Sáng kiến của nông dân Cà Mau Dùng lú "bắt tôm còi"

E-mail | Bản in | Lưu xem sau

Anh Hiền phụ anh Hà Văn Hùmđặt thử nghiệm lú "bắt tôm còi".

Một anh nông dân mới học hết lớp bốn trường làng nhưng đã sáng chế thành công ngư cụ có tên gọi "lú bắt tôm còi". Ngư cụ ấy chuyên sàng lọc những loại tôm còi cọc, chậm lớn có trong đầm nuôi tôm công nghiệp, góp phần làm tăng hiệu quả và lợi nhuận cho người nuôi tôm. Anh tên là Huỳnh Văn Hiền, ở ấp Hòa Ðức, xã Tân Ðức, huyện Ðầm Dơi, Cà Mau.

Anh Hiền năm nay 35 tuổi, nhưng có hơn 20 năm làm nghề ráp lú và sản xuất ngư lưới cụ. Sản phẩm anh làm ra khéo léo, đánh bắt được nhiều cá, tôm... cho nên được đông đảo người nuôi tôm ở địa phương tín nhiệm. Thời gian trước, anh từng thành công khi làm được loại lú thưa đặt trong vuông tôm quảng canh, giúp nông dân bắt được nhiều tôm, cá... và hạn chế tối đa tình trạng cua cắn phá lú. Mới đây, anh sản xuất và trải nghiệm thành công loại lưới kéo tôm công nghiệp, có thể bắt "sạch" tôm nuôi trong đầm công nghiệp chỉ qua ba lần kéo lưới. Phát huy kết quả đạt được, đầu năm 2010, anh tiếp tục nghiên cứu ra loại ngư cụ với tên gọi "lú bắt tôm còi"...

Lú chỉ bắt tôm nhỏ

Theo lý giải của anh Hiền, loại "Lú bắt tôm còi" là loại lú chỉ bắt được tôm cỡ nhỏ, nhưng không bắt được những con tôm có kích cỡ lớn. Mới nghe qua, nhiều người cảm thấy hơi ngược ngạo. Bởi thông thường, người nuôi tôm chỉ dùng những cái lú chuyên bắt những con tôm cỡ lớn để bán có giá cao, còn những con tôm kích cỡ nhỏ thì có thể chui lọt qua lú để sau này phát triển thành tôm lớn. "Hồi trước giờ tôi chỉ biết có hai loại lú: loại lú ráp mặt chỉ nhỏ - tên địa phương gọi là "lú dày", có thể bắt các loại tôm, cua, cá... đủ kích cỡ lớn nhỏ; còn loại thứ hai là lú ráp mặt chỉ lớn-còn gọi là "lú thưa", chỉ bắt được tôm, cua, cá...loại có kích cỡ lớn, chứ loại kích cỡ nhỏ không bắt được. Vì vậy, việc làm được cái lú chỉ bắt tôm cỡ nhỏ thì tôi mới nghe lần đầu"- Anh Ngô Tấn Ðạt, Phó chủ tịch UBND xã Tân Ðức, bày tỏ sự ngạc nhiên!

Ý tưởng làm ra "lú bắt tôm còi" được anh Hiền ấp ủ từ lâu, sau nhiều lần chủ đầm tôm công nghiệp than vãn với anh. Họ mong muốn anh có thể làm ra được một ngư cụ giúp họ sàng lọc được số tôm còi cọc, chậm lớn trong đầm tôm, nhưng không làm tổn hại đến phần đông loại tôm có kích cỡ lớn, để khi thu hoạch tôm đạt kích cỡ đồng đều, bán được giá cao, nâng cao lợi nhuận. Dù suy nghĩ nhiều đêm liền nhưng anh Hiền vẫn chưa biết phải làm như thế nào. "Một hôm, tôi tình cờ phát hiện con gà mẹ dẫn đàn gà con nuôi sau nhà đi qua khu vườn nhà hàng xóm quậy phá. Phía nhà hàng xóm có làm rào chắn bằng lưới B40. Quan sát tôi thấy mấy con gà con chui vô rào lưới còn gà mẹ thì không chui vô được. Liên tưởng đến chuyện làm lú để lược tôm còi trong ao nuôi công nghiệp, tôi thấy nguyên lý này phù hợp nên mày mò làm thử" - Anh Hiền nói về ý tưởng làm "lú bắt tôm còi".

Cái lú dùng để lược tôm còi được anh Hiền làm cũng giống như những loại "lú dày" mà người nuôi tôm quảng canh thường dùng để bắt tôm, nhưng có kích thước dài, rộng, miệng lú được được bịt kín bởi một loại lưới ni-lông có kích cỡ phù hợp, miễn sao không cho con tôm loại lớn chui lọt qua nhưng tôm nhỏ thì chui vào được nhưng không thể lội ra được. Anh Hiền cho biết thêm: "Ðể bắt được tôm còi cọc, chậm lớn trong số hàng tấn tôm lớn nhỏ ở đầm công nghiệp, "lú bắt tôm còi" phải đặt trong ao tôm ngược với dòng nước chảy của hệ thống quạt nước, cách hệ thống quạt nước khoảng 5-7m. Khi quạt nước khởi động, tôm nuôi trong đầm di chuyển mạnh hơn, số tôm nhỏ sức khỏe yếu nên bị trôi vào lú, còn tôm lớn bơi lội ngược dòng thì không trôi vô lú được, còn nếu bị cuốn theo dòng nước thì cũng bị chặn lại vì mặt chỉ được bịt ở miệng lú nhỏ hơn kích thước tối thiểu mà tôm lớn có thể chui lọt, nếu tôm lớn bị cuốn theo dòng nước chảy của quạt nước thì tới miệng lú chúng cũng đủ sức để búng bật trở ra".

