Trọng tâm là khôi phục thị trường

E-mail | Bản in | Lưu xem sau

Việc doanh nghiệp quyết định đầu tư hay không không phụ thuộc nhiều vào lãi suất, thuế, mà là đầu ra cho sản phẩm.

Theo ông Lê Đình Ân, Giám đốc Trung tâm Thông tin và Dự báo kinh tế - xã hội quốc gia, vấn đề quan trọng nhất trong lúc này chính là đầu ra trong nước. Sức mua không chỉ thị trường trong nước, mà cả thị trường thế giới đều giảm, khiến nhiều doanh nghiệp không thực sự mặn mà với việc tiếp tục đầu tư cho sản xuất - kinh doanh, ngay cả khi được vay vốn với lãi suất thấp.

Đồng quan điểm này, ông Nguyễn Ngọc Anh, Trung tâm Nghiên cứu chính sách và phát triển (DENPOCEN) cho rằng, doanh nghiệp quyết định đầu tư hay không không phụ thuộc nhiều vào lãi suất, thuế, mà quan trọng là đầu ra cho sản phẩm. “Đây là vấn đề không chỉ của riêng Việt Nam”, ông Ngọc Anh nhận định.

Điều này có lẽ cũng đã phần nào lý giải vì sao một số lượng không nhỏ doanh nghiệp không thể tiếp cận được nguồn vốn cấp bù lãi suất. Nợ cũ chưa trả được, trong khi hàng hóa ứ đọng nhiều, không tìm được đầu ra, hợp đồng xuất khẩu cũng chỉ ký ngắn hạn, cầm chừng... Tất cả những lý do này khiến cả phía ngân hàng và doanh nghiệp không tìm được tiếng nói chung trong việc đi vay và cho vay.

Con số tăng trưởng dư nợ tín dụng trong tháng 2 ở TP.HCM (địa phương luôn được ghi nhận bởi sự sôi động trong các hoạt động đầu tư, kinh doanh) chỉ ở mức 0,46% đã phần nào minh chứng cho nhận định này. Trong khi đó, tính chung trong cả nước, thì tổng dư nợ cho vay trong tháng 2 cũng chỉ tăng 0,23% so với tháng 1/2009 và tăng 0,54% so với cuối năm 2008.

Hơn 93.000 tỷ đồng cho vay hỗ trợ lãi suất đã được giải ngân chỉ trong tháng 2, song dư nợ tín dụng chỉ tăng rất thấp. Điều này cũng có nghĩa là, không nhiều nguồn lực thực sự được đưa vào hoạt động sản xuất - kinh doanh, mà có thể vẫn quanh quẩn đâu đó ở ngân hàng. Không loại trừ chuyện cho vay đảo nợ.

Và cũng không loại trừ khả năng có doanh nghiệp “ăn xổi ở thì”, sẵn sàng vay vốn cấp bù lãi suất sau đó “để lại” ngân hàng để “ăn” chênh lệch lãi suất. Hiện nay, lãi suất huy động đồng Việt Nam của các ngân hàng thương mại nhà nước là 7,54%/năm, của các ngân hàng thương mại cổ phần là 7,61%/năm, trong khi sau khi trừ 4% cấp bù lãi suất, thì các doanh nghiệp chỉ phải chịu mức lãi suất 5-5,5%, thậm chí 1,5 - 2%.

Ở đây không bàn tới chuyện đồng vốn kích cầu đi sai địa chỉ hay không, mà chỉ khẳng định một điều rằng, không có thị trường, khó có thể kích cầu đầu tư thành công. Liên quan đến vấn đề này, TS. Trần Đình Thiên, quyền Viện trưởng Viện Kinh tế Việt Nam khẳng định, bản chất vấn đề hiện nay là thị trường. “Muốn cho doanh nghiệp khôi phục sản xuất, phải làm sao để thị trường sôi động”, ông Thiên nói và cho rằng, trong bối cảnh hiện nay, kích cầu tiêu dùng nên tập trung cho đối tượng chịu nhiều ảnh hưởng bởi suy thoái kinh tế, chẳng hạn người nghèo, nông dân.

Thực ra, đây không phải là lần đầu tiên các đề xuất về việc hướng tới thị trường nông thôn được đưa ra. Rất nhiều biện giải có lý như nông thôn là thị trường rộng lớn; kích cầu thị trường nông thôn có cái hay là khi có tiền, người dân sẽ tiêu dùng ngay... Hơn thế, kích cầu tiêu dùng thị trường nông thôn còn có thể tránh được nguy cơ nhập siêu. Bởi lẽ, nếu việc kích cầu tập trung ở khu vực đô thị, ở tầng lớp có thu nhập khá, thì sẽ thúc đẩy tiêu dùng hàng nhập ngoại, chứ không phải là hàng sản xuất trong nước, khiến nhập siêu gia tăng.

Và để giải bài toán này, không cách nào khác là phải giúp người nông dân có thêm thu nhập. Việc Chính phủ hỗ trợ người nghèo ăn Tết cũng có thể coi là một biện pháp kích cầu tiêu dùng.

“Ở đây, cần tính đến việc mua nông sản cho nông dân, hỗ trợ nông dân bằng cách khi giá nông sản đang tăng thì mua cho nông dân, bởi nếu không, giá sẽ hạ và nông dân lại chịu thiệt thòi. Có tiền, nông dân sẽ sẵn sàng tiêu dùng”, ông Thiên đề xuất và cho rằng, thậm chí, nên cắt một phần vốn kích cung chuyển sang thực hiện kích cầu tiêu dùng.

Và rằng, không nên coi những khoản tiền mà Chính phủ bỏ ra để cứu trợ xã hội chỉ là để phục vụ an sinh xã hội, mà đó chính là đồng vốn kích cầu tiêu dùng. “Kích cầu tiêu dùng quan trọng hơn cả việc bơm vốn. Chính cái đó mới giúp doanh nghiệp hồi phục”, ông Thiên nói.

Trên một phương diện khác, theo quan điểm của chuyên gia kinh tế Lê Đăng Doanh, ngay cả việc kích cầu đầu tư cũng nên nhắm tới khu vực nông nghiệp, nông thôn. “Cần tăng đầu tư công ở khu vực nông thôn, vì khu vực này đang sản xuất ra nông sản, lúa gạo, những sản phẩm có thể xuất khẩu được. Người ta có thể dừng mua máy móc, thiết bị, giường tủ, nhưng không thể ngừng mua gạo, thịt, cá. Mình có lợi thế đó thì phải đầu tư”, ông Doanh lý giải cho ý kiến của mình.

Thực tế cũng cho thấy, trong khi nhiều mặt hàng xuất khẩu giảm sút mạnh, thì xuất khẩu các mặt hàng nông sản trong hai tháng đầu năm vẫn tăng trưởng khá tốt: gạo tăng hơn 2 lần cả về lượng và về giá trị, hạt tiêu tăng 63% về lượng và tăng 6,5% về giá trị, hạt điều tăng 20% về lượng và tăng 2,1% về giá trị...

( Theo báo Đầu tư )