Thu lệ phí hải quan qua ngân hàng: vướng mắc về cơ sở pháp lý

E-mail | Bản in | Lưu xem sau

Dự án thu lệ phí Hải quan qua ngân hàng được chính thức triển khai tại Cục Hải quan Đồng Nai từ tháng 3/2007. Dự án thu hút 100% doanh nghiệp làm thủ tục tại Cục Hải quan Đồng Nai tham gia. Qua một thời gian thực hiện, dự án thể hiện rõ ưu việt nhưng để đạt được giai đoạn phát triển cao hơn thì vẫn còn vướng mắc.

Lợi ích cho tất cả các bên tham gia

Xuất phát điểm của dự án thu lệ phí Hải quan qua ngân hàng chính là từ chủ trương cải cách thủ tục hải quan do Tổng cục Hải quan ban hành và chủ trương hạn chế việc thanh toán bằng tiền mặt theo Chỉ thị của Thủ tướng Chính phủ. Cục Hải quan Đồng Nai đã áp dụng phương thức thanh toán theo hướng hiện đại, không dùng tiền mặt, góp phần hoàn thiện tiến trình hiện đại hóa công tác quản lý và tác nghiệp của ngành. Bên cạnh đó, công tác này cũng hỗ trợ thiết thực cho các doanh nghiệp xuất nhập khẩu, tạo điểm nhấn mạnh mẽ góp phần nâng cấp môi trường kinh doanh và đầu tư tại tỉnh Đồng Nai và tại Việt Nam. Việc áp dụng thanh toán qua ngân hàng cũng cho thấy tính tiên phong của ngành hải quan trong cải cách hiện đại hóa, tạo tiền đề cho ứng dụng thực tế hiệu quả đối với các ngành liên quan.

Thanh toán lệ phí hải quan qua ngân hàng đem lại 4 lợi ích rõ rệt:

-          Thuận tiện, an toàn và chủ động; thực hiện giao dịch nhanh chóng, dễ dàng, chính xác, mọi lúc mọi nơi;

Giao dịch thực hiện tự động nên tránh được rủi ro; giảm khối lượng công việc cho các bên tham gia, giúp quản lý thu chi chính xác, khoa học;

-          Tăng hiệu quả trong quản lý và sử dụng lao động, tăng hiệu quả quản lý dòng tiền phát sinh thông qua các hoạt động dịch vụ;

-          Tăng cường các tiện ích, dịch vụ thanh toán cho các khách hàng làm việc với Hải quan.

Kết quả triển khai và những vướng mắc

VIB Đồng Nai đã được lựa chọn làm đối tác để triển khai chương trình này. Sau một thời gian chuẩn bị, đến tháng 03/2007, chương trình thanh toán lệ phí Hải quan bằng thẻ VIB đã chính thức được triển khai với 8 máy EDC sử dụng cho phương thức thanh toán Lệ phí tờ khai. Đến tháng 7/2007, thanh toán điện tử trở thành kênh thanh toán lệ phí hải quan duy nhất tại Cục. Cũng thời gian này, Cục mở rộng áp dụng thanh toán Lệ phí ấn chỉ. Máy EDC được tăng lên con số 16 và có trên 500 DN mở tài khoản tham gia dịch vụ này. Tháng 9/2008, Cục HQ Đồng Nai đã cùng với VIB Đồng Nai hoàn tất công tác nâng cấp giai đoạn 2 chương trình thu phí Hải quan điện tử. Đến nay, toàn bộ DN làm thủ tục tại Cục HQ Đồng Nai đều thanh toán 100% tiền lệ phí hải quan, tiền ấn chỉ thu tiền qua ngân hàng. Số tiền thu từ lệ phí hải quan từ đầu năm 2008 đến 30/9/2008 khoảng 7,5 tỷ đồng.

Tuy nhiên, bên cạnh điểm ưu việt, giai đoạn đầu triển khai phương thức thanh toán mới vẫn còn một số hạn chế. Do các giao dịch không được online nên cơ quan hải quan khó kiểm soát việc nộp lệ phí của DN ngay tức thời. Hiện cũng chưa cho phép DN dịch vụ đại lý hải quan quẹt thẻ 01 lần mà thanh toán cho nhiều chủ hàng khác nhau, cho nhiều loại lệ phí khác nhau (lệ phí làm thủ tục hải quan, lệ phí seal, phí cà phê, phí điều, phí tiêu…). Bên cạnh đó, tỉ lệ không kết nối được khi thực hiện giao dịch quẹt thẻ còn cao, gây tâm lý không tốt cho DN.

Nhưng vướng mắc lớn nhất trong vấn đề này ở giai đoạn tiếp theo chính là cơ sở pháp lý. Cục trưởng Cục HQ Đồng Nai Lê Văn Danh cho biết: “Khâu thu lệ phí hải quan qua ngân hàng chỉ là bước tập dượt đầu tiên, là cấu phần của Hải quan điện tử. Việc các khoản thu thuế tự động thanh toán qua ngân hàng mới là mục tiêu mà Cục HQ Đồng Nai đặt ra khi hướng tới mô hình Hải quan hiện đại. Nhưng để thực hiện được điều đó, chúng tôi phải dựa trên một nền tảng cơ sở pháp lý. Ở giai đoạn đầu, mới chỉ thể hiện sự vận động của hải quan và ngân hàng tại địa phương. Chưa có một cơ chế nào thể hiện sự phối hợp cung cấp thông tin giữa các cơ quan chủ quản là Tổng cục Hải quan và Ngân hàng nhà nước, cụ thể là trong vấn đề thanh toán điện tử. Vì thế, nếu phía ngân hàng không có cam kết lâu dài và không muốn thực hiện các biện pháp quyết liệt trong vấn đề này thì cũng không có cơ sở gì ràng buộc họ được.”.

Về vấn đề này, Thứ trưởng Bộ Tài chính Đỗ Hoàng Anh Tuấn cũng đã đánh giá: “Quả thực quan hệ cung cấp thông tin giữa các đơn vị là một khâu yếu của ngành Tài chính. Tôi đề nghị trong thời gian tới cần tổ chức ngay các hội thảo với sự có mặt của cả bốn cơ quan: Hải quan – Thuế – Kho bạc – Ngân hàng để cùng bàn bạc về khả năng hợp tác trao đổi thông tin, xác định rõ nhiệm vụ phải làm, ai làm, thời gian thực hiện và phương thức đầu tư”.

Hiện nay, theo Cục HQ Đồng Nai, về tiến trình xử lý kỹ thuật, quy trình thanh toán điện tử thì Cục và ngân hàng VIB Đồng Nai hoàn toàn có khả năng xử lý được nếu Cục HQ Đồng Nai thông quan điện tử. Hy vọng trong thời gian tới, với cơ sở pháp lý hoàn thiện hơn, Hải quan Đồng Nai sẽ triển khai mô hình thanh toán trong giai đoạn tiếp theo thực sự hiện đại và tiện ích.

( Theo Tổng cục Hải Quan )