Bí quyết sử dụng catmi trong nữ trang Trung Quốc

E-mail | Bản in | Lưu xem sau

Nói là bí quyết, việc sử dụng catmi hầu như không quá xa lạ với giới làm đồ trang sức Trung Quốc bởi kim loại này sáng bóng, dẻo dai, dễ dát mỏng ở nhiệt độ thấp và điều quan trọng là rất rẻ.

Bất chấp nguy hiểm tới sức khỏe, chuỗi nhà máy nằm rải rác bên bờ biển miền Đông Trung Quốc phải sử dụng nguyên liệu chất lượng thấp trong đó có cả catmi để cho ra đời các sản phẩm giá rẻ.

"Làm ăn là làm ăn, tất cả chỉ vì nhu cầu khách hàng mà thôi", Huihua nói trong căn phòng chật hẹp treo lủng lẳng đầy khuyên tai và móc treo chìa khóa. Huihua hiện quản lý cửa hàng trang sức Suiyuan đặt tại Yiwu, nơi tập trung buôn bán và xuất khẩu loại hàng hóa này. Xung quanh Huihua biết bao châm cài, vòng cổ và nhiều loại trang sức rẻ tiền sáng lấp lánh dưới ánh đèn chợ.

"Chúng tôi chỉ làm theo đơn đặt hàng của khách. Họ trả nhiều tiền thì dùng nguyên liệu tốt hơn và ngược lại. Cùng một kiểu nữ trang, chúng tôi có thể sản xuất với giá từ vài cent cho tới vài đôla bằng nguyên liệu khác nhau", ông nói thêm. Trả lời về nguy cơ bệnh tật khi tiếp xúc với catmi hay các kim loại độc hại khác, Huihua nói: "Tôi chả mấy quan tâm tới chuyện đó".

Một công nhân tại xưởng sản xuất nữ trang ở Yiwu (Trung Quốc). Ảnh: AP

Mối lo ngại bấy lâu về độ an toàn của sản phẩm xuất xứ Trung Quốc lại dấy lên sau khi AP công bố kết quả điều tra cho thấy 12 trong số 103 mẫu trang sức trẻ em Trung Quốc bán tại Mỹ chứa ít nhất 10% hàm lượng catmi, một chất có thể gây ung thư. Một vài mẫu trong số này có hàm lượng catmi chiếm tới 80-90% trọng lượng sản phẩm. Ngoài ra còn hai mẫu khác có hàm lượng dưới 10%.

Đại gia bán lẻ Wal-Mart ngay sau đó đã gỡ bỏ toàn bộ các sản phẩm tương tự với mẫu chứa độc ra khỏi kệ hàng. Hôm thứ ba, chuỗi bán lẻ trang sức Claire với hơn 3.000 cửa hàng tại Bắc Mỹ và Châu Âu tuyên bố cũng sẽ có hành động tương tự. Hai chiếc vòng tay ăn theo chủ đề phim "Best Friends" bán tại Claire lần lượt chứa 89 và 91% hàm lượng catmi.

Ủy ban An toàn sản phẩm Mỹ đã mở cuộc điều tra xoay quanh vấn đề này. Phía Trung Quốc cũng đã cảnh báo các nhà xuất khẩu của mình. Vụ nữ trang nhiễm độc gợi cho người ta nhớ lại những scandals năm 2007 khi một loạt sản phẩm bị phát hiện chứa chì ở mức độ nguy hiểm. Mattel và nhiều hãng sản xuất đồ chơi khác phải thu hồi lượng lớn sản phẩm xuất xứ Trung Quốc. Chính quyền Mỹ sau đó đã đưa ra quy định nghiêm ngặt hơn về sử dụng chì trong sản xuất đồ chơi trẻ em.

Luật pháp Trung Quốc cũng đã có những quy định về hàm lượng catmi trong trang sức và đồ chơi trẻ em, theo đó các sản phẩm nữ trang không được chứa quá 0,1% hàm lượng catmi, còn đồ chơi chỉ chiếm dưới 50-75 phần triệu. Quy định này phù hợp với các tiêu chuẩn quốc tế song việc thực thi khá lỏng lẻo.

Chuyên gia kim loại tại một nhà máy sản xuất nữ trang ở Yiwu cho hay có những nhà cung cấp bán hợp kim chứa tới 90% hàm lượng catmi. Kết quả phỏng vấn hơn 10 nhà sản xuất và kinh doanh nơi đây cho thấy catmi là thành phần phổ biến trong khuyên tai, vòng tay, chuỗi hạt và một số trang sức rẻ tiền khác.

Yiwu từng là thị trấn nhỏ bé cách Thượng Hải 5 giờ đồng hồ đi xe, trở nên phát triển mạnh trong hai mươi năm qua. Nguồn hàng cung cấp từ đây gần như thống lĩnh toàn thị trường nữ trang thấp cấp cho tới trung bình của Trung Quốc. Tính chung cả năm 2008, Trung Quốc đã xuất khẩu gần 600 tấn nữ trang các loại, giảm 15% so với năm liền trước.

