Dò thấy vụ nổ xa nhất trong vũ trụ

E-mail | Bản in | Lưu xem sau

Các nhà thiên văn vừa thông báo dò thấy một vụ nổ tia gamma xa nhất từ trước tới nay, ở ngay rìa của vũ trụ hữu hình. Vụ nổ xảy ra cách đây chừng 13 tỷ năm, có thể giúp các chuyên gia hiểu nhiều hơn về những ngôi sao sơ khai nhất.

Vụ nổ tia gamma là những chùm bức xạ năng lượng cao đột ngột xuất hiện trong vũ trụ. Mặc dù chỉ giải phóng năng lượng trong vài phút, song mức năng lượng này tương đương mức năng lượng Mặt trời toả ra trong 10 tỷ năm. Vụ nổ nói trên có lẽ xảy ra khi một ngôi sao khổng lồ tàn lụi ngay sau vụ nổ lớn Big Bang. Tuy nhiên, mãi tới ngày 5.9, vệ tinh Swift của NASA và một số đài thiên văn mặt đất mới dò thấy nó.

Vụ nổ tia gamma này xảy ra sau khi những ngôi sao và thiên hà đầu tiên hình thành, có lẽ là 500 triệu hoặc 1 tỷ năm sau vụ nổ Big Bang - vụ nổ được cho là khai sinh ra vũ trụ. Ước tính tuổi của vũ trụ hiện nay là 13,7 tỷ năm. Theo thuật ngữ vũ trụ, khoảng cách tính bằng thời gian, do vậy vụ nổ này xảy ra cách Trái đất 13 tỷ năm ánh sáng và ánh sáng cũng như tia gamma của vụ nổ chỉ vừa mới tới được Trái đất.

Daniel Reichart thuộc ĐH Bắc Caronila, trưởng nhóm đo khoảng cách của vụ nổ, cho biết: ''Cuối cùng thì chúng ta cũng đang bắt đầu nhìn thấy phần còn lại của những thiên thể cao tuổi nhất trong vũ trụ''. Những ngôi sao sơ khai nhất hiện không còn tồn tại, mà chỉ còn những mảnh vụn của chúng. Bằng cách nghiên cứu những vụ nổ tia gamma, giới khoa học có thể biết được cấu tạo của những ngôi sao đó cũng như cách chúng hình thành. Từ lâu, các nhà khoa học đã cho rằng có thể dò thấy những vụ nổ tia gamma và vệ tinh Swift được phóng trong năm 2004 có nhiệm vụ tìm kiếm chúng.

Mặc dù vụ nổ tia gamma này là vụ nổ xa nhất từng được dò thấy song giới khoa học trước đó đã dò thấy một thiên thể còn xa hơn nữa - một chuẩn tinh. Chuẩn tinh ở rất xa và là nguồn phát bức xạ điện từ cực mạnh, được tạo ra khi khí bị hút vào một lỗ đen khổng lồ.

( theo Tạp chí hoạt động khoa học )