Hôn nhân, ly dị và sức khỏe

E-mail | Bản in | Lưu xem sau

 “Tôi không may với cả hai người vợ của tôi. Người thứ nhất bỏ tôi, còn người thứ hai không chịu bỏ tôi”.

Chắc bạn cũng thấy ngay rằng câu nói trên - được dân mạng Việt Nam cho là của diễn viên quá cố người Anh Patrick Murray - chẳng khác nào một lời “xúc xiểm” hôn nhân. Rồi bạn thở dài ngao ngán (e rằng bạn đã có gia đình?). Mặc cho hôn nhân là một trong những mối ràng buộc tạo nên nền tảng cho xã hội, thế giới đã có cơ man những lời “xúc xiểm” tương tự đối với hôn nhân (xen lẫn ngợi ca), đại loại như: kẻ độc thân là một con công, đính hôn: con sư tử, thành hôn: con lừa (tục ngữ Tây Ban Nha); tình yêu là bình minh của hôn nhân, và hôn nhân là hoàng hôn của tình yêu (tục ngữ Pháp); hôn nhân là một cuốn tiểu thuyết mà trong đó nhân vật chính chết ngay từ chương đầu (khuyết danh)...

Thế nhưng, kết quả một cuộc nghiên cứu gần đây được tờ New York Times và hãng thông tấn Reuters trích đăng tuần rồi có thể khiến những ai tâm đắc với lời trích dẫn ở đầu bài viết này phải nghĩ lại.

Chắc bạn cũng đã biết một số lượng lớn công trình nghiên cứu trong y văn thế giới đã chứng minh thuyết phục rằng người kết hôn thường có sức khỏe tốt hơn người độc thân. Lý do tại sao thật rõ ràng. Về mặt tài chính, người có gia đình thường có khuynh hướng đạt được tình trạng tài chính tốt hơn so với chính họ hồi còn độc thân.

Ở một số nước, như Mỹ chẳng hạn, người đã lập gia đình có thể hưởng các quyền lợi về chăm sóc sức khỏe thông qua người phối ngẫu của mình. Rồi thì, người bạn đời, đặc biệt là các bà vợ, thường đóng vai trò “bảo mẫu” cho sức khỏe của người kia thông qua việc hối thúc khám sức khỏe định kỳ và nhận ra các dấu hiệu bất thường về sức khỏe của người đầu ấp tay gối. Người bạn đời còn giúp ích rất nhiều trong các trường hợp khác, như trông trẻ để người kia tập thể dục hoặc chở người đó đi bác sĩ khám bệnh.

Theo tờ New York Times, một cuộc nghiên cứu ở Mỹ được thực hiện trên 8.652 người, trong số đó hơn phân nửa vẫn duy trì hôn nhân với người bạn đời đầu tiên của mình. Khoảng 40% đã ly dị hoặc góa chồng hay góa vợ, trong số này khoảng phân nửa đã tái hôn vào khoảng thời gian nghiên cứu diễn ra. Chừng bốn phần trăm chưa kết hôn bao giờ. Những người tham gia cuộc nghiên cứu này có tuổi đời từ 50 đến hơn 60 một chút.

Tính chung, đàn ông và đàn bà đã ly dị hoặc góa bụa ghi nhận các bệnh mãn tính như tim mạch, tiểu đường và ung thư cao hơn 20% so với người vẫn duy trì tình trạng hôn nhân. Người đã ly dị cũng gặp nhiều khó khăn hơn trong việc tự di chuyển như đi lên cầu thang hoặc đi bộ một quãng đường dài.

Dù tục huyền giúp cải thiện sức khỏe, nghiên cứu cho thấy rằng phần lớn những người đã kết hôn phải ly dị không thể phục hồi được tình trạng yếu kém về thể chất, hậu quả của việc họ ly dị. So với người duy trì liên tục hôn nhân, tỷ lệ người tái hôn mắc bệnh mãn tính cao hơn 12% và gặp khó khăn trong di chuyển cao hơn 19%. Một phát hiện khác: tái hôn giúp hàn gắn vết thương tinh thần. Nghiên cứu cho thấy tỷ lệ người đi bước nữa có dấu hiệu trầm cảm chỉ cao hơn chút ít so với người có hôn nhân bền vững.

