Thu thuế TNCN đối với hoạt động đầu tư, kinh doanh chứng khoán: “Cài số lùi” cho thị trường!

E-mail | Bản in | Lưu xem sau

Sau một thời gian trì hoãn, kể từ ngày 1/1/2010, ngành thuế chính thức triển khai việc thu thuế thu nhập cá nhân (TNCN) đối với hoạt động đầu tư, kinh doanh chứng khoán. Tuy nhiên, tại thời điểm chỉ còn cách “mốc” vài ngày, các Cty chứng khoán dường như vẫn đang loay hoay trong tình thế “tiến thoái lưỡng nan”. Các chuyên gia uy tín trên thị truờng tài chính chứng khoán cũng như lãnh đạo Cty chứng khoán đã có cuộc chia sẻ với DĐDN xung quanh vấn đề này.

- Tác động đến tâm lý nhà đầu tư ?

TS Lê Hồ Khôi :

Thực tế, trên thế giới nhiều nước không áp dụng mức thuế này. Để phát triển bền vững TTCK, hình thành kênh dẫn vốn hiệu quả cho DN có điều kiện phát triển là mục tiêu tối thượng của mọi chính sách liên quan đến TTCK nói riêng và thị trường vốn nói chung.

Trong khi, việc thu thuế TNCN đối với hoạt động đầu tư, kinh doanh chứng khoán chắc chắn sẽ ảnh hưởng đến sự phát triển của TTCK VN. Theo tôi ảnh hưởng về mặt tâm lý và niềm tin của nhà đầu tư là điều đáng quan ngại. Việc thu thuế sẽ không khuyến khích nhà đầu tư tham gia TTCK và điều này ảnh hưởng không tích cực đến sự phát triển của TTCK VN.

TS Lê Hồ Khôi - Tổng Giám đốc CTCP Chứng khoán Tràng An (TAS)

Ông Nguyễn Thanh Kỳ :

Thuế là một nghĩa vụ và trách nhiệm của mọi người song đối với đầu tư và kinh doanh chứng khoán cần nghiên cứu xem xét vì đầu tư vào lĩnh vực chứng khoán được coi là đầu tư dài hạn phục vụ cho sản xuất phát triển. Đối với thời kỳ suy thoái kinh tế như hiện nay cần cân nhắc kỹ nếu không sẽ ảnh hưởng lớn đến thị trường.

Ông Lâm Minh Chánh :

Ảnh hưởng đầu tiên là tính thanh khoản của thị trường. Theo lý thuyết thị trường giao dịch lý tưởng là thị trường có chi phí giao dịch bằng không. Nếu giữ mọi yếu tố khác không đổi, thì khi phi giao dịch càng thấp, thì tính thanh khoản của thị trường càng cao, và nếu chi phí giao dịch cao, thì tính thanh khoản của thị trường thấp đi. Thuế thu nhập sẽ làm tăng chi phí giao dịch và vì thế sẽ làm giảm phần nào tính giá trị giao dịch – tính thanh khoản của thị trường.

Ảnh hưởng thứ hai, là “giá trị nội tại” của các cổ phiếu bị giảm. Để có thể đóng thuế mà không ảnh hưởng đến thu nhập ròng của mình, nhà đầu tư cần tỷ suất lợi nhuận – chi phí vốn chủ sỡ hữu – cao hơn.  Chi phí vốn chủ sở hữu cao sẽ làm cho chi phí đồng vốn (cost of capital) tăng. Và khi chi chí đồng vốn – dùng để chiết khấu các dòng tiền lợi nhuận -  tăng thì giá trị hiện tại của các dòng tiền tức là giá trị nội tại của cổ phiếu giảm. Muốn chống sự suy giảm này của giá trị nội tại, các nhà quản lý phải tạo ra dòng tiền lợi nhuận lớn hơn cho DN của mình. Những ảnh hưởng này xảy ra ngay trong năm đầu và giảm đi ảnh hưởng trong những năm sau.

- Thị trường cài số lùi ?

TS Lê Hồ Khôi :

Thị trường giảm điểm trong thời gian qua là do nhiều nguyên nhân từ nội tại nền kinh tế: Bản thân DN niêm yết cổ phiếu, hệ thống công bố thông tin, giao dịch chứng khoán và các nhà đầu tư VN (cá nhân và tổ chức). Tin về việc đầu năm mới sẽ thực hiện thu thuế này, theo tôi tác động mang yếu tố tâm lý nhiều hơn, không tác động trực tiếp làm suy giảm thị trường nhưng lại là tác nhân hạn chế thị trường “cài số tiến” do nhà đầu tư tư nhân lo ngại khi tham gia thị trường chứng khoán.

Ông Lâm Minh Chánh - Chuyên gia tài chính, PCT HĐQT kiêm TGĐ Cty CP Kinh doanh Đầu tư Tài chính Vàng thế giới

Ông  Nguyễn Thanh Kỳ :

Không hẳn như vậy nhưng việc tác động và ảnh hưởng đến tâm lý nhà đầu tư là có thật vì chứng khoán là thị trường của niềm tin.

