Bộ Tư pháp giảm mốc định tội hình sự trong chứng khoán

E-mail | Bản in | Lưu xem sau

  Bộ Tư pháp vừa công bố phương án làm rõ ranh giới xử lý hình sự đối với các hành vi vi phạm trên TTCK.

Đáng chú ý là mức thu lợi bất chính lớn, gây hậu quả nghiêm trọng, để làm cơ sở định tội hoặc định khung hình phạt được kéo thấp xuống so với các bản dự thảo trước.

Thu lợi bất chính lớn: 200 triệu đồng

Với tư cách là cơ quan chủ trì soạn thảo, Bộ Tư pháp vừa công bố dự thảo lần thứ 5 Thông tư liên tịch hướng dẫn áp dụng một số điều của Bộ luật Hình sự (BLHS) quy định về các tội phạm trong lĩnh vực thuế, tài chính - kế toán, chứng khoán, để tiếp tục lấy ý kiến rộng rãi trước khi hoàn chỉnh trình lãnh đạo liên ngành ký ban hành.

Điểm đáng chú ý trong lần dự thảo này là Bộ Tư pháp đưa ra mức thu lợi bất chính lớn, để làm cơ sở định tội hoặc định khung hình phạt đối với 3 tội danh được quy định trong BLHS phổ biến ở mức 200 triệu đồng, thay vì từ 1 - 2 tỷ đồng hoặc từ 2 tỷ đồng trở lên như phương án được nêu trong các lần dự thảo trước.

Cụ thể, đối với tội cố ý công bố thông tin (CBTT) sai lệch hoặc che giấu sự thật trong hoạt động chứng khoán (Điều 181a BLHS), thì mức thu lợi bất chính lớn là thu được khoản lợi có giá trị từ 200 triệu đồng trở lên từ việc thực hiện hành vi phạm tội.

Theo dự thảo Thông tư, tội cố ý CBTT sai lệch trong hoạt động chứng khoán là việc người phạm tội đã CBTT sai sự thật liên quan đến hoạt động của công ty đại chúng, tổ chức phát hành, tổ chức niêm yết, CTCK…; CBTT không đúng với các thông tin trong hồ sơ chào bán chứng khoán, hồ sơ đăng ký niêm yết… Che giấu sự thật trong hoạt động chứng khoán là việc người phạm tội không công bố hoặc cố ý công bố không đầy đủ các thông tin trong hồ sơ chào bán chứng khoán, hồ sơ đăng ký niêm yết, giao dịch chứng khoán…

Vẫn theo dự thảo, đối với tội sử dụng thông tin nội bộ để mua bán chứng khoán (Điều 181b BLHS), thì mức thu lợi bất chính lớn là đối tượng phạm tội thu được một khoản lợi có giá trị từ 200 triệu đồng đến dưới 500 triệu đồng. Thu lợi bất chính rất lớn hoặc đặc biệt lớn là đối tượng phạm tội thu được một khoản lợi có giá trị từ trên 500 triệu đồng trở lên. Thông tin nội bộ là những thông tin liên quan đến tình hình hoạt động của công ty đại chúng hoặc quỹ đại chúng chưa được công bố, mà nếu được công bố có thể ảnh hưởng lớn đến giá chứng khoán của công ty đại chúng hoặc quỹ đại chúng đó.

Đối với tội thao túng giá chứng khoán (Điều 181c BLHS), dự thảo Thông tư quy định, mức thu lợi bất chính lớn là đối tượng phạm tội thu được một khoản lợi có giá trị từ 200 triệu đồng trở lên.

Gây hậu quả nghiêm trọng: 1 - 2 tỷ đồng

Một điểm đáng chú ý nữa trong lần dự thảo này là Ban soạn thảo đưa ra mức gây hậu quả nghiêm trọng, để làm căn cứ định tội hoặc định khung hình phạt, phổ biến từ 1 tỷ đồng đến dưới 2 tỷ đồng tuỳ tội danh, thay vì mức trên 2 tỷ đồng trở lên như các lần dự thảo trước.

Đơn cử như đối với tội sử dụng thông tin nội bộ để mua bán chứng khoán và tội thao túng giá chứng khoán, thì hành vi phạm tội gây hậu quả nghiêm trọng được xác định là đã làm rối loạn nghiêm trọng hoạt động của TTCK, gây ảnh hưởng xấu đến sự công bằng, minh bạch và an toàn của TTCK, làm giảm niềm tin của NĐT đối với TTCK. Trường hợp thiệt hại có thể xác định được bằng tiền, thì được coi là gây hậu quả nghiêm trọng khi hành vi phạm tội đã gây thiệt hại cho NĐT với số tiền từ 1 tỷ đồng đến dưới 2 tỷ đồng.

Theo Bộ Tư pháp, dự thảo lần thứ 5 này được hoàn thiện sau khi tiếp thu ý kiến của chuyên gia, các cơ quan chuyên môn như Ủy ban Chứng khoán Nhà nước. Dự thảo được hoàn thiện theo hướng đảm bảo thống nhất với những quy định về các loại tội phạm khác trong BLHS, đồng thời đảm bảo tính đặc thù của một số loại tội phạm, nhất là các hành vi phạm tội mới, phù hợp với các văn bản pháp luật chuyên ngành.

Một thành viên Tổ biên tập (Bộ Tư pháp) cho biết, đối với 3 tội danh trong lĩnh vực chứng khoán, để đảm bảo tính thống nhất với các loại tội khác về dấu hiệu hậu quả là các tình tiết định tội hoặc định khung hình phạt, Tổ biên tập đã vận dụng hướng dẫn quy định tại điểm e, khoản 1, mục I - B của Thông tư liên tịch số 01/1998/TTLT-TANDTC-VKSNDTC-BNV ngày 2/1/1998 để hướng dẫn các tình tiết gây hậu quả nghiêm trọng, rất nghiêm trọng và đặc biệt nghiêm trọng.

Hiện dự thảo Thông tư đang đi vào giai đoạn tiếp thu ý kiến đóng góp lần cuối của các chuyên gia, các thành viên TTCK, các cơ quan hữu quan, để sớm hoàn tất trình lãnh đạo liên ngành ký ban hành.   

Theo Uỷ ban Chứng khoán Nhà nước, hậu quả phi vật chất mà các hành vi phạm tội gây ra cho hoạt động của TTCK, trong nhiều trường hợp còn nặng nề hơn các thiệt hại có thể tính được bằng tiền. Do đó, dự thảo Thông tư cần bổ sung hướng dẫn về dấu hiệu hậu quả là các thiệt hại dưới dạng phi vật chất như làm mất niềm tin của NĐT…

Một thành viên Tổ biên tập (Bộ Tư pháp) cho rằng, việc hướng dẫn trong Thông tư dạng hậu quả này là cần thiết. Tuy nhiên, quy định dưới dạng thiệt hại phi vật chất sẽ là một hình thức trao quyền vận dụng cho những cán bộ thực thi pháp luật, điều mà quan điểm lập pháp hiện nay không dễ chấp nhận. Bởi vậy, cần tính toán kỹ lưỡng trước khi đưa ra giải pháp khả thi cho vấn đề này.