Tao Xinyao, chuyên gia kim loại đang làm việc tại nhà máy nữ trang Neoglory ở Yiwu cho biết việc sử dụng catmi gia tăng kể từ năm 2003, khi giá kim loại này giảm mạnh. Các nhà sản xuất cũng bắt đầu nhận ra rằng sản xuất bằng catmi dễ dàng hơn so với bạc, một nguyên liệu không độc hại. Điểm tan chảy của catmi chỉ là 300 độ C, trong khi với bạc đòi hỏi 400 độ C, giúp các xưởng sản xuất tiệt kiệm năng lượng. Catmi nhẹ hơn bạc, vì vậy cùng một tấn hợp kim có thể làm ra nhiều sản phẩm hơn nếu catmi chiếm tỷ lệ cao hơn.

"Ở Yiwu, vài nhà cung cấp hay bán cái gọi là hợp kim bạc nhưng bạc chỉ chiếm tỷ lệ rất nhỏ, 80-90% hàm lượng còn lại là catmi. Vì vậy, đúng ra phải gọi đó là hợp kim catmi", Tao nói thêm.

Chì và catmi thường được sử dụng trong trang sức kim loại Trung Quốc đơn giản vì giá thành của chúng rất rẻ. Một tấn bạc chất lượng cao giá chừng 28.000 tệ (tương đương 4.100 USD) nhưng hợp kim bạc pha chì hoặc catmi chỉ có giá 16.000 tệ (2.350 USD), theo Frank Zhang, lãnh đạo cao cấp một nhà máy nữ trang ở Yiwu. Nhà máy của Zhang chuyên làm hàng xa xỉ xuất khẩu, dẫu vậy ông cũng không muốn nêu tên công ty mình.

Theo Zhang, những sản phẩm thấp cấp sử dụng nhiều catmi được bán nhiều ở Trung Quốc và xuất khẩu tới Dubai và Trung Đông với số lượng ngày càng lớn. Những nơi này quy định an toàn sản phẩm không khắt khe như Mỹ hay châu Âu.

Cuộc khủng hoảng tài chính toàn cầu gây không ít khó khăn cho ngành sản xuất nữ trang, buộc họ mạnh tay cắt giảm chi phí. Khoảng 10% nhà máy đã phải đóng cửa trong năm 2008. Đại diện bán hàng Toby Zhu cho biết công ty anh cũng nằm trong số nạn nhân của cuộc khủng hoảng. Cả năm ngoái, công ty phải đóng cửa gian hàng giới thiệu sản phẩm trong trung tâm thương mại. Từ chỗ chuyên làm hàng cao cấp, nay công ty Zhu phải nghĩ tới việc sử dụng nguyên liệu bạc phẩm cấp kém hơn. Zhu quả quyết công ty không hề sử dụng catmi, chỉ dùng các kim loại an toàn như đồng, magiê hay thép. Nhưng theo anh, kể từ khi Mỹ yêu cầu chặt chẽ hơn về hàm lượng chì, nhiều khách hàng đòi hỏi sản phẩm không chì vì thế các nhà sản xuất phải quay ra sử dụng catmi.

Nữ trang đồ chơi trẻ em bày bán tại chợ bán buôn ở Yiwu. Ảnh: AP

Christopher Devereux, giám đốc điều hành hãng Chinasavvy HK đặt trụ sở tại Quảng Châu, cho rằng phải kiểm tra gắt gao và thường xuyên nếu muốn đảm bảo hàng hóa Trung Quốc thực sự an toàn, song thật khó cho các đối tác nước ngoài để thực hiện điều này nhất là khi nhà sản xuất cố tình làm hàng rẻ chất lượng thấp.

"Ở các nước phương Tây, chất lượng hàng hóa ngày càng cao thì ở Trung Quốc ngược lại. Sau bao bài học, chúng tôi đã tự rút kinh nghiệm cho chính mình, phải kiểm tra từng mẻ hàng", Devereux bày tỏ. Công ty của Devereux chuyên môi giới giúp khách hàng phương tây mua và sản xuất nhiều loại hàng hóa ở Trung Quốc, từ đồ chơi cho tới giày dép, hộp đựng thức ăn.

"Catmi là nguyên liệu phẩm cấp kém nhất trong số các kim loại nặng, tệ hơn cả chì. Tôi thực sự ngạc nhiên khi hay tin họ sử dụng nó làm trang sức", ông nói thêm.

Tán đồng quan điểm này, Chen Zaiying, giám đốc cửa hàng trang sức SK ở Yiwu cho rằng các nhà sản xuất Trung Quốc thường trộn hàng xấu với hàng chất lượng cao hơn để hòng qua mặt cơ quan kiểm soát. "Khách mua không nên chỉ dựa vào báo cáo chất lượng của nhà sản xuất mà nên tự điều tra xem có đáp ứng các tiêu chuẩn xuất khẩu không", Chen khuyên.

(Theo T.Thủy (theo AP) // Vn Express)