Thu phí đọc báo điện tử: Cứu rỗi hay tự sát?

E-mail | Bản in | Lưu xem sau

Báo điện tử đang "hủy diệt" báo giấy

Thu phí đọc tin trực tuyến - hướng đi tưởng như bất hợp lý này đang rất được báo giấy đặc biệt chú ý. Báo giấy hi vọng hướng đi này sẽ góp phần tăng doanh thu trực tuyến và níu kéo độc giả ở lại với báo giấy.

Hại nhiều hơn lợi

Nếu như mong đợi thì thu phí báo trực tuyến là điều mà báo giấy khao khát, nhất là trong tình cảnh lĩnh vực này phải ngậm ngùi nhìn 11,6 tỉ USD doanh thu quảng cáo năm trôi theo dòng nước chỉ trong vòng ba năm trở lại đây.

Song hướng đi này cũng tiềm ẩn nhiều nguy cơ. Thu phí đọc nội dung trực tuyến có thể khiến độc giả quay lưng lại với báo mạng và kéo doanh thu quảng cáo trực tuyến đi xuống?. Đây là điều mà báo giấy không mong muốn, nhất là khi nguồn chi phí marketing trực tuyến đang tăng lên.

Không còn hấp dẫn như trước đây nhưng giá quảng cáo báo giấy hiện vẫn gấp 10 lần quảng cáo trực tuyến. Nhìn vào thực tế này, ai cũng có thể thấy phần thắng nghiêng về phía nào. Thu phí đọc tin trực tuyến sẽ là “phao cứu sinh” cho không ít tờ báo giấy.

Kết quả một nghiên cứu gần đây của Hiệp hội Báo giấy Mỹ cũng khẳng định thu phí đọc tin trực tuyến hại nhiều hơn lợi. Hầu hết chuyên gia tham gia cuộc khảo sát đều khẳng định số tiền thu được từ những độc giả sẵn sàng trả tiền không đủ bù đắp lại thiệt hại do mất đi một lượng lớn độc giả - những người không muốn trả tiền đọc tin.

Cùng lúc đó, doanh thu quảng cáo cũng tụt dốc không phanh. Mặc dù nghiên cứu không chỉ rõ tình hình kinh doanh quảng cáo trực tuyến trong điều kiện thu phí đọc tin trực tuyến song có một thực tế mà ai cũng biết. Càng ít độc giả truy cập thì tờ báo càng kém hấp dẫn các nhà quảng cáo trực tuyến.

Chris Tolles, giám đốc điều hành Topix - một trang web cung cấp những đoạn trích ngắn gọn miễn phí được lấy từ tất cả trang tin điện tử của các tờ báo giấy trên toàn lãnh thổ Mỹ, khẳng định: “Chỉ cần làm một phép tính cơ bản, chúng ta sẽ thấy được rằng cho dù báo giấy có triển khai hình thức thu phí thế nào đi chăng nữa thì nguồn tiền thu về cũng vẫn không đủ để trang trải chi phí hoạt động cho họ”.

...nhưng đã sẵn sàng thu phí

Có 28% lãnh đạo báo giấy tham gia cuộc khảo sát gần đây của Associated Press Managing Editors khẳng định họ đang cân nhắc chuyện áp dụng hình thức thu phí đọc nội dung trực tuyến.

Cablevision Systems Corp. hiện đã lên kế hoạch bắt đầu thu phí độc giả truy cập trang tin điện tử Newsday bắt đầu từ mùa hè này. MediaNews Group - tổ chức sở hữu The Denver Post và 53 nhật báo khác - cũng đã quyết định thu phí truy cập trang tin điện tử là bản sao của các tờ báo giấy, song hiện chưa tiết lộ thời gian bắt đầu triển khai.

Đã phải ngậm ngùi ngừng phát hành báo giấy Seattle Post-Intelligencer, Hearst Corp. hiện cũng đang nghiên cứu khả năng áp dụng giải pháp thu phí đọc nội dung trực tuyến nhằm “cứu vớt” 15 tờ nhật báo khác thuộc sở hữu.

Trong khi đó Journalism Online đang xây dựng một hệ thống cung cấp dịch vụ đăng ký thu phí truy cập đọc tin trực tuyến chung cho nhiều tờ báo. Dự kiến, hệ thống này sẽ bắt đầu đi vào hoạt động trong mùa thu 2009. Doanh thu từ hệ thống sẽ được chia cho các tờ báo thành viên.

Steven Brill - giám đốc điều hành Journalism Online - tuyên bố thu phí đọc báo trực tuyến sẽ giúp độc giả có thêm lý do để không quay lưng lại với báo giấy. Nếu tất cả đều miễn phí thì sẽ có những độc giả đặt câu hỏi: “Tại sao tôi phải mua báo giấy khi mà tôi có thể đọc tất cả nội dung có trên đó trên mạng Internet?".

Những câu chuyện thực tế

Nguy cơ và sức hấp dẫn của hình thức thu phí đọc tin trực tuyến hiển hiện rất rõ nét nhất “trên mình” Thời Báo New York. Năm 1996, tờ báo triển khai thu phí đọc tin trực tuyến. Nhưng một năm sau đó phải hủy bỏ bởi chỉ có đúng 4.000 độc giả chấp nhận trả tiền.

