Sơ lược địa lý Hoa Kỳ (23): Vùng trọng điểm nông nghiệp - Phần 1

E-mail | Bản in | Lưu xem sau

Chương 10: VÙNG TRỌNG ĐIỂM NÔNG NGHIỆP

Vùng Trọng điểm Nông nghiệp (Agricultural Core) (bản đồ 9) là một khu vực văn hóa dựa trên đặc tính pha trộn tích luỹ dần của các thói quen, các quan điểm và các phản ứng trước các cơ hội truyền thống để sinh tồn và liên hệ với các nhóm ngành khác trong khu vực. Về căn bản, vùng Trọng điểm Nông nghiệp là thị trấn nhỏ và nước Mỹ nông thôn được gia giảm đặc biệt bằng những hình mẫu nông nghiệp của khu vực. Dân chúng trong vùng Trọng điểm Nông nghiệp tỏ ra thận trọng về chính trị và xã hội, tuy nhiên họ độc lập và tin tưởng vào những gì đã chứng tỏ thành công và không bị sức ép quá mạnh buộc phải thay đổi như thường thấy ở các trung tâm đô thị lớn hoặc ở những vùng chuyển tiếp giữa các khu vực. Vùng Trung Mỹ (Middle America) là một từ thông dụng để chỉ khu vực này.

Người dân của vùng Trọng điểm Nông nghiệp tiếp nhận những người di cư đến sinh sống cho tới tận cuối thế kỷ thứ 19, phần lớn trong số họ có nguồn gốc từ vùng Tây Bắc Âu. Những người di cư vào thời kỳ sau này từ Đông Âu vào các nước thuộc Địa Trung Hải tới, nhận thấy vùng đất nông nghiệp màu mỡ hơn đã bị chiếm giữ, đã định cư ở những đô thị lớn kề cận khu vực Trọng điểm Chế tạo.

Cơ sở môi trường

Những người đến lập nghiệp đi xuyên qua dãy Appalachia và tới với vùng đồng bằng phía đông trong nội địa với mục đích sinh tồn và tìm kiếm kế sinh nhai. Ngoại trừ sự đối kháng của những người Mỹ bản địa ở địa phương và sự hay thay đổi thất thường của tự nhiên, môi trường ở đây tỏ ra thuận lợi. Phần lớn vùng Ohio, Indiana, và hạ lưu Michigan được bao phủ bởi rừng hỗn hợp gồm toàn các loại cây gỗ cứng. Cây thân gỗ được thấy ở đây đã giúp cho những người miền Đông giàu kinh nghiệm nhận biết được những lớp đất tốt nhất nằm ở đâu. Chúng cũng cung cấp cho họ một nguồn nhiên liệu tại chỗ đáng kể và các vật liệu xây dựng. ở gần vùng ranh giới phía tây của Indiana và xa hơn nữa tới vùng Illinois và phía nam Wisconsin những khoảng trống nhỏ và trũng trong các khu rừng ngày càng rộng hơn và nhiều hơn. Ngoại trừ dọc theo các con sông và ở vùng cao hơn, Illinois, Iowa và nhiều nơi ở phía nam Minnesota và phía bắc Missouri, đồng cỏ rộng nhiều chẳng kém gì rừng rậm. Khi những người đến lập nghiệp đặt chân lên vùng bắc - trung tâm và phía tây Iowa, họ đã để lại phía sau vùng đất rừng gỗ cứng cách xa hàng kilômét.

Nói chung, sự xuất hiện của các cây thân gỗ đã cho thấy độ ẩm ở đây là đủ để cây trồng phát triển. Và ngoại trừ góc phía tây bắc của khu vực và một vài vùng ở Michigan và phía tây Wisconsin, toàn bộ vùng Trọng điểm Nông nghiệp hàng năm nhận được một lượng mưa trung bình lớn hơn 75 cm. Rìa phía nam của vùng Trọng điểm Nông nghiệp có thể hy vọng có được lượng mưa trung bình vượt quá 100 cm. Quan trọng hơn, phần lớn lượng mưa này xuất hiện vào khoảng cuối tháng 4 cho đến đầu tháng 11, trong suốt cả mùa trồng trọt. Cũng rất quan trọng đối với việc trồng cây, sự thay đổi của lượng mưa này trong suốt thời kỳ 10 năm hầu như rất ít. Các đợt mưa mùa hè thường xuất hiện dưới dạng những cơn mưa rào dữ dội kèm theo sấm chớp, thỉnh thoảng có đi cùng với mưa đá và gió lớn gây thiệt hại, nhưng ngay cả khi như vậy những người nông dân vùng này dường như vẫn ít bị thiệt hại về kinh tế hơn những người dân ở đồng bằng rộng lớn.

