Mua - bán trong phiên: Đèn xanh một nửa!

E-mail | Bản in | Lưu xem sau

Ngày 4/6/2010, Sở GDCK Hà Nội (HNX) đã ký quyết định ban hành Quy chế giao dịch chứng khoán tại HNX. Quy chế mới không có nội dung hạn chế quyền giao dịch cùng mua cùng bán chứng khoán trong phiên. Đây có thể được coi là điểm mở cho quyền tự do giao dịch chứng khoán của NĐT so với trước đây.

Luật không cấm

Trước hết, nếu coi chứng khoán là một loại hàng hóa, thì theo Luật Dân sự, Luật Thương mại, NĐT - công dân có quyền tự do giao dịch (trừ hàng hóa có quy định đặc biệt hoặc bị cấm).

Trong quy định tại Luật Thương mại, giao dịch hàng hóa thông qua Sở giao dịch hàng hóa không bị cấm cùng mua - bán trong phiên.

Trong quy định tại Luật Chứng khoán, không có nội dung nào cấm NĐT không được cùng mua - bán một loại chứng khoán trong phiên (ngày).

Về giao dịch chứng khoán, Điều 41 Luật Chứng khoán chỉ quy định về hình thức khớp lệnh (là khớp lệnh tập trung và phương thức khác theo quy định tại Quy chế giao dịch của Sở) và chứng khoán niêm yết tại Sở không được giao dịch ở bên ngoài.

Như vậy, nếu NĐT đặt lệnh mua và bán thành công cùng một loại chứng khoán trong phiên (trong trường hợp CTCK không chặn) thì có căn cứ nào để nào phạt? Lãnh đạo cấp cao của Ủy ban Chứng khoán Nhà nước cho biết, hiện tại, không có quy định pháp lý nào cấm NĐT mua và bán cùng một loại chứng khoán trong phiên và cũng không có chế tài xử phạt. Nhưng thực tế, không ai dám vi phạm!

Hai Sở bất đồng

Ngoài quy định tại Luật Chứng khoán, một văn bản nữa trong hệ thống các văn bản có liên quan đến chứng khoán và TTCK quy định về nội dung giao dịch chứng khoán là Quy chế giao dịch chứng khoán do hai Sở GDCK (HOSE và HNX) ban hành. Điều đáng nói là, cùng có vai trò là nhà tổ chức thị trường, nhưng mỗi Sở lại có một quy định khác nhau liên quan đến vấn đề này.

Cụ thể, Quy chế giao dịch chứng khoán tại HOSE quy định, NĐT không được phép đặt lệnh mua và bán đối với một loại cổ phiếu, chứng chỉ quỹ đầu tư trong cùng một ngày giao dịch. Thế nhưng, việc cùng mua - bán một loại chứng khoán trong phiên có bị hạn chế hay không lại hoàn toàn bỏ ngỏ trong Quy chế giao dịch chứng khoán tại HNX.

Theo đánh giá của nhiều thành viên giao dịch và NĐT, việc "bỏ ngỏ" quy định này của HNX có thể coi là tín hiệu tích cực cho việc "cởi trói" giao dịch.

Như vậy, hiện tại, NĐT khi giao dịch chứng khoán trên HNX có quyền được đồng thời mua - bán cùng một loại chứng khoán trong phiên, mà không vi phạm quy định pháp luật và Quy chế giao dịch của Sở. Hai vấn đề đặt ra lúc này là, việc HOSE không cho phép NĐT thực hiện quyền mua - bán cùng một loại chứng khoán trong phiên có phải là vi phạm pháp luật hay đó là quy định khắt khe quá mức. Hai là, tại sao đến thời điểm này NĐT trên HNX vẫn chưa được phép cùng mua bán một loại chứng khoán trong phiên, dù Quy chế giao dịch có hiệu lực từ ngày ký?

NĐT phản ứng

Trao đổi với ĐTCK, ông Lê Quốc Hưng, một NĐT cá nhân có quy mô đầu tư lớn trên TTCK Việt Nam nhận xét, việc hạn chế giao dịch cùng mua - bán một loại chứng khoán trong phiên của Việt Nam là quy định không giống ai và cản trở quyền công dân, quyền tự do mua bán hàng hóa, định đoạt tài sản.

Theo ông Hưng, việc cấm cùng mua - bán một loại chứng khoán trong phiên giống như cấm ngân hàng mua bán cùng một loại ngoại tệ trong ngày. Thêm vào đó, với môi trường kinh doanh có sự thay đổi nhanh như hiện nay, việc cấm như vậy có thể sẽ gây thiệt hại đến quyền lợi của NĐT.

Ví dụ: NĐT đang sở hữu cổ phiếu của Công ty A và mua thêm khi giao dịch phiên hôm nay bắt đầu. Ngay sau đó có thông tin lãnh đạo Công ty A gặp tai nạn, nguy hiểm đến tính mạng. Tình hình Công ty A thay đổi, do phụ thuộc quá nhiều vào lãnh đạo, khiến giá cổ phiếu giảm. NĐT muốn bán ngay cổ phiếu đã sở hữu trước đó, nhưng vì bị không được cùng mua - bán một loại chứng khoán trong phiên nên đành phải chờ đến ngày hôm sau, với nguy cơ giá giảm thêm. Tình huống này tương tự như sự kiện 11/9 của Mỹ hay vụ tràn dầu của Hãng BP… Chỉ trong vài phút, mọi thứ đảo ngược.

Ông Hưng cho biết, trên TTCK Việt Nam, việc một cổ phiếu đầu phiên giá sàn, cuối phiên giá trần xảy ra khá thường xuyên. Việc không cho NĐT tận dụng cơ hội tìm kiến lợi nhuận trong phiên giống như việc cấm một DN ngành thép không được bán lượng thép giá cao có sẵn trong kho, nếu trong ngày đó DN vừa nhập một lô với giá thấp.

Một quyền lợi hợp pháp đang bị "mặc định mất", cần sớm được thay đổi, trước hết là để đảm bảo quyền tự do mua bán, bảo vệ lợi ích của NĐT, đồng thời làm tăng tính thanh khoản cho thị trường.

(Đầu tư Chứng khoán điện tử)