Những bước đi đầu tiên

E-mail | Bản in | Lưu xem sau

Hệ thống giao thông thông minh (ITS) chiếm một vị trí quan trọng trong kế hoạch phát triển giao thông-vận tải của mỗi quốc gia hiện nay. Tại Việt Nam, việc triển khai và áp dụng có chọn lọc cho từng lĩnh vực sẽ tạo nên những kết quả khả quan trong việc theo dõi, quản lý, bảo đảm an toàn, góp phần hạn chế tai nạn giao thông và ngăn chặn tình trạng kẹt xe trên mạng lưới giao thông đường bộ, đặc biệt là đường đô thị.

Hiện nay, có thể áp dụng ITS trên rất nhiều lĩnh vực trong hoạt động giao thông đường bộ. Cụ thể, việc ứng dụng công nghệ này có thể giúp hoàn thiện kết cấu hạ tầng đường bộ và xử lý khẩn cấp các sự cố giao thông, hiện đại hóa các trạm thu phí tự động và trạm cân điện tử, quản lý các đường trục giao thông chính, điều tiết việc đi lại của phương tiện trên đường bằng biển báo điện tử.

Bên cạnh đó, việc ứng dụng ITS sẽ tạo ra hệ thống thông tin cho người đi đường, phổ cập văn hóa giao thông và hỗ trợ quá trình khai thác, điều hành hệ thống giao thông công cộng, chống kẹt xe. ITS còn góp phần trong việc sản xuất các phương tiện thông minh, hạn chế ô nhiễm môi trường và nâng cao hiệu quả của thiết bị an toàn giao thông. Trong công tác đào tạo, sát hạch và quản lý người lái xe, kiểm soát tốc độ xe việc ứng dụng các công nghệ điện tử và tin học này cũng là cần thiết.

Phạm vi ứng dụng của ITS là rất đa dạng, phong phú trong các hoạt động giao thông-vận tải. Tại Việt Nam, riêng trong lĩnh vực giao thông đường bộ cơ quan chức năng cũng đã từng bước tiếp cận, nghiên cứu và ứng dụng ITS vào việc thu phí đường bộ, kiểm soát tải trọng ô-tô, xe tải nặng và công tác đào tạo, sát hạch người lái xe.

Trong thời gian vừa qua, một loạt đề tài nghiên cứu khoa học liên quan đến ITS đã được triển khai và bước đầu thu được kết quả khả quan. Điển hình là hệ thống thiết bị thu phí đường bộ đã được lắp đặt, thử nghiệm trên xa lộ An Sương - An Lạc (TP.HCM), trạm thu phí cầu Bính (Hải Phòng) và một số trạm thí điểm trên các Quốc lộ 1, 14...

Trong chương trình hiện đại hóa mạng lưới trạm thu phí của Tổng cục Đường bộ Việt Nam với công nghệ mã vạch một dừng có tính đến công nghệ sóng radio hoặc hồng ngoại với quy trình thu phí không dừng.

Một dẫn chứng khác là hệ thống thiết bị sát hạch tự động người lái xe đã được triển khai thành công tại Phú Thọ, Bắc Ninh, Đà Nẵng, Hà Nội và nhiều tỉnh thành trong cả nước.

Qua đó, có thể thấy rằng Tổng cục Đường bộ Việt Nam đã có những thành công ban đầu trong việc vận dụng ITS. Khi một số tuyến đường cao tốc được đưa vào sử dụng trong thời gian sắp tới thì việc ứng dụng ITS càng phải khẩn trương, ráo riết hơn nhằm bảo đảm an toàn giao thông tuyệt đối và nâng cao hiệu suất vận tải.

Việc ứng dụng chu kỳ đèn tín hiệu giao thông “làn sóng xanh” nhằm điều tiết tối ưu đèn đường tín hiệu tại Hà Nội, TP.HCM cũng sẽ phải nghiên cứu để góp phần hạn chế tình trạng kẹt xe, giảm thiểu tai nạn giao thông. Việc sử dụng đài phát thanh (radio sóng ngắn) vào điều tiết giao thông cũng từng bước có hiệu quả tại hầm đường bộ Hải Vân và Hà Nội. Phương pháp này nếu được ứng dụng rộng rãi cũng sẽ góp phần hạn chế tình trạng ùn tắc giao thông trong đô thị và khu vực trọng điểm.

Tương tự, tai nạn xe chở khách cũng là vấn đề cần quan tâm để tăng cường biện pháp quản lý, bảo đảm hệ số an toàn cao. Việc sử dụng hệ thống định vị vệ tinh (GPS) để xác định tốc độ tối đa cho phép cũng như hành trình chạy xe là hoàn toàn có thể thực hiện cho xe chở khách và toa xe đường sắt. Việc thiết lập “hộp đen” gắn trên xe chở khách để phục vụ công tác quản lý và bảo đảm an toàn giao thông cũng đã được khẩn trương xúc tiến. Chắc chắn rằng, trong thời gian tới đây các nhà quản lý giao thông-vận tải đường bộ, các cơ quan chức năng và chủ doanh nghiệp vận tải sẽ phải hướng tới ITS để đạt được mục tiêu quản lý của mình nhằm mang lại hiệu quả kinh tế và lợi ích cho xã hội.

Bên cạnh đó, việc hoàn thiện kết cấu hạ tầng giao thông đường bộ cũng là một mục tiêu quan trọng trong việc bảo đảm an toàn giao thông. Kết cấu hạ tầng giao thông đường bộ có vai trò hết sức quan trọng cho việc ứng dụng ITS. Các thiết bị giám sát (camera), biển báo và đèn tín hiệu cảnh báo tự động sẽ là công cụ hữu hiệu cho việc hạn chế tai nạn và điều tiết, quản lý giao thông có hiệu quả.

________________________________

^(*) Tác giả là một tiến sĩ khoa học đã có quá trình nghiên cứu về việc ứng dụng ITS trong ngành giao thông-vận tải.

(Theo Chu Mạnh Hùng (*) // Thời báo kinh tế Sài Gòn)