Bệnh viêm loét dạ dày tá tràng (VLDDTT) là một bệnh rất phổ biến, tỷ lệ mắc bệnh hiện nay khoảng 7% dân số. Xã hội càng phát triển thì bệnh VLDDTT càng tăng cao.
- Một số triệu chứng thường gặp: Theo y học cổ truyền, VLDDTT gọi là bệnh Vị quản thống. Được chia thành 2 thể lớn:
- Thể can khí phạm vị: Trong thể can khí phạm vị lại chia thành 3 thể nhỏ:
+ Thể khí trệ, khí uất: do người bệnh hay bực tức cáu giận làm cho khí không lưu thông, hoặc những người cơ thể suy yếu, khí huyết bị hư, vận hành kém dẫn đến khí trệ. Thường có những triệu chứng như: đau vùng thượng vị từng cơn lan ra mạn sườn, xuyên ra sau lưng, bụng đầy trướng, sờ vào bụng rất đau, có thể kèm theo ợ hơi, ợ chua, lưỡi đỏ, rêu vàng, mạch huyền hoặc huyền sác.
+ Thể hỏa uất: đau vùng thượng vị, đau nóng rát, sờ vào rất đau, miệng khô, họng đắng, ợ hơi, ợ chua, lưỡi đỏ rêu vàng, mạch huyền sác.
+ Thể huyết ứ: đau dữ dội ở một vị trí nhất định, sờ vào rất đau, sắc mặt xanh nhợt, chân tay lạnh, có thể nôn ra máu, tiêu phân đen.
- Thể tỳ vị hư hàn: Đau vùng thượng vị đau liên miên, nôn nhiều, nôn ra nước chua, nước trong, mệt mỏi, thích xoa bóp, chườm nóng thấy dễ chịu, đỡ đau, đầy bụng, sợ lạnh, chân tay lạnh, phân lúc táo, lúc nát, chất lưỡi bệu, rêu trắng, mạch hư vô lực.
- Thuốc điều trị: Thuốc YHCT có rất nhiều bài thuốc và vị thuốc điều trị bệnh VLDDTT. Lá khôi là 1 vị thuốc điều trị có hiệu quả đã được áp dụng trong lâm sàng.
Cây khôi là một loại cây nhỏ, mọc thẳng đứng cao chừng 1,5 đến 2m, thân rỗng xốp, ít phân nhánh, gần trên ngọn có nhiều lá. Lá mọc so le, mép có nhiều răng cưa nhỏ và mịn, dài 25-40cm, rộng 6-10cm mặt trên có màu xanh mịn như nhung, mặt dưới tím, gân nổi hình mạng lưới.
Có nhiều loại lá khôi khác nhau, có loại như mô tả trên, có loại lá cả 2 mặt đều xanh như nhung. Nhưng qua điều trị thì loại lá khôi có một mặt xanh là tốt.
Cây khôi thường mọc hoang ở khu rừng rậm miền thượng du như các tỉnh Thanh Hóa, Nam Ninh, Hòa Bình.
Thường hái lá vào mùa hạ, phơi nắng cho tái rồi ủ trong râm.
Lá khôi 80g, lá bồ công anh 40g, lá khổ sâm 12g. Các vị trên thái nhỏ, phơi khô, nấu như nấu nước chè uống trong ngày, có thể thêm cam thảo nếu người bệnh không bị huyết áp cao.
BS NGUYỄN ĐÌNH PHÚC (BVYHCT)
(Theo Báo Bình Dương)