Doanh nghiệp Hà Nội làm gì để thắng trên "sân nhà" ?

Từ ngày 1-1-2009, Việt Nam mở cửa hoàn toàn cho các tập đoàn bán lẻ 100% vốn nước ngoài vào đầu tư. Một cuộc cạnh tranh mạnh mẽ, có thắng - thua, đã được báo trước. Hệ thống bán lẻ Hà Nội mà tâm điểm là các doanh nghiệp kinh doanh siêu thị sẽ làm gì để cạnh tranh thị trường với hệ thống bán lẻ nước ngoài?

Hệ thống bán lẻ ở Hà Nội  thiếu đồng bộ

 

Chủ tịch Hiệp hội Siêu thị Hà Nội Vũ Vinh Phú, người đã từng gắn bó lâu năm với thương mại Thủ đô cho rằng: "Hệ thống bán lẻ của Hà Nội còn thiếu đồng bộ. Ngay cả hệ thống bán lẻ được cho là hiện đại gồm các siêu thị, trung tâm thương mại, cửa hàng tiện ích cũng còn manh mún". Sau khi mở rộng địa giới, Hà Nội có 369 chợ các loại và 13 trung tâm thương mại, 74 siêu thị. Tuy vậy, chợ loại 1 chỉ có 20 chợ, năm trung tâm thương mại đạt chuẩn từ hạng I đến hạng III, 74 siêu thị được phân hạng. Mức lưu chuyển hàng hóa bán lẻ thông qua hệ thống chợ truyền thống khoảng 70%, qua trung tâm thương mại, siêu thị khoảng 20%, còn lại là qua các quầy hàng, cửa hàng trên đường phố của hộ kinh doanh cá thể.

 

Trong khi đó, hệ thống chợ tại Hà Nội phần lớn đều xuống cấp. Hằng năm thành phố đã đầu tư và kêu gọi xã hội hóa hàng nghìn tỷ đồng xây dựng, cải tạo chợ nhưng vẫn chưa đáp ứng yêu cầu. Hệ thống siêu thị, trung tâm thương mại chưa có quy hoạch và quản lý thiếu chặt chẽ. Hầu hết, doanh nghiệp thương mại của Hà Nội vốn ít, thiếu tính chuyên nghiệp, cơ sở vật chất chưa đáp ứng yêu cầu. Ða số hàng hóa tại các trung tâm thương mại, siêu thị là hàng đại lý ký gửi, chiếm khoảng 60 - 70%. Mặt khác, năng lực cạnh tranh của các sản phẩm trong nước, năng lực cạnh tranh của các doanh nghiệp kém, lại thiếu tính chủ động trong hợp tác liên kết, liên doanh để thu mua, tiêu thụ hàng hóa, trao đổi thông tin. Do vậy, doanh nghiệp muốn tái sản xuất, mở rộng quy mô kinh doanh để tăng thị phần, tự đầu tư vốn để chủ động thu mua hàng trực tiếp là khá khó khăn.

 

Nếu nhìn vào hệ thống bán lẻ nước ngoài, trung tâm Metro Thăng Long và Big C (liên doanh) mới thấy hết được tính chuyên nghiệp trong việc chiếm lĩnh thị trường nội địa. Ngay từ khi xuất hiện, hai siêu thị nước ngoài này đã làm đảo lộn thói quen tiêu dùng của người dân Thủ đô. Chủng loại hàng hóa phong phú, giá cả hợp lý, mua số lượng lớn được giảm giá hoặc tặng thêm sản phẩm cùng các chiêu thức quảng bá hấp dẫn, các siêu thị này đã thu hút được nhiều khách hàng. Mặt khác, do thu mua hàng hóa nhiều nên các đại siêu thị này có các khoản thỏa thuận buộc các nhà cung cấp tuân thủ nguyên tắc có lợi cho mình. Mỗi ngày Metro và Big C thu hút hàng chục nghìn lượt khách đến mua sắm, đặc biệt là dịp cuối tuần, những ngày lễ, tết. Hiện nay, Tập đoàn Casino đang xúc tiến mở thêm một đại siêu thị Big C tại Hà Nội, các tập đoàn bán lẻ nước ngoài khác đang có những động thái thăm dò thị trường Việt Nam cũng như Hà Nội.