Như bất kỳ khu vực nội địa nào của nước Mỹ, vùng Trọng điểm Nông nghiệp được đặc trưng bởi một dải nhiệt độ rộng. Nhiệt độ mùa đông lạnh giá nhất ở một vĩ độ nhất định thường thấp như nhiệt độ ở những vùng rất xa về phía bắc. Tương tự như vậy, nhiệt độ mùa hè có thể sẽ lên cao tới những mức thường thấy ở những vĩ độ gần phía nam hơn. Chẳng hạn, ở Peoria, Illinois, gần trung tâm vùng Trọng điểm Nông nghiệp, nhiệt độ trung bình vào tháng giêng là -40C, trong khi nhiệt độ trung bình vào tháng 7 là 240C.

Đối với những nhà nông học, nhiệt độ cao của mùa hè kích thích cây trồng phát triển mau chóng; còn đối với một người dân bình thường không làm nghề nông, mùa hè có thể đồng nghĩa với một sự kết hợp đáng sợ của những ngày nóng nực, những buổi tối ấm áp và độ ẩm cao. Mùa đông ở vùng Trọng điểm Nông nghiệp thường kéo dài, ảm đạm và lạnh đến mức khó chịu.

Vì sự pha trộn về khí hậu của vùng Trọng điểm Nông nghiệp rất thích hợp cho việc trồng trọt, sự khác biệt về mặt địa hình của vùng này tương đối ít. Phong cảnh nhấp nhô nhẹ nhàng với một vài vùng rất bằng phẳng hoặc một vài khu vực núi đá vôi rất cao. Vùng địa hình thấp có nghĩa là một phần rất lớn của toàn bộ khu vực có thể được sử dụng cho việc trồng trọt, và các cánh đồng có thể đủ lớn và được quản lý tốt mà không phải chịu một rủi ro do xói mòn nào.

Do máy móc nông nghiệp phát triển, các thiết bị này có thể được sử dụng trong khắp cả khu vực. Những gò đồi rải rác và những dòng suối chảy giữa những vùng cao nguyên kéo dài là những địa điểm tốt để duy trì các vườn cây hoặc các cánh đồng chăn thả. Địa hình cao thấp khác nhau cũng thuận lợi cho việc tưới tiêu đất và trong nhiều trường hợp, nó giúp khoanh vùng các vùng đầm lầy lại thành những khu vực nhỏ.

Cảnh quan chiếm ưu thế trong Vùng Trọng điểm Nông nghiệp phần lớn là kết quả của chính trạng thái đóng băng mà đã từng tạo ra những cảng của Megalopolis. Khi những khối băng khổng lồ trôi dần ra phía ngoài từ trung tâm Canadian Shield, thì những đỉnh đồi được bọc bằng một lớp trầm tích mềm bị phá vỡ do dưới sức nặng và sự di chuyển của các khối băng. Những lớp đất đá vụn bị chuyển dịch theo cách đó đã kết hợp với những mảnh băng, lắng dần xuống và lấp đầy một phần các thung lũng nằm giữa những quả đồi đã bị phạt mất phần đỉnh. Về sau, khi lớp băng bề ngoài tan ra, những gò đất dài, thấp tạo thành từ những khối đất đá vụn đó còn lại, trở thành một vài tuyến có độ cao lớn hơn một chút, để cho con người đến đó ngụ cư. Khối lượng nước khổng lồ được giải phóng từ băng tan đã làm xói mòn nhiều cửa sông lớn như sông Iliinois về phía tây và phía nam của Hồ Michigan, các thung lũng sông Mohawk-Hudson ở phía đông và nam của Hồ Ontarion... Bề mặt nước cao hơn nữa của Great Lakes trong thời kỳ này đã làm ngập lụt những vùng rộng lớn mà bây giờ trở thành những vùng đất khô cằn ở phía nam Chicago, phía nam Vịnh Saginaw ở Michigan và vùng đồng bằng của hồ Đầm lầy Đen (Black Swamp) kéo dài từ Toledo (Ohio) tới Fort Wayne (Indiana).

Tại phía bắc - trung tâm Kentucky là một lòng chảo rộng mà nhiều người cho rằng nó không thuộc về vùng Trọng điểm Nông nghiệp. Tuy nhiên Lòng chảo Bluegrass, hay là vùng Đồng bằng Bluegrass, đã được kéo dài tới tận rìa Cao nguyên Appalachia là vùng có địa hình thấp và có năng suất nông nghiệp cao. Địa hình thấp, uốn lượn của khu vực này chủ yếu là phần còn lại của địa hình đá vôi cacxtơ, được hình thành từ những lớp đá vôi dày. Đá vôi dần dần hòa tan vào dòng chảy và khiến cho nhiều đặc điểm cơ bản của bề mặt bị mất đi. Đá vôi ngầm dưới lòng đất cũng bị tan chảy và tạo thành các hang động có thể dài tới hàng trăm dặm với những cột nhũ thạch đá vôi. Quần thể Hang Mammoth nằm ở phía tây nam của vùng lòng chảo có lẽ là quần thể nổi tiếng nhất trong khu vực này.

