Lãi suất cao, DN khó tiếp cận

“Điên đầu” với bài toán kinh doanh

Bà Phạm Chi Lan, chuyên gia kinh tế cao cấp, cho biết trong tháng 7, bà vừa có một cuộc làm việc với khu vực kinh tế tư nhân tại một loạt địa phương trong cả nước và nhận thấy việc thắt chặt chính sách tiền tệ theo hướng cào bằng, áp dụng chung cho tất cả các đối tượng có nhu cầu về vốn đang khiến nhiều DN “chết oan”. Tại Bắc Giang, dân có 90.000 ha trồng vải nhưng chỉ một vài vườn bán được với giá 500 đồng/kg. Nhiều vườn phải bỏ hoàn toàn vì giá bán vải không đủ thuê nhân công thu hoạch. Nguyên nhân do thương lái và các DN chế biến không vay được vốn ngân hàng để thu mua, chế biến xuất khẩu. Hậu quả là người trồng vải phải ôm nợ vì không tiêu thụ được sản phẩm. Tình hình này cũng tương tự như chuyện cá tra, cá basa và lúa hè thu của ĐBSCL. Bà Phạm Chi Lan cho rằng kinh tế 64 tỉnh, thành có đặc điểm khác nhau, mỗi ngành nghề cũng có đặc thù riêng đòi hỏi những chính sách linh hoạt, không thể áp dụng chung một chính sách cho tất cả.

Cũng theo kết quả khảo sát này, bà Lan cho rằng hiện có đến 70% DN cho biết đang phải điên đầu với bài toán kinh doanh và rơi vào hoàn cảnh hết sức khó khăn. Ngay cả khi có hợp đồng rồi cũng không lo được vốn hoặc không chịu được lãi suất. “Có những DN nhìn vẻ bề ngoài vẫn bề thế nhưng bên trong đã mục ruỗng rồi” - bà Lan đánh giá. Tại Hà Nội, Hiệp hội Công thương TP cho biết tỉ suất lợi nhuận giảm nhiều so với mức 7% của năm 2007.

Giảm lãi suất: Chưa đủ

Các ngân hàng đang phải đối mặt với tình huống khó khăn: khách hàng được cho vay chưa chắc đã chịu vay vì lãi suất cao quá, còn khách hàng muốn vay thì ngân hàng lại không thể cho vay. Trong đó, nhóm thứ hai thuộc về khách hàng mới và khu vực kinh tế tư nhân. Để gỡ bí, một số ngân hàng tìm lối thoát bằng cách giảm lãi suất cho vay và thực tế đã có hai lần điều chỉnh với mức giảm cao nhất là 1,3% kể từ cuối tháng 7 đến nay. Trong tuần, BIDV tuyên bố gia tăng hạn mức 1.500 tỉ đồng với lãi suất 18,5%/năm cho các DN thu mua lúa gạo tại ĐBSCL. Trong số một vài ngân hàng bắt đầu giảm lãi suất chỉ có Eximbank áp dụng đối với tất cả các khách hàng, còn lại đều chỉ dành cho các khách hàng ưu đãi trong một số lĩnh vực và khách hàng hiện hữu đã và đang có quan hệ tín dụng. Thậm chí BIDV còn tuyên bố không mở rộng đối tượng cho vay với khách hàng mới.

Theo Ngân hàng Nhà nước, mặt bằng lãi suất cho vay đang ở mức 20%-20,5%/năm. Về mặt lý thuyết, đây vẫn là mức lãi suất khó cầm cự được đối với khu vực sản xuất. Khác với tăng lãi suất, việc giảm lãi suất của các ngân hàng không dễ dàng tạo ra cuộc đua để hình thành mặt bằng mới. Đơn giản vì nguồn vốn có hạn, các ngân hàng chưa có động lực phải giảm để cạnh tranh và cũng không thể giảm vì không giảm được lãi suất huy động vốn chưa thực dương.

Bà Phạm Chi Lan phân tích lợi ích của đợt giảm lãi suất vừa qua chủ yếu rơi vào khu vực DN Nhà nước, trong khi khu vực hoạt động hiệu quả hơn là khu vực kinh tế tư nhân lại không được hưởng lợi và vẫn khó tiếp cận vốn. Theo TS Nguyễn Quang A, vấn đề quan trọng nhất hiện nay không phải là lãi suất ở mức nào mà là các DN làm ăn hiệu quả, đặc biệt là DN tư nhân, có tiếp cận được nguồn vốn hay không.

[ Trở về]