Chặn đà cuộc đua lãi suất mới

Cho đến cuối tháng 9, về tổng thể, chưa có ngân hàng nào vi phạm qui định của NHNN về tỷ lệ tín dụng trung và dài hạn (chỉ được chiếm 42% tổng dư nợ) và tỷ lệ vốn ngắn hạn dùng để cho vay trung dài hạn (không quá 30%).

Thế nhưng, một số ngân hàng được cho là đã vay trên thị trường liên ngân hàng không phải để bù đắp khoản thiếu hụt tạm thời trong thanh toán như qui định tại Chỉ thị 01 ngày 22/5/2009 của NHNN mà có biểu hiện lấy nguồn vốn này để đầu tư và tăng trưởng tín dụng.

Vì vậy, việc tuân thủ nghiêm túc các tỷ lệ an toàn đang là yêu cầu cấp bách trong bối cảnh cạnh tranh lãi suất huy động giữa các ngân hàng đang tạo ra kỳ vọng lãi suất tiền gửi sẽ tăng lên và do đó làm cho việc huy động vốn của các ngân hàng khó khăn hơn. Hậu quả là làm giảm tốc độ tăng trưởng huy động vốn và dẫn tới tốc độ tăng trưởng tín dụng các tháng cuối năm dự báo sẽ chỉ đạt mức 1,2%/tháng, thậm chí thấp như hồi tháng 8 vừa qua (0,65%). Nhiều ngân hàng hiện không có mức tăng trưởng dư nợ hoặc dư nợ giảm.

Theo một quan chức của một NHTMCP, các ngân hàng hiện nay không có xu hướng tăng thêm tín dụng từ nay đến cuối năm, một phần là do sự kiểm soát của NHNN, phần khác do lo ngại về khả năng lợi nhuận thấp và nợ xấu tăng cao.

Do các ngân hàng chạy đua nâng lãi suất huy động nên khoảng cách giữa lãi suất huy động và lãi suất cho vay đang bị thu hẹp, hiện mức này đang vào khoảng 2,5%/năm - thấp hơn mức mà các ngân hàng có thể sinh lời là 3 - 4%/năm.

Đến thời điểm này, một số NHTMCP trong nước gần như đã hoàn thành mức tăng trưởng tín dụng cả năm. Chẳng hạn như Sacombank có tổng dư nợ là 51.000 tỷ đồng so với chỉ tiêu đặt ra cho cả năm là 55.000 tỷ đồng. ACB cũng đạt tổng dư nợ 61.000 tỷ đồng so với mục tiêu là 65.000 tỷ đồng.

Chủ động giảm lãi suất

Dự báo, trong dịp Tết Dương lịch và Âm lịch sắp tới số tiền gửi trong toàn hệ thống ngân hàng sẽ giảm đi khoảng 21.000 - 32.000 tỷ đồng do các doanh nghiệp cần tiền để chi trả lương, thưởng … Những năm trước, NHNN thường hỗ trợ thị trường khoảng 12.000 - 16.000 tỷ đồng trong dịp này. Tuy nhiên, năm nay, do theo đuổi mục tiêu chống lạm phát, NHNN sẽ chỉ cung ứng tiền đồng bằng cách mua lại ngoại tệ của các ngân hàng. Các ngân hàng phải đăng ký trước trong tháng 11 và qui mô giao dịch sẽ được khống chế ở mức khoảng 7.000 tỷ đồng/phiên tại thị trường liên ngân hàng.

Ngoài việc kêu gọi, Ngân hàng Nhà nước dự kiến sẽ ban hành một văn bản quy định mục đích sử dụng vốn huy động được từ thị trường liên ngân hàng cũng như sẽ kiểm tra toàn diện những ngân hàng nào có lãi suất huy động trên 10%. 

Trước động thái này, một số ngân hàng cổ phần đã bắt đầu điều chỉnh lãi suất huy động. Chẳng hạn như, từ ngày 26/10, HDBank chính thức điều chỉnh lãi suất đối với tất cả các sản phẩm như: Tiết kiệm thường, tiết kiệm bậc thang, tiết kiệm tiền lãi trao ngay, tiết kiệm siêu lãi suất, chứng chỉ tiền gửi ngắn hạn v.v… với mức lãi suất cao nhất là 9,99%/năm.

Ngân hàng TMCP Sài Gòn (SCB) cũng ngay lập tức giảm mức lãi suất huy động cao nhất 10,05%/năm áp dụng cho kỳ hạn 6 tháng xuống còn 9,99%/năm trong chương trình sản phẩm “Tiền gửi siêu lãi suất” từ 22/10/2009 đến 10/11/2009.