Ngân hàng vẫn gặp khó

Tháng 12 tới, theo các nhà kinh tế thế giới, suy thoái kinh tế và sức ép giảm phát sẽ buộc  ngân hàng trung ương  (NHTƯ) nhiều nước phải tiếp tục hạ lãi suất (LS), trong đó có Cục Dự trữ Liên bang Mỹ  (phiên họp ngày 16.12), NH Trung ương Châu Âu, NHTƯ Anh (họp ngày 4.12). Ngân hàng Nhà nước (NHNN) Việt Nam cũng đã hành động khá nhanh chóng, ngay trong ngày 20.11 đã thực hiện điều chỉnh giảm LS cơ bản (LSCB) bằng đồng VN từ 12%/năm xuống 11%/năm và giảm tỉ lệ dự trữ bắt buộc thêm 2%.

LS giảm, dư nợ vẫn khó tăng

Hai tuần nay, gần như mọi dự đoán đều cho là NHNN sẽ giảm tiếp LSCB  ngay trong những ngày cuối tháng 11, đầu tháng 12. Tốc độ tăng chỉ số giá tiêu dùng tháng 10 đã âm nhưng  nhiều dấu hiệu cho thấy tình hình không được cải thiện trong tháng 11. Các hoạt động kinh tế tiếp tục sụt giảm, nhu cầu thấp. Tiền đang đọng trong hệ thống NH khó "bơm" ra nền kinh tế qua con đường tín dụng v.v... Giảm LSCB là một trong những biện pháp cần thiết để thúc đẩy nhu cầu, hỗ trợ tăng trưởng kinh tế trong bối cảnh hiện nay.

Trong 3 tháng 8,9,10, nhiều NHTM vẫn đề nghị NHNN giữ nguyên mức LSCB 14%/năm cho đến hết năm 2008 để các NHTM tự điều chỉnh hạ lãi suất kinh doanh trên năng lực tài chính và cân đối cung-cầu vốn của thị trường. Tuy nhiên, đến nay tình hình đã khác, các NHTM cho rằng giảm LSCB là tất yếu, cần thiết. Trong tháng 11, mặc dù LS cho vay của tất cả các ngân hàng thương mại (NHTM) đã giảm  về đến mức thấp (cho một số đối tượng vay) phổ biến từ 15,2%-16%/năm nhưng dư nợ cho vay ở nhiều NH vẫn sụt giảm.

Lãnh đạo một chi nhánh NH Đầu tư & Phát triển cho biết, nhiềuDN hiện đầu ra rất khó khăn, cầu hàng hóa - dịch vụ rất yếu. Dư nợ của NH giảm, vì DN đang ế hàng, không dám vay vì không có tiền trả nợ. Nhiều ý kiến từ phía NHTM dự đoán, dù LSCB hạ, kéo theo các mức LS kinh doanh tiếp tục giảm nữa, nhưng dư nợ chung toàn ngành cũng vẫn tăng thấp, NH vẫn khó tiếp cận khách hàng tốt. Vietcombank  vừa công bố dự kiến chỉ tiêu tăng dư nợ năm 2008 so cuối năm 2007 chỉ ở mức 15%/năm (chỉ bằng 1/2 hạn mức tăng của ngành NH).

NH vẫn khó

Với việc LSCB hạ, trần LS cho vay của các NHTM sẽ phải tiếp tục giảm LS cho vay. Dự báo lợi nhuận của nhiều NH sẽ giảm rất nhiều trong quí IV/2008 và 6 tháng đầu năm 2009 do các nguyên nhân: Nợ xấu gia tăng đột biến nên phải trích lập dự phòng rủi ro, làm tăng chi phí; đọng vốn không cho vay ra được do nền kinh tế có dấu hiệu suy thoái; những NHTM huy động vốn với LS cao  thời gian 10 tháng đầu năm, nay vì cạnh tranh giành khách hàng tốt, phải hạ LS cho vay xuống. LS cho vay giảm nhanh hơn LS tiền gửi.

Những khoản vốn đã huy động với LS cao trước đây, NH không thể ép khách hàng chấp nhận hạ LS tiền gửi xuống thấp hơn được, khoản chênh lệch này rất lớn;  NH không còn điều kiện để  kiếm lợi nhuận từ  kinh doanh ngoại tệ và cho vay trên thị trường liên NH để thu lãi cao như bối cảnh 6 tháng đầu năm 2008 (có thời điểm thị trường ngoại hối  và thị trường liên NH lên "cơn sốt", LS liên NH lên đến 30%/năm, tỉ giá VND/USD trên thị trường tự do lên đến 19.200đ/USD)...

Thông tin về việc LSCB hạ cũng không có tác động nhiều đến xu hướng của TTCK Việt Nam, bởi nhiều nhà đầu tư (NĐT) không còn đánh giá cao hiệu quả của  LSCB đối với thị trường nữa. Kinh tế thế giới suy thoái, tăng trưởng nội địa chậm lại, một số chỉ tiêu kinh tế vĩ mô có thể giảm sút, tình trạng khó khăn, thua lỗ của nhiều DN; NĐT nước ngoài tiếp tục bán ròng; thuế thu nhập CK sẽ áp dụng năm 2009... mới là những vấn đề các NĐT đặc biệt quan tâm trong bối cảnh hiện nay.

Dự đoán vài ngày trước về mức cắt giảm LS của NHNN, có chuyên gia nói: "Thận trọng thì giảm 1%, quyết liệt thì 2%". Tuy nhiên, do vừa liên tục 2 lần giảm trong thời gian ngắn gần đây, NHNN đã  đưa ra một quyết định thận trọng, dung hòa lợi ích của cả nền kinh tế và NHTM với mức hạ 1%. Như vậy trần LS cho vay VND của các TCTD sẽ về mức 16,5%/năm. Mức này là tương đối phù hợp với mặt bằng LS kinh doanh trên thị trường tiền tệ hiện nay.

Vẫn có dự đoán cho là  đến cuối năm 2008,  NHNN còn điều chỉnh giảm tiếp LSCB, mức giảm khả năng là từ 11% về 10%/năm.