Tuy nhiên, các tác giả nhấn mạnh rằng nghiên cứu của họ không hề kết luận ly dị là tác nhân trực tiếp lên sức khỏe của người chịu hôn nhân tan vỡ. Nghiên cứu chỉ cho thấy ly dị và tình trạng sức khỏe có liên quan với nhau mà thôi. Người lơ là tập thể dục, ăn uống thất thường và khó kiểm soát căng thẳng tinh thần (stress) thường có xác suất ly dị cao hơn.

Một lý do khả dĩ về mặt khoa học là các thay đổi ở mức độ tế bào trong thời gian cao trào của stress. Trong một nghiên cứu do Đại học Ohio thực hiện, các nhà khoa học phân tích các mẫu máu của nhóm người chịu stress do phải chăm sóc người thân bị bệnh Alzheimer (mất trí nhớ). Nhóm nghiên cứu tập trung vào telomere, một đoạn nhiễm sắc thể có nhiệm vụ bảo vệ đoạn đầu và cuối của cả sợi nhiễm sắc thể. Họ thấy rằng tuổi càng lớn, telomere càng ngắn lại và hoạt động của enzyme tương ứng cũng giảm sút.

So với nhóm đối chứng, telomere của người chăm sóc bệnh nhân Alzheimer có cấu trúc liên quan đến việc giảm thọ từ bốn đến tám năm. Theo Tiến sĩ Linda Waite, một trong những tác giả của công trình nghiên cứu này, căng thẳng tinh thần của người góa bụa hoặc ly dị có thể đã gây ra hiệu ứng tương tự, dẫn đến bệnh mãn tính hoặc khó khăn trong khi di chuyển.

Tuy nhiên, nghiên cứu không hề kết luận rằng vì sức khỏe của chính mình, người kết hôn phải duy trì hôn nhân bằng mọi cách. Hôn nhân không hạnh phúc cũng có thể gây ra những tổn hại lớn cho sức khỏe.

Các nhà khoa học tại Đại học Ohio đã làm một loạt thực nghiệm chứng minh mối liên quan giữa tình trạng hôn nhân căng thẳng và suy giảm miễn dịch bằng cách đo thời gian cần thiết làm một vết thương lành lại. Họ dùng máy hút tạo ra tám vết giộp da nhỏ trên tay của các cặp tình nguyện viên. Sau đó, các cặp này thảo luận các chủ đề khác nhau - có lúc tích cực, có lúc tiêu cực gây ra mâu thuẫn, cãi cọ giữa họ với nhau.

Các mâu thuẫn này làm các vết giộp mất đến trọn một ngày mới lành. Các đôi cãi nhau to cần đến hai ngày dài hơn các đôi ít xung đột để vết giộp của họ lành lại.

“Tôi cho rằng nếu gặp vấn đề cơm không lành canh không ngọt trong hôn nhân, bạn nên ly dị cho xong”, Janice Kiecolt-Glaser, một đồng tác giả nghiên cứu cũng thuộc Đại học Ohio, nói. “Ly dị làm gián đoạn cuộc đời bạn, nhưng hôn nhân không hạnh phúc kéo dài cũng tai hại không kém”.

Cuộc nghiên cứu cho thấy rằng khi người đã kết hôn trở nên độc thân, cho dù là do ly dị hoặc góa bụa, họ phải hứng chịu nhiều tổn thất khác chứ không chỉ là tổn thất tinh thần. Trong đa số trường hợp, tình trạng sức khỏe của họ giảm sút rất khó phục hồi hoàn toàn cho dù họ có tái hôn.

Riêng về mặt sức khỏe, không hẳn kết hôn rồi chịu ly dị là tốt hơn không bao giờ kết hôn. Người độc thân ở tuổi trung niên chưa bao giờ kết hôn có ít vấn đề về sức khỏe hơn là người cùng tuổi ly dị hoặc góa bụa.

Tiến sĩ Linda Waite cho rằng mất một cuộc hôn nhân vì ly dị hoặc góa bụa tạo ra những căng thẳng tinh thần cực độ, nếu kéo dài sẽ gây tác hại lớn đối với sức khỏe. “Cứ xem sức khỏe như tiền gửi trong ngân hàng. Như vậy, hôn nhân sẽ là cơ chế giúp tiết kiệm hoặc làm gia tăng số tiền này. Còn ly dị là khoảng thời gian tiêu pha hoang phí”.

(Theo Sơn Tùng // Thời báo kinh tế Sài Gòn)