Nhà máy granite Long Hầu HDI: Chờ ... “giải cứu”

Nhà máy sản xuất gạch granite Long Hầu HDI (khu công nghiệp Tiền Hải, Thái Bình) được đầu tư đồng bộ, hiện đại với tổng mức đầu tư trên 120 tỷ đồng, nhưng chỉ sau một thời gian ngắn đã phải ngừng hoạt động.

Đây là hậu quả của phương thức đầu tư dàn trải. Nhưng ngay cả khi được bàn giao cho Cty mua bán nợ và tài sản tồn đọng của DN (DATC) thì nó vẫn nằm “đắp chiếu” gần hai năm qua do cơ chế giải quyết hiện hành còn nhiều vướng mắc.

Và nếu không sớm được giải quyết dứt điểm thì thiệt hại đối với nhà máy này sẽ còn lớn hơn nhiều.

5 năm nợ gần 200 tỷ đồng

Nhà máy gạch Granite Long Hầu HDI (khu công nghiệp Tiền Hải, Thái Bình) do Cty cổ phần phát triển đầu tư Hà Nội (HDI) có vốn điều lệ 15 tỷ đổng đầu tư xây dựng từ năm 2001. Đây là một trong những nhà máy đầu tư đồng bộ và hiện đại vào bậc nhất lúc bấy giờ với máy móc thiết bị được nhập khẩu từ Italia. Tổng đầu tư lên tới trên 120 tỷ đồng. Nhà máy được kỳ vọng sẽ là động lực thúc đẩy kinh tế địa phương phát triển với việc thu hút hàng trăm lao động.

Trong chiến lược phát triển, nhà máy gạch Long Hầu được coi là hoạt động xương sống của HDI. Tuy nhiên do năng lực quản lý điều hành yếu kém, trình độ vận hành sản xuất không đáp ứng yêu cầu, nguồn vốn đầu tư chủ yếu là vốn vay từ các ngân hàng thương mại, suất đầu tư ban đầu cao dẫn đến gánh nặng tài chính quá lớn, gây thua lỗ trầm trọng. Cùng với việc nguồn khí ở Thái Bình cạn kiệt, nhà máy gạch Long Hầu đã ngừng hoạt động từ tháng 10/2006.

Để giải cứu tình trạng bí bét của HDI, Cty mua bán nợ và tài sản tồn đọng của DN (DATC) đã vào cuộc. Tính đến 31/12/2007, khoản nợ luỹ kế mà DATC đã mua từ VietinBank Thái Bình đối với nhà máy gạch là 197,390 tỷ đồng.

Sau khi tiếp nhận nhà máy gạch Long Hầu HDI, DATC đã lên phương án cổ phần hoá nhằm phục hồi sản xuất, cơ cấu lại hoạt động.

Theo phương án chuyển đổi nhà máy gạch granite Long Hầu thành Cty cổ phần mà DATC đưa ra: Giá trị tài sản toàn bộ nhà máy gạch Long Hầu (bao gồm dây chuyền máy móc thiết bị, nhà xưởng, kiến trúc trên đất, quyền sử dụng 5,5 ha đất của nhà máy) xác định để các bên tham gia góp vốn thành lập Cty cổ phần tối thiểu là 60 tỷ đồng. Mức vốn điều lệ của Cty cổ phần được xác định tối thiểu là 20 tỷ đồng. DATC đầu tư góp vốn thông qua HDI 36% vốn cổ phần, cổ đông chiến lược sẽ năm giữ trên 51% còn lại là cổ đông hiện hữu và phát hành ra thị trường.

Vướng từ cơ chế

Theo ông Phạm Ngọc Thao -Giám đốc Trung tâm giao dịch, đầu tư tư vấn mua bán nợ và tài sản trực thuộc DATC, đơn vị trực tiếp được giao lập phương án tái cơ cấu tài chính HDI: Quan điểm của chúng tôi là tìm đối tác chiến lược có năng lực về tài chính, am hiểu về gạch granite, có mạng lưới phân phối và có kinh nghiệm quản lý. Mục tiêu của chúng tôi là cố gắng lựa chọn được đối tác trong quý này để đến cuối năm có thể khôi phục hoạt động của nhà máy, đưa sản phẩm ra thị trường. Như vậy cũng sẽ giảm gánh năng của DATC. Bởi để duy trì hoạt động bảo dưỡng từ tháng 4/2008 đến nay DATC đã phải chi gần 1 tỷ đồng.

Được biết, sau khi phương án cổ phần được thiết lập, đã có một đối tác tìm đến DATC. Tuy nhiên các bên vẫn chưa tìm được tiếng nói chung. Phần lớn các đối tác chỉ chấp nhận đánh giá giá trị tài sản khi cổ phần dưới 50 tỷ đồng.

Ông Phạm Thanh Quang-Tổng Giám đốc DATC cho rằng: Giải quyết trường hợp của nhà máy gạch granite Long Hầu HDI không phải là quá khó khăn nhưng do vướng ở cơ chế. Hiện nay, quy định của Bộ Tài chính không cho phép DATC tiếp tục bơm vốn vào nhà máy gạch Long Hầu HDI, trong khi đó phương án bơm tiền vào để DN “sống lại” (cần khoảng 20 tỷ đồng)  sau đó cổ phần hóa sẽ có lợi hơn. Mặt khác trong bối cảnh kinh tế khó khăn hiện nay, một số đối tác yêu cầu có cơ chế hỗ trợ về tài chính sau khi cổ phần hóa. Điều này chúng tôi cũng không được phép làm. Còn nếu chấp nhận đánh giá giá trị tài sản khi cổ phần thấp thì khoản âm vốn càng lớn. Vì vậy rất cần một cơ chế linh hoạt và thông thoáng hơn làm sao để chúng tôi có thể tự chủ.

Cũng theo ông Quang, mặc dù DATC có chức năng và nhiệm vụ: Mua các khoản nợ và tài sản tồn đọng của các DN (bao gồm cả tài sản và quyền sử dụng đất được sử dụng để đảm bảo cho khoản nợ) bằng các hình thức thoả thuận trực tiếp, đấu giá, hoặc theo chỉ định của các cấp có thẩm quyền; Tiếp nhận, xử lý các khoản nợ và tài sản đã loại trừ không tính vào giá trị DN khi chuyển đổi sở hữu DNNN... nhưng lại chưa có quy định rõ ràng cụ thể về thời hạn trong bao lâu thì các “chủ nợ” bắt buộc phải “bán” khoản nợ đó cho chúng tôi. Đây chính là lý do để các chủ nợ cố tình chây ỳ gây bất lợi trong đàm phán dẫn đến chúng tôi phải mua “nợ” với giá cao (thường ở mức 40% giá trị trong khi đó mức trung bình của thế giới trong lĩnh vực này khoảng 20%). Mua “nợ” vốn là một hoạt động kinh doanh đầy rủi ro nhưng phải mua “nợ” với giá cao thì sẽ càng khó khăn khi giải quyết các vấn đề tiếp theo.
Rõ ràng nếu như trong trường hợp nhà máy gạch Long Hầu HDI được bán với giá hợp lý hơn thì khả năng khôi phục lại hoạt động của nhà máy sẽ thuận lợi. Nhưng với những gì đang diễn ra, chưa biết bao giờ nhà máy gạch garanite Long Hầu HDI sẽ đi vào hoạt động trở lại đồng nghĩa khối tài sản trên 100 tỷ đồng ngày càng bị “ăn mòn” bởi thời gian.