện, cơ quan thuế có cơ sở để tính thuế. Vấn đế là ngành thuế đưa ra mức thuế suất sao cho thỏa đáng.