Chiều 15-4, Bộ Tài chính đã công bố kết quả thanh tra việc tuân thủ quy định của pháp luật về giá và thuế tại 17 doanh nghiệp (DN) sản xuất, kinh doanh 4 mặt hàng thiết yếu gồm: thép xây dựng, phân bón hóa học, khí hóa lỏng, đường ăn.
Kết quả thanh tra giá thép cho thấy, từ đầu năm đến ngày 23-3 là trên 13% (cao gần gấp đôi mức tăng giá bình quân của cả năm 2009). Nguyên nhân là do giá phôi và thép phế liệu nhập khẩu tăng cao, trong khi giá bán các mặt hàng thép trong nước phụ thuộc rất lớn vào giá nguyên liệu nhập khẩu nên đã tăng bám sát giá thế giới.
Trong quý I-2010, các DN sản xuất phân bón đã tăng giá phân urê từ 4,5% đến 16,1% so với cuối năm 2009. Phân bón NPK thường và hạt, phân bón tổng hợp khác tăng từ 2% đến 5%. Nguyên nhân là do lãi suất tín dụng, điện, nước và giá nguyên liệu chính tăng cao.
Trong quý I-2010, mặt hàng khí hóa lỏng (gas) đã tăng bình quân từ 3% đến 4,59% với cuối năm 2009. Nguyên nhân là do giá nhập khẩu gas tăng nên các DN đã điều chỉnh tăng giá bán lẻ.
Tại các công ty kinh doanh đường ăn, đoàn thanh tra nhận thấy, giá bán tại thời điểm tháng 9-2009 tăng 48% đến 66% so với tháng 1, sau đó, đường vẫn tiếp tục tăng giá. Nguyên nhân là do giá mía thu mua tăng, thêm vào đó, các DN đã tăng giá theo thế giới và nhu cầu tiêu thụ đường trong nước. Tỷ lệ lợi nhuận trước thuế trên doanh thu năm 2009 của các DN sản xuất đường khoảng 7,6% đến 25,4%. Đây là cơ sở để xem xét, yêu cầu các DN sản xuất đường giữ ổn định, hoặc giảm giá bán trong năm 2010.
Theo kết luận của Bộ Tài chính, việc tăng mạnh giá bán các loại hàng hóa trong quý I-2010 là do giá nguyên vật liệu nhập khẩu tăng khiến giá đầu vào tăng. Tuy nhiên, nhiều DN kinh doanh hàng thiết yếu chưa chấp hành tốt quy định về đăng ký, kê khai, niêm yết giá. Tại 17 DN được kiểm tra, có 12 DN thuộc diện phải đăng ký giá bán, nhưng 11 DN chưa thực hiện đăng ký giá, chiếm 91,66%... Bộ Tài chính đã xử phạt vi phạm hành chính trong lĩnh vực giá 11 DN với số tiền 80.500.000 đồng.