Chuyển đổi mô hình DNNN : Không chỉ là thay “áo mới”

E-mail | Bản in | Lưu xem sau

Đây là ý kiến của ông Vũ Ngọc Tự - Chủ tịch HĐQT TCty chè VN (Vinatea) bên lề cuộc hội thảo “Những vấn đề đặt ra đối với DNNN trước và sau chuyển đổi” vừa được PV phối hợp với Câu lạc bộ DNNN, Viện Nghiên cứu Quản lý Kinh tế trung ương tổ chức.

Ông Tự cho biết, để chuẩn bị cho việc chuyển đổi từ mô hình TCty sang Cty TNHH một thành viên, Vinatea đã xử lý các khoản công nợ xấu phải thu, nợ vay ODA, bù lỗ tồn đọng của các đơn vị thành viên... thực hiện các chính sách đối với người nhận khoán vườn cây theo Nghị định 135 như: trị giá vườn cây khi chuyển đổi, phân chia giá trị tăng thêm, thực hiện các chính sách của Nhà nước, trong đó có trị giá đất, chính sách thuê đất đối với DN, chính sách đối với lao động dôi dư, vấn đề bổ sung vốn điều lệ, vay vốn ngân hàng... đồng thời tính các phương án khả thi để chuyển đổi. Sau chuyển đổi, Vinatea đã đặt ra những vấn đề như huy động vốn cho thực hiện phương án trong bối cảnh có nhiều khó khăn. Tổ chức sản xuất kinh doanh theo phương án để đảm bảo lợi nhuận (cổ tức) trên cơ sở cân đối nâng cao đời sống người lao động. Với người lao động, ổn định tư tưởng làm cho người lao động nhanh chóng hội nhập, chấp nhận cơ chế quản lý mới. Tiếp tục sắp xếp lao động theo mô hình cổ phần...

- Từ 1/7, về hình thức các DN dân doanh và DNNN sẽ cùng trên một “sân chơi”. Điều này tạo ra bước ngoặt gì, thưa ông ?

Nếu nói cùng sân chơi giữa các DN thì chúng tôi đã thực hiện rồi, quan hệ TCty với các Cty liên kết thì không thể là cấp trên - cấp dưới được mà phải là quan hệ bình đẳng theo Luật DN. TCty cũng là một bạn hàng, một người góp vốn với Cty liên kết đó, cùng thực hiện theo Luật DN. Hiện nay TCty chè VN đã chuyển đổi mô hình Cty mẹ, Cty con (Cty mẹ là cơ quan văn phòng và 7 chi nhánh; 3 Cty con có 12 Cty liên kết). Trong cơ chế chuyển đổi này, chúng tôi xác định không phải là "Bình mới, rượu cũ" mà phải là "Bình mới, rượu mới".

Tuy nhiên, để đảm bảo mô hình này thực sự là mới thì cũng còn nhiều vấn đề, TCty cũng sẽ cố gắng cùng với các đơn vị, cơ quan quản lý thực hiện tốt mô hình này.

- Ông nói là còn nhiều vấn đề. Vậy với tư cách “người trong cuộc”, theo ông, vấn đề chính ở đây là gì?

Như tôi đã nói ở trên, chúng tôi đã thực hiện hoạt động theo mô hình Cty mẹ - Cty con, vì vậy theo tôi chuyển mô hình sang hoạt động theo Luật DN vấn đề đặt ra khác nhau căn bản là tổ chức hoạt động của Cty mẹ như thế nào? Vấn đề này chúng tôi cũng vừa xây dựng xong. Tôi cho rằng đây có thể coi là "Bộ luật" nội bộ trong một DN, xây dựng ra hàng loạt quy chế hoạt động.

Các cơ quan quản lý nhà nước đã tạo điều kiện rất tốt để chúng tôi chuyển đổi, ví dụ ngay ở tên TCty chè, nếu theo quy định hiện nay phải là: Cty TNHH một thành viên - TCty chè VN, nếu gọi như vậy chúng tôi sẽ mất thương hiệu Vinatea đã có từ lâu. Chính vì vậy, chúng tôi đã kiến nghị đặt tên là: TCty chè VN - Cty TNHH một thành viên, vừa giữ được thương hiệu, vừa đảm bảo việc thay tên, đổi họ, chuyển sang mô hình mới.

