Gia tăng chủ nghĩa bảo hộ toàn cầu

E-mail | Bản in | Lưu xem sau

Cuộc khủng hoảng tài chính năm 1997 của châu Á đã chứng kiến sự nổi lên của một trào lưu về Chủ nghĩa bảo hộ. Rất nhiều quốc gia bị ảnh hưởng nặng nề của khủng hoảng đã tăng thuế quan và các nước giàu thì đáp trả lại hoàn cảnh với một làn sóng về nghĩa vụ chống bán phá giá. Tất cả những hành động này hoàn toàn phù hợp với các luật lệ và cam kết của WTO.

Hiện nay chúng ta đang phải chứng kiến các sự kiện tương tự. Số liệu mới nhất của Trung tâm thương mại quốc tế (ITC) cho thấy nhiều quốc gia đã tiến hành tăng thuế quan trong năm 2008. Cũng theo số liệu mới nhất của WTO, số trường hợp bán phá giá đã tăng vọt tới 40% trong nửa đầu năm 2008.

Tuy nhiên hoàn cảnh hiện nay nghiêm trọng hơn nhiều so với cuộc khủng hoảng châu Á. Có 3 nguyên nhân là:

- Hệ thống WTO đã là một khối vững chắc từ năm 2007 và hiện nay nó đang trải qua những giai đoạn khó khăn.

Năm 1997 hệ thống thương mại đa phương đã hướng tới việc hoàn tất vòng đàm phán Uruguay 1994 và việc ký kết 2 luật lệ tự do hóa là thỏa thuận về IT và thỏa thuận về dịch vụ tài chính.

Sự tương phản với năm 2008 không thể lớn hơn nữa. Các đàm phán vòng Doha đã thất bại trong tháng 7 gần đây với nhiều năm mong đợi đã đi vào bế tắc và thất vọng. Chủ nghĩa bảo hộ trong thế kỷ này đã xảy ra  đơn phương hay theo vùng – không thuộc Chủ nghĩa bảo hộ của WTO.

-Cuộc khủng hoảng châu Á là có giới hạn trong khi cuộc khủng hoảng hiện nay mang tính toàn cầu.

Sự kiện năm 1997 đã tạo ra nhiều vấn đề nhưng đó chỉ là một cuộc khủng hoảng của 8 quốc gia với mức ảnh hưởng tới 9% GDP thế giới. Trong khi đó khủng hoảng tài chính năm 2008 đã đẩy nhiều quốc gia vào suy thoái với ước tính hơn 2/3 thu nhập và nhập khẩu toàn cầu, điển hình trong số đó là Mỹ, châu Âu và Nhật Bản. Và hơn thế, nhiều quốc gia cũng đang chới với trên bờ vực của suy thoái.

- Thuế quan được áp dụng hiện nay có thể sẽ tăng hàng loạt mà không vi phạm vào cam kết của WTO.

Nếu các quốc gia tăng thuế quan của họ tới các tỷ lệ biên thì ở các nước có thu nhập thấp và trung bình nó sẽ gấp đôi và ở các nước nghèo sẽ gấp 3.

Do đó, cần ngăn chặn tình trạng gia tăng nhanh chóng của Chủ nghĩa bảo hộ ngay từ khi mới chớm. Để ngăn chặn Chủ nghĩa bảo hộ gia tăng nhanh các lãnh đạo nên thực hiện theo 2 bước:

+Tăng cường bảo vệ tốt nhất và chống lại việc gia tăng theo hình xoắn ốc của Chủ nghĩa bảo hộ

+Thiết lập 1 hệ thống hỗ trợ các quốc gia G20 gắn chặt với việc thực hiện cam kết về tránh Chủ nghĩa bảo hộ.