Hiệu quả từ "lú bắt tôm còi"...

Kỹ sư Nguyễn Công Quốc, Trưởng Phòng quản lý nuôi, Chi Cục Nuôi trồng thủy sản tỉnh Cà Mau, cho biết: "Tôm nuôi công nghiệp khi thu hoạch hiếm khi đạt được kích cỡ đồng đều mà thường lẫn lộn từ 5-30% tôm kích cỡ nhỏ, Ðể khắc phục tình trạng đó, một số chủ đầm tôm thường dùng "Mèo Dừa" còn gọi là bông dừa khô để treo xuống ao nuôi, dùng vợt lưới cỡ lớn xúc tôm, nhằm sàng lọc dần số tôm nuôi bị còi cọc, chậm lớn. Cách làm ấy vừa tốn công sức, vừa mất nhiều thời gian nhưng hiệu quả mang lại không cao".

Mặc dù đã làm theo cách mà kỹ sư Quốc đã đề cập nhưng số tôm nuôi trong hai đầm công nghiệp của ông Trần Văn Vũ, ấp Hòa Ðức, vẫn bị bị "so le" nhiều. Khoảng một tháng trước, ông Vũ thu hoạch hai ao tôm, thu về khoảng hai tấn tôm sú, nhưng có khoảng 30% tôm kích cỡ từ 120 - 150 con/1kg, số còn lại khoảng 55 con/1kg. Do không sàng lọc được hết số tôm nhỏ và số tôm lớn trong quá trình nuôi, nên khi thu hoạch, tôm được cân bán lộn xộn, tỷ lệ trung bình sau khi chia kích cỡ tôm là 68 con/1kg, giá bán 62.000 đồng/1kg, tổng thu khoảng 124 triệu đồng. Tôi hỏi ông Vũ nếu tách được số tôm nhỏ và số tôm lớn ra riêng thì số tiền chênh lệch ra sao? Ông Vũ buồn bã hồi lâu rồi làm phép tính: 30% tôm còi (=600kg, giá 30.000 đồng/1kg =18 triệu); 70% tôm còn lại (=1.400kg, 85.000 đồng =119 triệu đồng), cộng hai khoản thu là 137 triệu đồng. Chỉ đơn giản có chút xíu chuyện mà tôi mất đi 13 triệu đồng như chơi. Phải tôi tin lời anh Hiền sớm thì đâu có vậy!".

Về phần mình, sau khi làm xong "lú bắt tôm còi", anh Hiền năn nỉ một số hộ nuôi công nghiệp thân cận với anh, cũng là khách hàng quen thuộc trước đây để xin thử nghiệm, kết quả ngoài cả sự mong đợi. Anh Hiền chở tôi tới nhà của anh Hà Văn Hùm, ấp Tân Thành, xã Tạ An Khương Nam, huyện Ðầm Dơi - người mới đặt anh làm "lú bắt tôm còi". Cái lú anh Hùm đặt mua bề ngang khoảng 4m, bề dài hơn 6m, được đan bằng chỉ Thái. Anh Hùm cầm cái lú mà anh Hiền cho là có thể "lược được tôm nhỏ, bỏ tôm to" nhưng trong bụng vẫn còn hoài nghi. Anh Hùm liền đem ra đầm tôm đặt thử theo sự hướng dẫn của anh Hiền. Sau 15 phút, anh Hùm dở lú lên, cân được gần 1 kg tôm sú, kích cỡ tôm khoảng 95 con/1 kg. Gương mặt hớn hở, anh Hùm khoe: "Hay quá chú em ơi ! Gần một tháng qua, ngày nào vợ chồng tôi cũng treo bông dừa xuống ao để tôm nhỏ bám vào, dùng vợt lưới vớt tôm nhưng số tôm nhỏ bắt được chẳng là bao nhiêu. Nay có cái lú này thì đỡ tốn công sức mà hiệu quả thì khỏi chê!".

Ðiểm đặc biệt của cái lú này nằm ở chỗ ráp mặt lưới bịt kín ở miệng lú sao cho tôm nhỏ chui vào được mà tìm đường ra thì không được. Với kinh nghiệm lâu năm, anh Hiền có thể làm được cái lú bắt tôm kích cỡ nhỏ theo yêu cầu của chủ đầm tôm. Cái lú ấy hiện chỉ bán với giá 310.000 đồng nhưng có thể giúp người nuôi tôm công nghiệp thu về bạc triệu. Ông Nguyễn Thông Nhận, Phó giám đốc Sở Nông nghiệp và Phát triển nông thôn tỉnh Cà Mau, nhận định: "Không riêng gì Cà Mau, mà người nuôi tôm công nghiệp ở đồng bằng sông Cửu Long thường gặp phải tình cảnh tôm nuôi khi thu hoạch kích cỡ không đồng đều, từ đó làm giá bán hạ thấp, ảnh hưởng lớn đến lợi nhuận. Vì vậy, việc sáng chế ra "lú bắt tôm còi" sẽ giải quyết phần nào những khó khăn mà người nuôi tôm công nghiệp đang gặp phải. Chúng tôi sẽ cử cán bộ khuyến ngư tìm hiểu kỹ về tính hiệu quả của "lú bắt tôm còi" để có hướng khuyến cáo rộng rãi cho hộ nuôi công nghiệp áp dụng".

(Bài và ảnh: LÊ KHOA  // Nhandan Online)