Đất ở vùng Trọng điểm Nông nghiệp nói chung tốt hơn nhiều so với mức trung bình, nhưng cũng chưa phải là đất thật tốt. Với ngoại lệ chủ yếu là vùng trung tâm Illinois và nam - trung tâm Wiscosin, các lớp đất ở phía đông của trung tâm Iowa là alfisols, được hình thành theo những điều kiện độ ẩm vừa phải và ở đây thường có các khu rừng tùng, bách hoặc rừng hỗn hợp. Mặc dù lớp đất bề mặt này mỏng, không có đủ mùn, nhưng nó vẫn giữ lại được những khoáng chất quan trọng cho nông nghiệp. Nói chung, các lớp đất được tìm thấy ở khắp phía đông của vùng Trọng điểm Nông nghiệp đòi hỏi phải cày bừa kỹ, chỉ phù hợp với một vài dạng luân canh và cần phải được bón phân để đạt năng suất cao.

Phía tây của khu vực và ở nhiều vùng của Illinois là đất mollisols, là lớp đất màu mỡ nhất trong tất cả các loại đất và phù hợp một cách tự nhiên với việc trồng ngũ cốc. Các lớp đất này được hình thành dưới các lớp cỏ chứ không phải dưới sự bao phủ của rừng. Chúng có các loại khác nhau về màu từ màu nâu sẫm đến màu gần như đen, cho thấy lượng hữu cơ rất cao. Các lớp đất này nằm khá sâu, với phần bề mặt dầy từ 50 đến 150cm.

Những loại đất chủ yếu khác biệt với hai thể loại đất này là đất bồi phù sa, tìm thấy trong những thung lũng sông lớn và ở những vùng nền hồ cũ và đất đầm lầy. Cả hai loại đất này đều có khả năng có độ màu mỡ cao nhưng thường đòi hỏi phải có một sự xử lý đặc biệt.

Môi trường tự nhiên của vùng Trọng điểm Nông nghiệp đem lại những cơ hội rất thuận lợi cho việc chuyên chở, đi lại. Ngay cả trước khi có các tuyến đường sắt và có sự phát triển rộng rãi của hệ thống đường bộ, các đường nối liền sông và hồ trong khu vực đã cho phép vận chuyển hàng hóa một cách dễ dàng và rẻ tới các trung tâm dân cư nằm ở phía đông vùng ven biển và tới các cảng thương mại quốc tế lớn.

Sự di chuyển sớm nhất, dọc theo những tuyến đường thủy lớn hơn là của những người đi lập nghiệp tới vùng này. Vùng phía nam Great Lakes, sông Ohio, Illinois, Wabash, và các con sông của Wisconsin chảy về phía đông của Mississippi, sông Missouri chảy về phía tây tới thành phố Kansas, tất cả đều tạo ra những lộ trình chính cho những người đi lập nghiệp tới và những lộ trình chính cho việc tiếp thị sản phẩm của họ. Vùng phía đông Great Lakes cung cấp dịch vụ vận chuyển bằng tàu thủy trực tiếp hơn, thông qua tuyến đường Mohawk-Hudson tới thành phố New York. Toàn bộ hệ thống sông nội địa đổ vào hệ thống sông Mississippi, và các tàu, xà lan nhỏ có thể đi lại được trên đó mà rất ít gặp phải những trở ngại.

Thành phố Detroit thuộc Michigan phát triển như một điểm kiểm soát quân sự và là nơi tập trung các sản phẩm nông nghiệp. Thành phố này, với cái tên theo tiếng Pháp có nghĩa là “eo biển hẹp”, nằm tại điểm giao nhau tuyệt vời nhất giữa Ontario, Canada, Michigan và cũng nằm gần lối vào của các hồ ở phía bắc đổ vào Hồ Erie. Tuy nhiên vùng nội địa phía nam Michigan không trù phú về nông nghiệp như vùng phía bắc Ohio, vùng Cleveland, Ohio, vẫn là vùng đông dân hơn cho tới tận sau năm 1910, khi mà các ngành sản xuất ôtô với quy mô lớn đã làm thay đổi cơ cấu kinh tế của Detroit.

Nằm ở Great Bend thuộc sông Ohio, ngay từ năm 1820, Cincinnati (Ohio) đã trở thành trung tâm chính thu thập và vận chuyển bằng đường thủy nông sản từ các vùng đông nam vùng Trọng điểm Nông nghiệp. Thành phố Kansas, Missouri, nằm tại điểm giao nhau giữa các sông Kansas và Missouri, cũng sớm trải qua quá trình phát triển đô thị với việc xử lý khối lượng lớn hàng nông sản trong lúc được luân chuyển trên sông. Thành phố Chicago, nằm tại điểm xa nhất về phía nam của hồ Michigan và chỉ cách thượng nguồn sông Illinois một quãng đường ngắn cũng thuận lợi cho tăng trưởng nhanh. Các cơ hội vận chuyển đường thủy ở vùng này được hỗ trợ bởi những dự án lớn về kênh đào và bởi những tuyến đường bộ được xây dựng ở phía tây và phía nam xuyên qua vùng Trọng điểm Nông nghiệp trù phú, và sau đó về phía đông tới thẳng các thành phố đang phát triển của Megalopolis.

(Nguồn: Đại sứ quán Hoa Kỳ tại Việt Nam)