Với Vinatea, việc chuyển đổi này gần như không gặp khó khăn, cái khó nhất hiện nay mà chúng tôi gặp phải là trên thực tế, với đặc thù của ngành chè phát triển ở trung du, miền núi, nơi có nhiều khó khăn, là cây xoá đói giảm nghèo nhưng sản xuất kinh doanh chè lợi nhuận lại rất ít, thu nhập thấp nên đời sống người làm chè còn nhiều khó khăn. Đây là điều khó nhất mà chúng tôi đang trăn trở, để giải quyết được "bài toán" này, rất cần có sự hỗ trợ của các cơ quan nhà nước

- Nhưng nhiều ý kiến cho rằng việc chuyển sang mô hình Cty TNHH một thành viên chỉ là việc "thay tên, đổi họ" chứ không có nhiều thay đổi về chất. Quan điểm của ông về vấn đề này như thế nào ?

Nhận xét đó tôi cho là  cũng có phần đúng! Nhưng theo tôi, thay đổi nhiều nhất khi chuyển sang mô hình Cty TNHH một thành viên là điều lệ. Chẳng hạn, trước đây chúng tôi có trưởng ban kiểm soát nhưng nay không còn nữa, hay HĐQT trước đây có rất nhiều quyền, còn hội đồng thành viên hiện nay cũng vẫn có những quyền đó nhưng phải xin ý kiến chủ sở hữu, nếu được chấp thuận thì mới được thực hiện. Đây là điều thay đổi căn bản.

Một ví dụ nữa, trước đây chúng tôi có 181 tỷ đồng. Với tư cách là Chủ tịch HĐQT, tôi có thể quyết định ngay dự án đầu tư tới 90 tỷ. Nay cũng vẫn quyền đó nhưng phải xin ý kiến của chủ sở hữu. Và như vậy, sau chuyển đổi vấn đề quản trị DN cũng khác đi, không như trước đây cứ đưa ra HĐQT là quyết được. Điều lệ mới đã quy định rõ, anh được quyền quyết nhưng phải xin ý kiến chủ sở hữu trước.

Bên cạnh đó, có thể thấy vai trò của chủ sở hữu hiện nay mới đúng nghĩa là "ông chủ". Nếu như trước đây, các ngành đều có thể can thiệp vào Vinatea, thì nay chỉ có Bộ Nông nghiệp và PTNT mới có quyền. Tất cả mọi vấn đề muốn làm phải xin ý kiến chủ sở hữu trước.

- Nhiều người cho rằng, DNNN vốn đã có tiềm lực mạnh cộng với với những lợi thế sẵn có nên ngại chuyển đổi. Điều này liệu có đúng ?

Tôi cho rằng, với việc chuyển đổi này Nhà nước đã có một chính sách hợp lý để tạo điều kiện cho DN phát triển. Tuy nhiên trong quá trình thực hiện còn phụ thuộc vào nhiều yếu tố. Ví dụ, tác động của khủng hoảng kinh tế vừa qua, ngành chè gặp nhiều khó khăn. Việc khắc phục cũng không thể "ngày một, ngày hai", hay nói là sau chuyển đổi DN sẽ mạnh lên ngay. Theo tôi nói như vậy là không có căn cứ.

Theo tôi, trong cơ chế thị trường không thể có chuyện DN "kê cao gối ngủ" nhờ cơ chế. Cơ chế chỉ là đường hướng cho DN phát triển. Tuy nhiên DN đó có phát triển hay không là do sự vận động của chính họ.

- Vậy, với tư cách là Chủ tịch HĐQT Vinatea, ông có kiến nghị, đề xuất gì khi các DNNN nói chung và Vinatea nói riêng chuyển đổi cơ chế hoạt động ?

Tôi cho rằng, Nhà nước cần có chính sách ưu đãi riêng cho các DN nông nghiệp đặc thù có nhiều khó khăn trong sản xuất kinh doanh những cây, con có hiệu quả kinh tế thấp. Bên cạnh đó, cần nghiên cứu cơ chế trị giá đất phù hợp. Nên điều chỉnh lợi thế đất qua tiền thuê đất hàng năm để tạo điều kiện cho DN có khó khăn tính được phương án chuyển đổi.

Đồng thời, cho phép thực hiện Nghị định 110 lần 2 đối với DN đã sắp xếp lần một (chuyển đổi mô hình Cty mẹ - Cty con hoặc Cty TNHH một thành viên) khi thực hiện cổ phần hoá.

(Theo Quốc Anh // Diễn đàn doanh nghiệp)