Chung quanh việc bồi thường giải tỏa ở dự án KCN Ðông Nam Củ Chi

Dự án khu công nghiệp (KCN) Ðông Nam Củ Chi được khởi động từ năm 2004 đến nay đã gần bốn năm. Mặc dù các văn bản của Nhà nước và UBND thành phố Hồ Chí Minh đều chỉ rõ việc bồi thường giải tỏa, giá đất phải được xác định tương đương giá thị trường (hiện tại khoảng 250 nghìn đồng đến 400 nghìn đồng/m2) nhưng Hội đồng giải phóng mặt bằng huyện Củ Chi và nhà đầu tư: Ban quản lý Dự án ÐT-XD các KCX-CN thành phố Hồ Chí Minh (HEPZA) tự xây dựng và áp giá đền bù cho các hộ trong diện bị thu hồi đất với giá 94 nghìn đồng/m2 đất ruộng, 110 nghìn đồng/m2 đất vườn. Mặc dù dự án vẫn còn "treo", song trên trang điện tử www.saigon.com.vn đã thấy nhà đầu tư "rao bán" giá 70 USD/m2 (tương đương 1.200.000 đồng/m2) cao gấp hơn mười lần giá bồi thường.

Giá bồi thường chưa hợp lý, song muốn được đền bù, lĩnh tiền nhanh, người dân phải vất vả với các loại thủ tục rườm rà.

Trong khi đó Hội đồng giải phóng mặt bằng, nhà đầu tư HEPZA vẫn cố tình không thực hiện nhiều chế độ, quy định trong các quyết định của UBND thành phố Hồ Chí Minh. Thí dụ, Quyết định 179/2006/QÐ-UBND ngày 22-12-2006 quy định về bồi thường đối với đất vườn (đất trồng cây lâu năm) ghi: "Nếu có đào mương lấy đất lên liếp tại chỗ để lập vườn thì được cộng thêm tối đa không quá 15 nghìn đồng/m2", và "nếu có chuyển đất từ nơi khác đến để san lấp nâng cao mặt bằng lập vườn để trồng cây thì được hỗ trợ thêm một phần san lấp thực tế một m3 đất tối đa không quá 50 nghìn đồng"... Nhưng trong áp giá bồi thường, Hội đồng giải phóng mặt bằng và nhà đầu tư lại không tính công lên liếp, san lấp nâng cao mặt bằng vườn cho dân.

Ngày 4-1-2007, UBND huyện Củ Chi có Thông báo số 04/TB-VP: "Ý kiến kết luận của đồng chí Lê Minh Tấn, Phó Chủ tịch Thường trực UBND huyện Củ Chi (nay là Chủ tịch) về bồi thường giải phóng mặt bằng của dự án KCN Bình Mỹ - Hòa Phú (nay là KCN Ðông Nam Củ Chi). Trong đó, đối với đất nông nghiệp trồng cây lâu năm (đất vườn) quy định: "Nếu giấy chứng nhận quyền sử dụng đất ghi nhận là đất vườn và thực tế có lên liếp và trồng cây ăn quả giá bồi thường 150 nghìn đồng/m2".

Nhưng trên thực tế, Hội đồng giải phóng mặt bằng và nhà đầu tư HEPZA lại không thực hiện theo kết luận này mà chỉ bồi thường cho dân với giá 110 nghìn đồng/m2. Hoặc về chính sách tái định cư (TÐC) trong kết luận ghi: "Trường hợp người dân bị ảnh hưởng dự án có nhu cầu TÐC, giao chủ đầu tư dự án thực hiện hoàn thành khu TÐC, bàn giao cho hộ dân. Mỗi nền đất TÐC hoàn chỉnh hạ tầng có diện tích tối thiểu 300 m2"...

Trong Quyết định 17/2008/QÐ-UBND thành phố Hồ Chí Minh ngày 14-3-2008, khoản 3 điều 10 ghi rõ: "a- Trường hợp diện tích bị thu hồi từ 1.000 m2 trở lên, nếu hộ gia đình, cá nhân có nhu cầu nhận đất ở, nhà ở thì được giao một (1) nền đất ở hoặc một căn hộ chung cư có thu tiền sử dụng đất... b- Trường hợp dự án còn quỹ đất, sau khi thực hiện tại điểm a, thì đối với hộ gia đình, cá nhân bị thu hồi từ 5.000 m2/hộ đất nông nghiệp trở lên sẽ được xem xét giao thêm một (1) nền đất ở hoặc một căn hộ chung cư theo quy hoạch, song không quá hai nền hoặc hai căn hộ...".

Thế nhưng Hội đồng giải phóng mặt bằng và nhà đầu tư HEPZA không thực hiện. Tương tự, thực tế trong áp giá đền bù về TÐC, tính toán giá đất, nhà ở, đất ở, công trình vật kiến trúc trên đất... Hội đồng giải phóng mặt bằng và nhà đầu tư đều không thực hiện đúng các quyết định, nhất là Quyết định 17/2008/QÐ-UBND ngày 14-3-2008 (quyết định mới nhất) của UBND thành phố Hồ Chí Minh.

Qua tìm hiểu việc áp giá bồi thường dự án KCN Ðông Nam Củ Chi chúng tôi còn thấy nhiều bất hợp lý như việc bồi thường đất, nhà ở, công trình, vật kiến trúc trên đất... không theo thực tế mà theo "lý lịch" đất.

Thí dụ, về quy định bồi thường giá đất, đất ở, nhà, công trình, vật kiến trúc trên đất thường lấy các mốc trước ngày 15-10-1993, sau ngày 15-10-1993 đến ngày 22-4-2002 và sau ngày 22-4-2002 để tính đơn giá, giá trị bồi thường. Cách áp giá bồi thường theo "lý lịch" đất không đúng với hiện trạng sử dụng đất đã tạo nên sự so sánh, gây khiếu kiện kéo dài, khó khăn cho công tác giải tỏa, đền bù. Hoặc quy định bồi thường về giá giữa mặt nước ao hồ tự nhiên do đấu thầu sản xuất, hoặc đã được Nhà nước cấp giấy chứng nhận quyền sử dụng đất với mặt nước ao hồ do người dân tự đào xây dựng theo công thức VAC khi lập vườn làm trang trại... Như trong dự án KCN Ðông Nam Củ Chi, người có đất vườn đào ao nuôi cá thì chỉ được bồi thường bằng đất ruộng 94 nghìn đồng/m2. Bên cạnh đó, người giữ nguyên đất vườn dù có trồng cây hay không vẫn được bồi thường 110 nghìn đồng/m2.

Tập hợp ý kiến người dân bị thu hồi đất trong dự án KCN Ðông Nam Củ Chi có thể thấy: Giá đất mà Hội đồng giải phóng mặt bằng huyện Củ Chi và nhà đầu tư HEPZA xây dựng theo phương án 1292 PA/TT ngày 11-6-2007 là chưa phù hợp.

Việc giải tỏa chậm, kéo dài tại dự án KCN Ðông Nam Củ Chi, dẫn đến khiếu kiện có một phần trách nhiệm của Hội đồng giải phóng mặt bằng. Ðề nghị các cấp và cơ quan có thẩm quyền xem xét, xử lý, tránh gây bức xúc cho người dân bị thu hồi đất.

[ Trở về]