1.Tiếp nhận một thể thức

Cách tốt nhất để tạo thêm tín nhiệm của WTO là vượt qua giai đoạn quan trọng đầu tiên khi tiến tới hoàn thành các vòng đàm phán Doha. Giai đoạn quan trọng này được xem như các thể thức trong biệt ngữ của của WTO – liên quan tới giới hạn cơ bản làm cơ sở cho giao dịch vòng Doha mà trong trường hợp tốt nhất cũng phải mất thêm vài tháng nữa mới có thể hoàn thành.

Vượt qua giai đoạn quan trọng này không phải dễ dàng. Đây thực sự là vấn đề mà trong hội nghị các bộ trưởng vào tháng 7/2008 đã xem xét và thảo luận. Có hi vọng từ phía các lãnh đạo G 20 với cam kết “tiến tới việc phê chuẩn về các thể thức hướng tới một kết thúc thành công cho chương trình nghị sự phát triển đàm phán Doha của WTO với kết quả như mong muốn và thậm chí ngoài mong đợi.

Thậm chí nếu các Bộ trưởng không thể giải quyết tất cả các điểm này thì họ cũng phải họp bàn và tuyến bố thành công. Hoàn thành những thể thức này sẽ phát ra một thông điệp ý nghĩa trong việc lấy lại niềm tin của các nhà đầu tư. Ngược lại nó cũng phát đi một tín hiệu tiêu cực và sẽ có một nghi vấn đặt ra là làm cách nào các nhà đầu tư có thể tin tưởng vào những gi các lãnh đạo nói ra.

2.Trừng phạt việc làm gia tăng chủ nghĩa bảo hộ

Tính vô hiệu của chủ nghĩa bảo hộ trong tình hình khủng hoảng toàn cầu không phải là một bài học mới nữa. Tất cả lãnh đạo trên thế giới đều biết vấn đề thể thức của Chủ nghĩa bảo hộ trong cuộc Đại khủng hoảng. Tuy nhiên các lãnh đạo cũng nhận thấy chính mình đang bị phân cực thành 2 não. Não phải tiềm thức của họ lắng nghe tiếng kêu khóc của các công nhân mất việc làm và các chủ công ty mất trắng vì thua lỗ. Trong trường hợp này Chủ nghĩa bảo hộ như một phản ứng tất yếu. Tuy nhiên não trái logic của họ nhận thức rằng Chủ nghĩa bảo hộ trong tình hình khủng hoảng kinh tế như hiện nay là một cách tự hạ gục chính mình.

WTO/GATT là một bộ luật ứng dụng cho biết các quốc gia sẽ xây dựng và duy trì hàng rào thương mại. Phạm vi của các luật này quan tâm đến các cách để trừng phạt Chủ nghĩa bảo hộ. Một bộ luật quan trọng cho phép các quốc gia tăng cường hàng rào thương mại trong các trường hợp khẩn cấp.

Một ý tưởng: Một cơ chế bảo vệ trước khủng hoảng toàn cầu như một lối thoát chiến lược

Lãnh đạo của các nước thành viên WTO nên phê chuẩn cho các bộ điều khoản mới như vậy, một cơ chế bảo vệ trước khủng hoảng toàn cầu.

Cơ chế này sẽ thiết lập các luật lệ cho việc trừng phạt Chủ nghĩa bảo hộ mà tất cả chúng ta đều biết nó sẽ xảy ra trong suốt khủng hoảng.Cơ chế này sẽ đòi hỏi các thành viên của WTO phải thông báo tình trạng gia tăng trong Chủ nghĩa bảo hộ nhập khẩu cho Ban thư ký của WTO. Cơ chế này cũng đồng thời đưa ra các giải pháp luật như các nghĩa vụ chống bán phá giá và việc tăng các tỷ lệ áp dụng đang ở dưới mức biên của họ. Cùng với việc tuyên bố cho Ban thư ký của WTO, thành viên này cũng nên cung cấp một số luật và cam kết rõ ràng cho việc xóa bỏ Chủ nghĩa bảo hộ mới trong vòng 2 năm.

(Theo dddn)