Vụ hạt dưa tẩm chất gây ung thư: Hạt Trung Quốc, chất tẩm Ấn Độ

Kiểm tra máy sàng và hóa chất nhuộm màu hạt dưa - Ảnh: Quế Hà

Hạt dưa nhập khẩu

Khoảng 9 giờ sáng, khi đoàn kiểm tra đến, DNTN Tấn Phát không có một công nhân nào trong khu sản xuất, toàn bộ máy móc ngưng hoạt động. Tại cơ sở có 3 kho chứa hàng, đang chứa khoảng 85 tấn hạt dưa. Đáng lưu ý, trong số này có đến 79 tấn hạt dưa xuất xứ từ Trung Quốc, chỉ khoảng 6 tấn được mua trong nước.

Theo ông Châu Kim Mộc, chủ DNTN Tấn Phát, thì số hàng này DN nhập của Công ty cổ phần Đại Thiên Hà (địa chỉ tại Km số 3, Hải Yên, Móng Cái, Quảng Ninh). Tuy nhiên, đoàn kiểm tra phát hiện nhãn phụ dán trên các bao hạt dưa nguyên liệu có tên nhiều doanh nghiệp khác, như Công ty CP XNK Thăng Long (50A Hòa Lạc, Móng Cái, Quảng Ninh), Công ty TNHH Hạ Uyên (số 10 phố Dân Tiến, P.Hòa Lạc, Móng Cái, Quảng Ninh). Do lượng hàng quá lớn, trong khi lực lượng chỉ có 6 người nên đoàn kiểm tra chỉ thống kê lượng hàng nguyên liệu qua hóa đơn nhập hàng của Tấn Phát chứ không cân đong lượng hàng thực tế trong kho.

Theo bác sĩ Trần Văn Ký, Hội Khoa học kỹ thuật an toàn thực phẩm Việt Nam (Văn phòng phía Nam), một số hóa chất người ta thường dùng trong chế biến hạt dưa là phẩm màu, chất tạo bóng và chất bảo quản. Trong đó, chất bảo quản được phun lên hạt dưa trong quá trình chế biến nhằm tránh hạt dưa bị mối mọt khi để lâu. Đáng lưu ý, do loại phẩm màu dùng trong thực phẩm thường không cho màu sắc tươi, đẹp; độ bền, bám dính vào hạt dưa không chắc nên khi dùng hay bị lem màu, một số cơ sở, hộ sản xuất dùng phẩm màu công nghiệp để có màu tươi, đẹp, bóng và bền. Tuy nhiên, phẩm màu công nghiệp thường lẫn tạp chất, tồn dư lâu trong cơ thể sẽ gây hại sức khỏe.

DNTN Tấn Phát có tất cả 24 lò rang và 6 lò quay dùng để rửa hạt dưa, 1 máy sàng hạt, khoảng 30 tấn than đá. Bà Lê Thị Ca (vợ ông Mộc) cho biết Tấn Phát chủ yếu sản xuất ra hai loại sản phẩm: hạt dưa có màu đen và hạt dưa không tẩm màu; riêng hạt dưa màu đỏ chỉ sản xuất khi có đơn đặt hàng. Tại buổi kiểm tra hôm qua, toàn bộ các lô hàng hạt dưa ở Tấn Phát đều có nhãn gốc, nhãn phụ và giấy kiểm dịch thực vật. Giấy kiểm nghiệm sản phẩm mới nhất của Tấn Phát được Viện Vệ sinh y tế công cộng TP.HCM cấp ngày 10.11.2009 ghi rõ sản phẩm hạt dưa có hóa chất Ponceau 4R, là loại được phép sử dụng trong công nghệ thực phẩm.

Chất độc có từ đâu?

Trong số 85 tấn hạt dưa của Tấn Phát ở thời điểm kiểm tra, có 136 bao hạt dưa thành phẩm (đã rang chín, màu đen) với trọng lượng 8.160 kg. Toàn bộ số hàng này được đóng trong bao bì có thương hiệu Tấn Phát,  chuẩn bị đem đi tiêu thụ. Khi đoàn thanh tra yêu cầu chủ doanh nghiệp cho xem hóa chất dùng vào việc tẩm hạt dưa thì ông Châu Kim Mộc đưa ra một thùng nhựa màu xanh, trọng lượng 25 kg, nhãn ghi là Ponceau 4R-6000, xuất xứ từ Ấn Độ. Quy trình chế biến hạt dưa ở Tấn Phát được thực hiện như sau: hạt dưa thô đưa vào sàng, sau đó rửa sạch, phơi khô và đem rang khoảng 6 tiếng, trong quá trình rang sẽ tẩm Ponceau 4R-6000. Theo bà Lê Thị Ca, sở dĩ hạt dưa của Tấn Phát bóng là do rửa sạch và đen là do có bột màu Ponceau 4R. Còn theo ông Mộc, một thùng hóa chất 25 kg có thể dùng cho 30 tấn sản phẩm.

Về thông tin hạt dưa của Tấn Phát được các cơ quan y tế ở Đà Nẵng lấy mẫu và kiểm tra xét nghiệm thấy có chất Rhodamine B, một loại chất độc cấm dùng trong chế biến thực phẩm, vợ chồng ông Mộc cho rằng cũng chỉ biết qua báo chí và chưa nhận được bất cứ thông tin chính thức nào từ các cơ quan chức năng của Đà Nẵng. “Hạt dưa của Tấn Phát chủ yếu bán cho các chủ buôn ở Phú Yên trở ra đến Đà Nẵng, thông qua con đường ký gửi các xe khách, xe tải ghé vào đây vận chuyển. Tấn Phát không đem bán trực tiếp cho bạn hàng”, vợ chồng ông Mộc nói.

Bác sĩ Lương Đình Hiệp cũng cho biết chưa nhận thông tin chính thức từ cơ quan chức năng ở Đà Nẵng: “Khi thấy thông tin trên báo chí về một cơ sở của Bình Thuận có sản phẩm dính chất hóa học cấm, chúng tôi đã chủ động tiến hành thanh tra, lấy mẫu phân tích xét nghiệm, để có kết luận sản phẩm của Tấn Phát tại địa chỉ gốc”.

Đoàn kiểm tra đã lấy tất cả các mẫu hạt dưa thành phẩm và nguyên liệu, hóa chất có trong cơ sở Tấn Phát để đưa vào Viện Vệ sinh y tế công cộng TP.HCM phân tích, xét nghiệm; đồng thời niêm phong toàn bộ 85 tấn hạt dưa trong kho của Tấn Phát chờ xử lý khi có kết quả phân tích của cơ quan chức năng.