Tự tin trước những vụ kiện thương mại

Theo Luật sư Trần Hữu Huỳnh, Trưởng ban Pháp chế (Phòng Thương mại và Công nghiệp Việt Nam), phương pháp sử dụng quy về 0 (zeroing) trong điều tra, rà soát thuế chống bán phá giá là một thông lệ được Hoa Kỳ sử dụng trong nhiều vụ điều tra chống phá giá. Theo đó, Bộ Thương mại Hoa Kỳ (DOC) chỉ tính các biên độ phá giá có giá trị dương, biên độ phá giá có giá trị âm sẽ được tự động chuyển về 0. Điều này khiến biên độ phá giá được tính toán sẽ cao hơn và mức thuế chống bán phá giá sẽ bị đội lên. 

“Các nước đã kiện Hoa Kỳ về việc áp dụng phương pháp này và đã thu được những kết quả khả quan. Dù chưa trải qua vụ kiện nào, nhưng Việt Nam đã tham khảo kinh nghiệm của các nước và khả năng thắng kiện là lớn. Vấn đề là chúng ta phải bám sát các thủ tục tố tụng mà WTO quy định để chuẩn bị báo cáo chắc chắn và thuyết phục”, ông Huỳnh nói.

Đây là lần đầu tiên Việt Nam tham gia một vụ kiện với tư cách là nguyên đơn cấp chính phủ. Nếu thắng kiện, các doanh nghiệp tôm Việt Nam trong diện bị đơn tự nguyện không phải đặt cọc tiền chống bán phá giá lớn và được hoàn trả lại tiền đặt cọc của giai đoạn trước đây. Khả năng cạnh tranh của hàng Việt Nam tại Hoa Kỳ sẽ lớn hơn so với hàng của Thái Lan và Ấn Độ (các quốc gia đã không bị áp dụng zeroing sau các vụ kiện tại WTO). 

Câu chuyện Việt Nam chủ động kiện Hoa Kỳ ra WTO cho thấy, nếu chủ động theo đuổi các vụ kiện, các doanh nghiệp Việt Nam có thể giảm thiểu được những thiệt hại. Đơn cử, trong quyết định sơ bộ của DOC sau đợt rà soát hành chính lần thứ ba với mặt hàng cá tra của Việt Nam, các doanh nghiệp của Việt Nam vẫn đang tích cực chứng minh về tính bất hợp lý trong việc đưa ra phán quyết sơ bộ như vậy. Ông Nguyễn Hữu Dũng, Phó chủ tịch Hiệp hội Xuất khẩu thủy sản Việt Nam cho biết, các doanh nghiệp sẽ chuẩn bị những khâu cần thiết để khẳng định, hàng hóa Việt Nam không bán phá giá vào thị trường Hoa Kỳ và đến tháng 3/2011, hy vọng sẽ có kết quả có lợi hơn cho doanh nghiệp Việt Nam.

Ở trong nước, trước diễn biến của việc hàng hóa nhập khẩu gia tăng, các chuyên gia thương mại cũng đã khuyến cáo doanh nghiệp cần chủ động sử dụng các biện pháp phòng vệ thương mại để bảo vệ lợi ích hợp pháp trên sân nhà. Theo ông Claudio Dordi, Trưởng nhóm Chuyên gia Dự án EU - Việt Nam Mutrap III, các doanh nghiệp cần nhớ rằng, chi phí để khởi kiện sử dụng công cụ phòng vệ thương mại thấp hơn chi phí để kháng kiện. Doanh nghiệp cần có sự hợp tác với nhau, cũng như chuẩn bị nguồn nhân lực cần thiết để thực hiện một vụ kiện.

“Trong điều kiện Việt Nam, các vụ kiện sẽ phải chịu áp lực lớn từ các nhà sản xuất nước ngoài, nên cần chuẩn bị một chiến lược vận động hành lang phù hợp”, ông Dordi đưa ra lời khuyên.

Theo các chuyên gia, việc chủ động và tự tin trước mỗi vụ kiện (dù trong hay ngoài nước) sẽ giúp các doanh nghiệp chuẩn bị được kỹ càng hơn. Bài học từ việc áp thuế túi nhựa PE của Hoa Kỳ với doanh nghiệp Việt Nam khi mà doanh nghiệp không trả lời bảng điều tra cho thấy, dù bất kỳ chi tiết nhỏ nào bị bỏ qua do sự bị động của doanh nghiệp, thì hậu quả để lại là khá lớn.

Nói như Luật sư Trần Hữu Huỳnh, đã đến lúc, doanh nghiệp không thể vin vào kinh nghiệm hội nhập ít, kiến thức thị trường hạn chế, mà quên đi các công cụ phòng vệ thương mại và bị động trong các vụ kiện dù ở thị trường bên ngoài hay thị trường trong nước.