 

Chưa tạo được sự đột biến

 

Từ vài năm qua, các doanh nghiệp kinh doanh siêu thị ở Hà Nội đã ý thức được vấn đề cạnh tranh và phát triển khi Việt Nam hoàn toàn mở cửa cho các tập đoàn bán lẻ nước ngoài vào đầu tư. Trong số các doanh nghiệp kinh doanh thương mại tại Thủ đô, Tổng Công ty thương mại Hà Nội được xem là doanh nghiệp đầu tàu  trong kinh doanh thương mại nội địa và xuất khẩu. Ðể hạn chế những tác động tiêu cực khi Việt Nam mở cửa hoàn toàn cho hệ thống bán lẻ nước ngoài vào đầu tư, Tổng Công ty Thương mại Hà Nội tích cực xây dựng hình ảnh, thương hiệu, nâng cao năng lực cạnh tranh. Tổng công ty đã quyết tâm xây dựng chuỗi siêu thị, cửa hàng tiện ích, cửa hàng chuyên doanh mang thương hiệu Hapro. Ðến nay, hệ thống chuỗi này đã có 18 siêu thị, 21 cửa hàng tiện ích, 99 cửa hàng chuyên doanh cùng 2 trung tâm, 15 cửa hàng Haprofood tại Hà Nội và các tỉnh. Phó tổng giám đốc Tổng công ty Trần Mạnh Cảnh, cho biết: "Việc triển khai chuỗi bán lẻ được coi là yếu tố quyết định của Tổng công ty trong việc chiếm lĩnh thị trường nội địa, chủ động nội nhập và tiêu thụ hàng hóa".

 

Cùng với Tổng Công ty Thương mại Hà Nội, Công ty cổ phần Nhất Nam, sở hữu chuỗi siêu thị Fivimart đã phát triển 12 siêu thị. Theo kế hoạch đến năm 2010, công ty phát triển lên 30 điểm kinh doanh siêu thị. Theo Phó Tổng giám đốc Công ty Vũ Thị Hậu, để nâng cao năng lực cạnh tranh, công ty đã tiến hành đổi mới toàn bộ hệ thống siêu thị Fivimart, khuyếch trương thương hiệu, chú trọng khai thác nguồn hàng, nâng cao năng lực nguồn nhân lực...

 

Tuy vậy, những doanh nghiệp như Tổng công ty thương mại Hà Nội và Nhất Nam chưa nhiều, thậm chí ngay cả việc chuẩn bị "hành trang" đối phó cũng chưa tạo ra những đột biến. Với  87 siêu thị, trung tâm thương mại trên địa bàn thành phố, các siêu thị vừa và nhỏ chiếm đa số, việc cạnh tranh với các đại siêu thị nước ngoài sẽ là không cân sức do chênh lệch về quy mô, trình độ. Chưa kể, nhiều doanh nghiệp thương mại vừa và nhỏ còn thờ ơ trong lộ trình sắp tới và cho rằng sự ảnh hưởng này là tình hình chung.

 

Cần tận dụng cơ hội để chiếm giữ thị phần

 

Theo đồng chí Nguyễn Mạnh Hoàng, Thường trực Ban hội nhập kinh tế quốc tế Hà Nội, khi mở cửa cho các tập đoàn bán lẻ nước ngoài vào đầu tư, hệ thống bán lẻ trong nước sẽ bị sức ép, nhưng không phải doanh nghiệp thương mại Hà Nội và cả nước hết cơ hội đầu tư, phát triển hệ thống. Lý giải điều này, Thường trực Ban hội nhập kinh tế quốc tế thành phố Hà Nội cho rằng, khi Việt Nam mở cửa không có nghĩa các tập đoàn nước ngoài đầu tư vào nước ta được ngay bởi họ chưa có hạ tầng, chưa có thị phần tại Việt Nam. Họ phải tuân thủ trình tự tự thăm dò thị trường, cấp phép đầu tư, tìm địa điểm, xây dựng mạng lưới nhà cung cấp, khuyếch trương thương hiệu, chuẩn bị nguồn nhân lực... Một mặt, doanh nghiệp nước ngoài muốn đầu tư vào Việt Nam cần có thời gian để thăm dò tập quán tiêu dùng của nước ta. Trong khi đó, tình hình kinh tế thế giới đang suy thoái và các tập đoàn bán lẻ nước ngoài cũng chịu ảnh hưởng không nhỏ. Việc đầu tư một hệ thống bán lẻ mới tại một nước khác là điều phải cân nhắc trong thời điểm này. Có thể hết năm 2009 hoặc năm 2010, quá trình thâm nhập mới bắt đầu khởi động. Bởi vậy, đây chính là thời gian và cơ hội để các doanh nghiệp thương mại Hà Nội và cả nước tiếp tục hoàn thiện và phát triển hệ thống phân phối của mình. Ðiều quan trọng là doanh nghiệp phải chọn hình thức đầu tư với các kỹ năng quản lý, kinh doanh và phát triển thương hiệu phù hợp. Cơ hội còn, mặc dù không nhiều nhưng nếu doanh nghiệp thương mại Hà Nội biết tận dụng và phát huy thì sức ép của cuộc cạnh tranh sẽ ít nhiều được giảm bớt.

[ Trở về]