Nhiều tổ chức quốc tế quan ngại về nhập siêu của Việt Nam

E-mail | Bản in | Lưu xem sau

Ngân hàng Hong Kong Thượng Hải (HSBC) và Bộ phận nghiên cứu của tạp chí The Economist (EIU) đều cho rằng thâm hụt thương mại sẽ là một trong những bài toán khó giải nhất của kinh tế Việt Nam năm 2010.

Đánh giá cao khả năng kiềm chế lạm phát và triển vọng tăng trưởng trong 6 tháng cuối năm 2010 nhưng theo những báo cáo mới nhất về kinh tế Việt Nam được HSBC và EIU, nhập siêu ở mức cao có thể mang đến nhiều nguy cơ đối với sự cân bằng của kinh tế Việt Nam.

Theo HSBC, tháng 5 được xem là tháng cân bằng nhất của kinh tế Việt Nam khi giá trị nhập siêu toàn nền kinh tế xuống dưới một tỷ USD. Đáng tiếc, đây lại là lần duy nhất. Thâm hụt thương mại của Việt Nam nhanh chóng trở lại con số 1,2 tỷ USD trong tháng 6 và đưa tổng mức thâm hụt trong nửa đầu năm 2010 lên con số 6,7 tỷ USD (1,1 tỷ USD mỗi tháng).

Con số này tuy thấp hơn mức trung bình 1,7 tỷ USD của 6 tháng cuối năm ngoái nhưng lại gấp gần 4 lần mức thâm hụt của cùng kỳ. HSBC cho rằng sự mất cân đối này sẽ không được cải thiện trong một sớm một chiều, khi mà cơ cấu nền kinh tế vẫn chưa thực sự hợp lý nhưng thu nhập trung bình của người dân tiếp tục tăng, kéo theo nhu cầu đối với hàng nhập khẩu ngày một lớn.

Về cơ cấu hàng nhập khẩu, EIU cho rằng trong tổng giá trị 38,9 tỷ USD nhập khẩu trong 6 tháng, lượng nhập các chế phẩm xăng dầu của Việt Nam đã tăng 11,6%, nhập khẩu máy móc thiết bị tăng 13%, thép tăng 29%.

Bên cạnh những mặt hàng phục vụ sản xuất hoặc hàng xa xỉ (ôtô, mỹ phẩm, điện thoại di động…), Việt Nam vẫn nhập khẩu nhiều sản phẩm mà trong nước có khả năng đáp ứng. Nhập khẩu đường là một ví dụ. Dù đã có rất nhiều cơ sở trong nước sản xuất được mặt hàng này nhưng Việt Nam vẫn là nước có nhu cầu nhập khẩu lớn đối với các loại chất làm ngọt. Nguyên nhân chính là công nghệ sản xuất trong nước chưa được nâng cấp, khiến doanh nghiệp khó cạnh tranh về giá đối với các sản phẩm nhập khẩu.

Do thâm hụt thương mại, Việt Nam cũng phải đối mặt với vấn đề cán cân thanh toán. Bài toán này đang được giải một cách khá thành công nhờ vào nguồn ngoại tệ đến từ vốn FDI (giải ngân được 4,5 tỷ USD trong 5 tháng đầu năm) và kiều hối (3,6 tỷ USD trong 6 tháng). Tuy nhiên, đây rõ ràng không phải cách giải quyết mang tính lâu dài nếu Việt Nam không thể cải thiện cơ cấu nền kinh tế theo hướng cân bằng hơn.

Tuy chưa thể làm lệch cán cân thanh toán trong ngắn hạn nhưng theo đánh giá của các chuyên gia, nhập siêu sẽ trở thành một trong những nhân tố chính, gây ảnh hưởng tới tỷ giá đồng Việt Nam so với đô la Mỹ trong giai đoạn từ nay đến cuối năm.

Đánh giá cao sự ổn định của thị trường ngoại hối, đặc biệt trong tháng 5 và tháng 6, sau những động thái tích cực của cơ quan quản lý nhưng theo HSBC, thị trường này có thể chịu nhiều áp lực từ nay đến cuối năm và có thể trực tiếp tác động lên tỷ giá.

Thống kê cho thấy lãi suất vay USD tại các ngân hàng thương mại hiện ở mức 5-6,5%, chỉ bằng một nửa so với lãi suất đối tiền đồng. Thực tế này đã khiến nhiều doanh nghiệp tăng vay ngoại tệ cho nhập khẩu. Tốc độ tăng trưởng tín dụng ngoại tệ (chủ yếu là USD) trong 5 tháng đầu năm 2010 do đó tăng tới 20% trong khi tín dụng bằng đồng Việt Nam chỉ tăng 3,5%.

Tuy nhiên, theo HSBC, trong quý III và IV năm nay, khi rất nhiều khoản vay ngoại tệ tới hạn thanh toán thì nhu cầu đôla Mỹ sẽ tăng trở lại. Áp lực khiến đồng Việt Nam yếu đi sẽ trở nên rõ ràng. Theo EIU, tính trung bình cả năm 2010, tỷ giá giữa đồng Việt Nam so với đôla Mỹ có thể ở mức 19.044 đồng đổi một USD, và năm 2011 tăng lên 19.443 đồng.

Bên cạnh những tồn tại nêu trên, các báo cáo đều đánh giá cao triển vọng tăng trưởng cũng như nỗ lực kiềm chế lạm phát của Việt Nam. Các chuyên gia của HSBC cho rằng mức tăng GDP trong quý II đã cao hơn 6,4% so với cùng kỳ 2009, tuy thấp hơn dự báo 7% trước đó nhưng vẫn là một kết quả rất đáng khích lệ.

Đáng chú ý, tốc độ tăng trưởng này được đóng góp từ hầu hết các lĩnh vực, từ chế tạo, xây dựng đến dịch vụ. Tại khu vực chế tạo, mức tăng trưởng so với cùng kỳ đạt 9,1%. Con số này trong ngành xây dựng và dịch vụ lần lượt là 11,5% và 7,4%. Tuy không quá bất ngờ và nhưng tăng trưởng lại được củng cố vững chắc bởi mức tăng 14,6% của sản lượng công nghiệp trong tháng 6. Chiếm đến 2 phần 3 GDP, khu vực bán lẻ cũng tạo được ấn tượng mạnh với các chuyên gia bởi sự phục hồi nhanh chóng trong thời gian qua.

Cả HSBC và EIU đều tỏ ra bất ngờ là tốc độ kiềm chế lạm phát của Việt Nam trong những tháng gần đây. Với mức tăng 8,7% trong tháng 6 (so với cùng kỳ 2009), đây là tháng thứ 3 liên tiếp CPI của toàn nền kinh tế tăng dưới 9% so với cùng kỳ. Theo phân tích, lạm phát chủ yếu giảm tốc nhờ đóng góp tích cực của các mặt hàng lương thực, thực phẩm, vốn chiếm đến 40% giá trị trong rổ hàng hóa.

Theo HSBC, sự giảm tốc này có thể đưa tỷ lệ lạm phát của Việt Nam trong năm nay xuống dưới 2 con số. Tuy vậy, các chuyên gia của ngân hàng này vẫn giữ quan điểm khá thận trọng về tốc độ trượt giá của tiền đồng trước những yếu tố tác động như nhu cầu tiêu dùng hàng hóa có thể tăng và dư địa cho tăng trưởng tín dụng còn khá lớn (tăng trưởng tín dụng 6 tháng mới đạt 11%, so với mục tiêu 25% của cả năm).

(VnExpress)