Rất có thể không hoàn thành mục tiêu huy động vốn trái phiếu chính phủ

Theo Bộ trưởng Bộ Tài chính Vũ Văn Ninh, trước năm 2008, việc huy động vốn qua kênh TPCP nhìn chung thuận lợi nhờ kinh tế phát triển tốt và các nguồn vốn đầu tư trên thị trường tương đối dồi dào, trong đó có phần đóng góp đáng kể của dòng vốn đầu tư gián tiếp nước ngoài. Tuy nhiên, sang năm 2009, những biến động tiêu cực của nền kinh tế thế giới đã khiến nguồn vốn đầu tư gián tiếp nước ngoài giảm. Trong khi đó, trên thị trường tài chính trong nước, việc huy động TPCP cũng gặp khó khăn hơn do suy giảm kinh tế và phải cạnh tranh khốc liệt với các kênh đầu tư khác, như chứng khoán, bất động sản, vàng, ngoại tệ... “Nhằm thu hút các nhà đầu tư, Bộ Tài chính đã thực hiện đồng bộ nhiều giải pháp, song cả năm 2009 chỉ huy động được khoảng 30% kế hoạch”, ông Ninh cho biết.

Nhìn vào 2 phiên phát hành TPCP gần đây có thể thấy, việc phát hành TPCP trong thời gian tới sẽ khá khó khăn, mặc dù Bộ Tài chính đưa ra mức lãi suất huy động còn cao hơn cả trần lãi suất huy động (10,5%/năm) và trần lãi suất cho vay (12%/năm) của Ngân hàng Nhà nước. Việc Bộ Tài chính lần đầu tiên đưa lãi suất TPCP cao hơn cả trần lãi suất cho vay của hệ thống ngân hàng cho thấy, tình hình huy động TPCP năm 2010 chưa có cải thiện nhiều so với năm 2009 và điều này, nếu tiếp diễn, sẽ đe dọa phá vỡ mặt bằng lãi suất chung và tạo nên cuộc đua tăng lãi suất huy động trên thị trường tài chính.

Mặc dù lãi suất TPCP đã vượt trần lãi suất cho vay, nhưng huy động vẫn chưa có cải thiện đáng kể. Cụ thể, ngày 18/3/2010, Sở Giao dịch chứng khoán Hà Nội tổ chức đấu thầu 1.000 tỷ đồng TPCP, nhưng chỉ huy động được 600 tỷ đồng, mặc dù phải trả với lãi suất 12%/năm (loại kỳ hạn 2 năm) và 12,1%/năm (loại kỳ hạn 3 năm). Ngày 24/3/2010, Sở Giao dịch chứng khoán Hà Nội tiếp tục tổ chức đấu thầu 3.000 tỷ đồng TPCP, song chỉ huy động được vỏn vẹn 100 tỷ đồng, với lãi suất 12,1%/năm.

Mặc dù nguồn vốn TPCP huy động không đạt kế hoạch, nhưng để bảo đảm tiến độ đầu tư xây dựng các công trình dự án, Bộ Tài chính vẫn cố gắng giải ngân vượt số tiền huy động. Trong giai đoạn 2003-2009, tổng số tiền giải ngân đạt 118.600 tỷ đồng. Số tiền giải ngân vượt số huy động (khoảng 25.800 tỷ đồng) được Bộ Tài chính huy động từ nhiều nguồn khác, trong đó có nguồn từ Bảo hiểm Xã hội, Ngân hàng Nhà nước, quỹ tồn ngân của Kho bạc Nhà nước...