Ông Lâm Minh Chánh :

Tôi không chắc lắm. Nhưng tôi nghĩ hầu như các nhà đầu tư đã biết thông tin này. Do đó việc áp dụng thu thuế thu nhập chứng khoán có thể chỉ là yếu tố góp phần chứ không phải là nguyên nhân chính trong việc bi quan của thị trường trong giai đoạn này.

- Lựa chọn phương án nào ?

TS Lê Hồ Khôi :

Mỗi phương án đều có điểm mạnh và điểm yếu. Điều nhà đầu tư thường hỏi chúng tôi: “Nếu tôi thua lỗ khi đầu tư thì thế nào ?” hoặc, “Việc hoàn trả lại tiền thuế đã nộp có kịp thời không ? “, “Mức giá đầu tư trên thị trường OTC có được chấp nhận không hay Nhà nước chỉ chấp nhận theo mệnh giá”. Có nhiều vấn đề khi nói về cách nộp thuế thu nhập này và Tổng cục Thuế đã tổ chức nhiều hội thảo, tập huấn. Tuy nhiên, mọi việc chỉ rõ khi chúng ta thực hiện và tổng kết từ thực tiễn bởi giờ đây nhiều băn khoăn vẫn chưa có lời giải.

Ông  Nguyễn Thanh Kỳ :

Suy cho cùng hai cách cũng giống nhau. Tuy nhiên, cách khấu trừ 0,1 % trên giá trị chuyển nhượng từng lần thuận tiện hơn. Nghĩa là lấy khối lượng chứng khoán bán nhân (x) với giá tại thời điểm đó ra tổng giá trị và nhân (x) với 0,1% thì ra số thuế phải nộp. Còn cách thu 20% trên lợi nhuận gần như không áp dụng được, vì nhà đầu tư nay họ mua – bán chứng khoán, mai họ rút toàn bộ cả tiền và chứng khoán, không tiếp tục đầu tư. Hoặc nay họ đóng tài khoản ở CTCK này, mai họ mở ở công ty khác. Tới đây sẽ cho phép nhà đầu tư mở tài khoản tại nhiều CTCK thì việc quyết toán thuế theo cách này là rất khó khăn.

Ông Nguyễn Thanh Kỳ - Tổng Thư ký Hiệp hội Kinh doanh Chứng khoán VN (VASB)

Ông Lâm Minh Chánh :

Theo tôi, những nhà đầu tư trung hạn ít giao dịch sẽ nghiêng về phương thức đóng 0,1% giá trị giao dịch. Những nhà đầu tư ngắn hạn, lướt sóng, quay vòng vốn nhanh sẽ nghiêng về phương thức 20% lợi nhuận cuối năm. Tuy vậy, cũng có 1 số nhà đầu tư mặc dù lướt sóng, giao dịch nhiều, nhưng không muốn “rắc rối” khi tính thuế cuối năm sẽ chọn phương án 0,1% phí giao dịch.

- Còn những khó khăn

TS Lê Hồ Khôi :

Công ty CK Tràng An đã chuẩn bị các nguồn lực để thực hiện triển khai hoạt động này. Chúng tôi xác định đây là công việc hết sức khó, đòi hỏi nguồn nhân lực và các loại chi phí khác. Là tổ chức kinh doanh chứng khoán, chúng tôi thực sự lo lắng khối lượng công việc rất lớnvà phức tạp phát sinh khi công ty chứng khoán phải làm để phục vụ thu thuế này đối với nhà đầu tư. Trong khi, nhà đầu tư chẳng ai mặn mà khi phải nộp thuế.

Ông  Nguyễn Thanh Kỳ :

Ngành thuế nên có hướng dẫn cụ thể và cài đặt sẵn chương trình phần mềm tính thuế cho các Cty chứng khoán, nếu không các Cty sẽ mất nhiều thời gian vào lĩnh vực này, ảnh hưởng trực tiếp đến hiệu quả kinh doanh của mình. Bên cạnh đó, ngành thuế cũng không nên tạo phức tạp cho người đóng thuế mà cần phải đơn giản hóa tối đa thủ tục, bởi thực tế các Cty chứng khoán không ai muốn ôm thêm việc.

Ông Lâm Minh Chánh :

Tôi nghĩ Tổng Cục Thuế, cùng với sự hỗ trợ của các sở  Chứng Khoán, Trung tâm lưu ký Chứng Khoán có thể  thực hiện giảm thiểu việc “khó khăn”  khi thu thuế này. Và tôi cũng muốn nói ý kiến cuối của mình về việc này: mức thu 0.1% trên giá trị giao dịch hay 20% lợi nhuận là khá cao và khá “đột ngột” trong năm đầu tiên áp dụng thu thuế.  Nếu như nhà nước có chính sách cho thị trường làm quen từ từ với việc đóng thuế thì sẽ giảm bớt hai ảnh hưởng tôi vừa đề cập bên trên, cũng như giảm đi nhiều những việc “khó khăn” trong quá rình thu thuế.

- Xin cảm ơn các ông !

(Theo Phương Thảo // Diễn đàn doanh nghiệp)