Mô hình thu phí đọc những bài viết của các nhà báo tên tuổi được triển khai sau đó có mang lại một số thành công nhất định. Lần này tờ báo đã thu hút được khoảng 200.000 độc giả chấp nhận trả tiền.

Nhưng cuối cùng Thời Báo New York đã quyết định gỡ bỏ mọi hình thức thu phí đọc tin trực tuyến bởi họ phát hiện doanh thu có được từ việc bán quảng cáo trực tuyến còn lớn hơn rất nhiều.

Song trong điều kiện doanh thu từ quảng cáo trực tuyến giảm tới 8% chỉ trong vòng có ba tháng như hiện nay, một lần nữa Thời Báo New York lại tính đến chuyện thu phí đọc tin trực tuyến.

Thời Báo Phố Wall được xem là điển hình thành công trong triển khai hình thức thu phí đọc tin trực tuyến. Doanh thu từ dịch vụ này không được tiết lộ. Song với khoảng 1,08 triệu độc giả chấp nhận trả 103 USD/năm chỉ để đọc tin trực tuyến hoặc 140 USD/năm để vừa được đọc tin trực tuyến vừa nhận được báo giấy, có thể thấy mỗi năm thu phí đọc tin trực tuyến mang về cho Thời Báo Phố Wall ít nhất 100 triệu USD.

Các chuyên gia đánh giá yếu tố quan trọng nhất làm nên thành công cho Thời Báo Phố Wall là từ trước đến nay tờ báo này chưa bao giờ hạ thấp giá trị nội dung bằng hình thức biếu không nội dung qua website.

Và Post Register cũng thế. Số bản phát hành của tờ báo này chỉ ở mức 23.000 bản. Khoảng 6.200 độc giả đặt mua báo giấy đăng ký để được truy cập đọc tin miễn phí trên trang tin điện tử của báo. Và có 625 độc giả chỉ đăng ký trả phí đọc tin trực tuyến với mức phí bằng một nửa mức phí đặt mua báo giấy giao tận cửa.

Arkansas Democrat-Gazette chính thức triển khai thu phí đọc tin trên trang tin điện tử năm 2002. Sáu tháng sau khi triển khai thực hiện quyết định này, số bản phát hành trung bình mỗi tuần của tờ báo đạt 180.314 - giảm 1% so với với một năm trước đó nhưng vẫn cao hơn hẳn con số của một thập niên trước đó. Chỉ có đúng 3.400 độc giả không đặt mua báo giấy mà chấp nhận trả tiền để đọc tin tức trực tuyến.

Giữ chân độc giả ở lại với báo giấy là lý do duy nhất mà lãnh đạo Democrat-Gazette dựa vào để bảo vệ hình thức thu phí đọc tin trực tuyến. “Nếu độc giả không thể đọc tin miễn phí trên mạng Internet, chắc chắn họ sẽ phải bỏ tiền ra mua báo giấy”.

Để thành công thì...

Để có thể thành công trong mô hình thu phí đọc tin trực tuyến, có lẽ báo giấy sẽ phải chú trọng đến việc cung cấp những nội dung “độc” - tương tự như hình thức thu phí xem chương trình đã được một số kênh truyền hình áp dụng như HBO hay Showtime. Chuyện sản xuất nội dung “độc” có sức hấp dẫn độc giả không phải là chuyện khó đối với các tờ báo.

Không chỉ có nội dung “độc” mà các tờ báo còn cần phải đào sâu thông tin, đưa ra những chủ đề độc đáo cũng như tích hợp nhiều nội dung đa phương tiện lên trang tin điện tử. Đây không phải là chuyện đơn giản, bởi hầu hết tờ báo giấy đều bị giới hạn về mặt nhân sự và đã phải liên tục cắt giảm nhân viên hai năm gần đây.

Thu phí đọc nội dung trực tuyến có thể sẽ giúp hình thành thông lệ không ngừng tạo ra những giá trị mới trong làng báo chí thế giới. Nếu được như thế - các chuyên gia khẳng định - chúng ta sẽ có được một nền báo chí và một mô hình kinh doanh tốt hơn hiện nay rất nhiều.

Alan Mutter - cựu tổng biên tập một tờ báo giấy - tuyên bố quyết định biếu không nội dung trên trang điện tử mà báo giấy đưa ra trong thập niên 1990 là một quyết định sai lầm. Nhưng để có thể sửa chữa được lỗi lầm này thì không phải là chuyện đơn giản.

Cho dù báo giấy có thu phí hay không thu phí việc truy cập trang tin điện tử, vẫn có một thực tế không thể phủ nhận. Đó là nội dung miễn phí sẽ vẫn tồn tại rất phổ biến trên nhiều website có tiếng như Yahoo!, MSN hay AOL - những tổ chức đã phải trả tiền cho các tờ báo để được lấy và đăng tải thông tin của họ. Blogger và những nhà báo nhân dân cũng sẽ vẫn thường xuyên tung lên mạng không ít nội dung tin tức. Có thể nói những thông tin như thế cũng được xem là đủ đối với những độc giả không muốn bỏ tiền ra để được đọc nội dung nguyên gốc.

(Theo Tuoitre)