Thành lập Hiệp hội chủ hàng VN: Đối trọng cần thiết

- Các Cty vận tải biển quốc tế, các hãng hàng không và chủ các loại phương tiện vận tải khác luôn có thế mạnh để giành được nhiều quyền ưu tiên trong hợp đồng vận tải ký kết đối với chủ hàng hóa xuất nhập khẩu, những DN chuyên về thương mại quốc tế. Các hãng vận tải thường hay có hành động áp đặt đơn phương với chủ hàng, như: giành về cho mình những điều khoản loại trừ về trách nhiệm khi rủi ro xảy ra đối với hàng hóa trong quá trình vận tải. Hoặc đơn phương áp đặt những phụ phí bến bãi, ùn tàu, xăng dầu, tỷ giá... hoặc độc quyền áp giá cao đối với các dịch vụ cung ứng.

- Những chủ hàng đơn lẻ, “thấp cổ bé họng”, không thể đủ sức phản bác hoặc yêu cầu điều chỉnh đối với các hãng vận tải đã bắt tay với nhau trong các Hiệp hội vận tải. Chính vì vậy, chủ hàng luôn ở thế bị thiếu công bằng.

- Trên thực tế, nhiều DN láng giềng của chúng ta tại Singapore, Hong Kong, New Zealand... cũng đã từng gặp vấn đề tương tự và họ đều có Hiệp hội chủ hàng của riêng họ.

Vì tình hình bất cập như của VN hiện nay và theo xu hướng hợp tác trong hoạt động kinh tế hiện nay thì việc ra đời của Hiệp hội Chủ hàng VN không những là cần thiết mà còn là tất yếu.

- Những bất cập trên thị trường vận tải đã phát sinh từ khá lâu, tại sao tới nay chúng ta mới vận động thành lập Hiệp hội?

Bất cập đã có từ rất lâu nhưng đến những năm gần đây, khi chúng ta tham gia sân chơi kinh tế quốc tế như WTO, đối mặt thực sự với bên ngoài, thì ảnh hưởng của nó mới thực sự nặng nề và chúng ta mới cảm nhận được.

Trong các diễn đàn, hội thảo, cuộc họp liên quan, các chuyên gia đầu ngành cũng như những người tâm huyết và thấu hiểu sâu sắc bản chất vấn đề đều đã từng đề cập việc thành lập Hiệp hội chủ hàng và đã từng có những cuộc vận động về việc này. Tuy nhiên, để thành lập được Hiệp hội chủ hàng là phải có chủ hàng. Trong khi đó, tạm thư giãn sau những phút “nóng” sau các tranh chấp như vấn đề THC thì các chủ hàng của ta cũng “thư giãn” luôn với vấn đề Hiệp hội.

Chỉ đến khi, để giải quyết tình hình tồn đọng hàng hóa tại các cảng biển, Chính phủ vào cuộc và giao Phòng Thương mại và Công nghiệp VN chủ trì, phối hợp với các bộ, ngành, Hiệp hội ngành nghề liên quan để thành lập Hiệp hội Chủ hàng VN thì bộ máy vận động mới chính thức được khởi động và có động lực thực sự.

- Một trong những vấn đề “nóng”trong quan hệ giữa các chủ hàng VN và các hãng tàu nước ngoài là phí THC (Terminal Handing Charge). Là thành viên Ban vận động thành lập Hiệp hội Chủ hàng VN, quan điểm của ông về vấn đề này thế nào ?

Phí THC là phí liên quan đến cầu bến mà hãng vận tải biển phải trả cho cảng khi tàu vào cảng. Như vậy, có phí này là việc tự nhiên. Về bản chất, phí này nằm trong giá cước mà hãng tàu hợp đồng với chủ hàng. Trong giá cước này, hãng tàu có thể bóc tách hoặc không bóc tách phí này ra.  Vấn đề gây tranh cãi là việc sử dụng phí này như thế nào. Một số hãng tàu sử dụng phí này như một phụ thêm vào giá cước. Một số hãng tàu tách phí này ra để tùy nghi tăng giá với chủ hàng, coi đó là vấn đề khách quan mà không xem đó là việc tăng giá cước, việc mà chủ hàng có thể mặc cả. Chính những mập mờ trên gây ra bất cập.
 

Quan điểm cá nhân của tôi là cần hiểu rõ giá cước với các thành phần của nó, tạm phân biệt là cước phí vận tải và các phí khác. Mỗi thành phần này có cách biến động khác nhau và phải được điều chỉnh khác nhau. Chủ hàng của ta cần phân biệt rõ việc này để có những hành xử hợp lý khi thương thảo. Những vấn đề bất hợp lý mà hãng tàu đưa ra cần được xem xét và thương lượng. Hiệp hội chủ hàng sẽ đại diện cho các chủ hàng để thương lượng vấn đề này.

- Xin cảm ơn ông.