Chính sách thuế, thu thuế: nhiều vấn đề

E-mail | Bản in | Lưu xem sau

Nói đến công việc tổ chức thu thuế, ai cũng hiểu đó là trách nhiệm trực tiếp của tổng cục Thuế. Nhưng là cơ quan cấp trên của tổng cục Thuế, bộ Tài chính lại là nơi xây dựng, ban hành các quyết định, thông tư hướng dẫn về thuế hoặc xây dựng các chính sách thuế trình Quốc hội thông qua. Tuy nhiên, mấy năm gần đây, đã xảy ra nhiều vụ việc cho thấy có khá nhiều vấn đề trong việc xây dựng và triển khai thực hiện chính sách thuế của bộ Tài chính.

Cuộc thanh tra tại tổng cục Thuế, cục Thuế thành phố Hà Nội và cục Thuế TP.HCM kết thúc từ cuối năm 2008 với kết luận có sai phạm, cả trong khâu thu và khâu chi, tới 11.000 tỉ đồng đã cho thấy có sự lỏng lẻo trong khâu tổ chức thu thuế ở các cơ quan này. Tổng cục Thuế cũng đã thừa nhận một số yếu kém, sai sót và cam kết khắc phục, chấn chỉnh.

Nhưng cuộc thanh tra của thanh tra Chính phủ đã không dừng lại ở đó. Trong một năm qua, vì còn có nhiều ý kiến khác nhau trong việc xử lý kết luận sau thanh tra tại tổng cục Thuế, cục thuế Hà Nội và cục Thuế TP.HCM, một tổ công tác liên bộ do thanh tra Chính phủ chủ trì lại phải tiến hành rà soát lại một số nội dung mà cả thanh tra Chính phủ, bộ Tài chính và một số bộ khác có “ý kiến khác nhau” quanh các bản kết luận gây tranh cãi của Thanh tra Chính phủ tại các cơ quan thuế nêu trên.

Cho đến hết năm 2009 thì việc rà soát của tổ công tác liên bộ mới có kết quả cuối cùng. Theo nguồn tin của Sài Gòn Tiếp Thị, một số nội dung được các thành viên trong tổ công tác này thống nhất đã cho thấy, những kết luận trước đây của thanh tra Chính phủ vẫn đúng và nếu tổng cục Thuế triển khai thực hiện đầy đủ những kết luận này, sẽ thu lại được một khoản đáng kể nộp ngân sách nhà nước. Ví dụ như việc xác định số thuế phải truy thu gần 460 tỉ đồng đối với hoạt động kinh doanh xe ôtô, xe máy tại Hà Nội đối với hơn 14.570 chiếc xe có giá trị ghi trên hoá đơn thấp hơn trước bạ trên 5%. Hay việc kê khai tính thuế chưa đủ của 48 doanh nghiệp tại Hà Nội với số tiền thuế cần truy thu lên tới gần 3.740 tỉ đồng từ năm 2005 đến năm 2007. Hay việc trích khấu hao không đúng quy định tại tổng công ty Viễn thông quân đội, theo chính kết luận thanh tra của tổng cục Thuế, đã làm giảm số thuế thu nhập doanh nghiệp phải thu là 54,57 tỉ đồng. Thanh tra Chính phủ đã đề nghị bộ Tài chính chỉ đạo tổng cục Thuế rà soát lại để xem xét khả năng truy thu khoản này.

Ở nhiều vấn đề khác mà tổ công tác liên bộ cùng rà soát, đã cho thấy, trong thời gian qua, có nhiều chính sách, văn bản mà bộ Tài chính ban hành là không hợp lý. Điều đó không chỉ gây khó khăn cho công tác thu thuế mà còn có thể là lý do khiến ngân sách bị thất thu trong nhiều trường hợp mà ở đó trách nhiệm của cơ quan trực tiếp thu thuế hay của người nộp thuế chỉ một phần.

Ví dụ như với công văn số 340/BTC-TCT của bộ Tài chính ban hành 10.11.2006 cho phép kê khai khấu trừ thuế giá trị gia tăng (VAT) đầu vào đối với hoá đơn chứng từ quá thời hạn kê khai theo luật định (quá ba tháng), thanh tra Chính phủ cho là không đúng luật Thuế VAT và số tiền thuế bị khấu trừ không đúng là hơn 11,69 tỉ đồng. Khi rà soát lại, các bộ thống nhất về nguyên tắc là phải thu hồi số tiền khấu trừ không đúng. Nhưng do thời gian khấu trừ đã được thực hiện nhiều năm và từ năm 2009, thời hạn kê khai khấu trừ thuế VAT đầu vào đối với chứng từ đã được quy định là sáu tháng, nên các bộ đề nghị giao cho bộ Tài chính căn cứ vào quy định hiện hành và tính khả thi của việc thu hồi để có giải pháp xử lý, trình Thủ tướng quyết định. Hay như việc thanh tra làm rõ việc bộ Tài chính xoá nợ thuế và các khoản phải nộp ngân sách cho nhà máy thuốc lá Cửu Long số tiền trên 10 tỉ đồng không đúng thẩm quyền (phải xin ý kiến Thủ tướng) thì tổ liên bộ cũng cho rằng, việc xoá nợ đã thực hiện từ năm 2005 và việc thu hồi nợ là không khả thi nên đề nghị Thủ tướng chấp thuận việc đã rồi.

Thanh tra Chính phủ cũng đã chứng minh một số chính sách của bộ Tài chính ban hành mâu thuẫn nhau, dẫn đến kết quả tính ưu đãi thuế khác nhau như thông tư số 128/2003/TT-BTC ngày 22.12.2003 và công văn số 11684/BTC-TCT ngày 16.9.2005. Điều này thấy rõ qua thanh tra 10 doanh nghiệp tại cục Thuế Hà Nội và cục Thuế TP.HCM: có trên 71,7 tỉ đồng thuế thu nhập doanh nghiệp được miễn giảm theo hướng dẫn của công văn 11684/BTC-TCT nhưng lại không đúng với hướng dẫn của thông tư 128/2003/TT-BTC.

Một số quyết định xoá nợ cho các doanh nghiệp như công ty Thực phẩm công nghiệp Nam Định (số tiền 25,28 tỉ đồng, năm 2006), công ty Bia Thái Bình (số tiền 2,7 tỉ đồng, năm 2007)… cũng được cho là không đúng nhưng do việc xoá nợ thực hiện đã lâu, việc thu hồi không khả thi nên tổ liên bộ cũng đề nghị Thủ tướng chấp thuận việc xoá nợ mà bộ Tài chính đã thực hiện…

Tất cả cho thấy, bộ Tài chính, với tư cách là cơ quan quản lý, ban hành các chính sách tài chính, chính sách thuế đã có những sai sót nhất định trong việc triển khai, giám sát việc thực hiện các quy định ban hành trong những năm qua. Đã có những hậu quả nhất định xảy ra như nhà nước mất một số khoản thuế do không còn khả năng thu hồi. Do đó, công tác xây dựng, ban hành và giám sát thực hiện chính sách thuế ở bộ Tài chính cần phải được chấn chỉnh kịp thời.

( Theo Mạnh Quân // SGTT Online)