Thông tư 13: Bước đi cứng rắn

E-mail | Bản in | Lưu xem sau

Thông tư 13 là một bước đi cứng rắn của NHNN trong việc quy định tỷ lệ an toàn tối thiếu (CAR), giới hạn tín dụng, tỷ lệ khả năng chi trả, tỷ lệ cấp tín dụng nhằm tăng cường hoạt động, giảm thiểu rủi ro của hệ thống các tổ chức tín dụng (TCTD).

Có nhiều ý kiến trái chiều về các quy định trong thông tư này, chủ yếu xoay quanh quy định về CAR và tỷ lệ cấp tín dụng trên nguồn vốn huy động. Và thực tế, trong những ngày vừa qua, thông tư này cũng là một phần nguyên nhân tác động lên diễn biến của thị trường chứng khoán VN.

Thứ nhất, tỷ  lệ CAR theo quy định mới được nâng lên 9% từ  mức 8% trước đó. Theo chuẩn tính CAR, để đảm bảo CAR, hoặc TCTD cần tăng vốn tự có hoặc giảm mẫu tức tổng tài sản “Có” rủi ro. Việc tăng tử số luôn cần lộ trình và luôn khó khăn hơn so với biện pháp cơ cấu lại để cắt giảm tỷ lệ tài sản “Có” rủi ro. Mà trong cách tính tài sản có rủi ro, các khoản cho vay để đầu tư chứng khoán và cho các Cty chứng khoán vay được gán chung một hệ số rủi ro là 250% (mức rủi ro cao nhất!). Như vậy, vô hình trung, để đảm bảo CAR, tín dụng cho đầu tư chứng khoán sẽ là khoản mục hàng đầu đưa vào danh sách điều chỉnh cắt giảm hoặc hạn chế. Như vậy, nguồn vốn giải ngân để rót vào TTCK sẽ càng bị thắt chặt.

Thứ hai, Thông tư 13 cũng quy định tỷ lệ cấp tín dụng so với nguồn vốn huy động không được vượt quá  80% đối với ngân hàng và 85% đối với tổ chức tín dụng phi ngân hàng. Vốn huy động ở đây cũng không tính tiền gửi không kỳ hạn của các tổ  chức kinh tế, kho bạc nhà nước, bảo hiểm xã  hội và các tổ chức khác. Mà theo Hiệp hội Ngân hàng VN, số vốn từ các nguồn này thường xuyên chiếm tới 15 - 20% tổng nguồn vốn huy động của TCTD. Vậy, số vốn thực có thể cho vay lại bị giảm tiếp khoảng 15% nữa. Với những quy định mới này, khả năng thực hiện giảm mặt bằng lãi suất cho vay sẽ càng khó khăn hơn, mục tiêu tăng trưởng tín dụng 25% càng khó đạt được. Với mức lãi suất thực tế mà các ngân hàng đang cho vay ở mức từ 13%, thậm chí còn cao hơn nhiều nếu vay đầu tư chứng khoán thì khó có lực cung tiền mạnh để hỗ trợ thị trường. Hơn nữa, với những quy định mới này, khả năng thực hiện giảm mặt bằng lãi suất cho vay sẽ càng khó khăn hơn, mục tiêu tăng trưởng tín dụng 25% càng khó đạt được. Với mức lãi suất thực tế mà các ngân hàng đang cho vay ở mức từ 13%, thậm chí còn cao hơn nhiều nếu vay đầu tư chứng khoán thì khó có lực cung tiền mạnh để hỗ trợ thị trường.

Vậy những điều chỉnh gì là cần thiết và hợp lý để Thông tư 13 vừa đảm bảo mục đích ban đầu của các nhà điều hành chính sách vừa phù hợp với thực tế hơn? Chúng tôi sẽ chỉ bàn một số điểm liên quan tới hoạt động kinh doanh chứng khoán.

Trước hết, chuẩn CAR 9% nên được giữ nguyên. Tuy nhiên, NHNN có  thể xem xét đẩy lùi thời gian có hiệu lực tới đầu năm 2011.

Bởi khi đó khi các ngân hàng thương mại đã hoàn thành lộ trình tăng vốn điều lệ lên mức tối thiểu 3.000 tỷ đồng cũng như có nhiều thời gian hơn để điều chỉnh cơ cấu tài sản. Nhiều ngân hàng đang gặp áp lực với các phương án tăng vốn, nay lại thêm yêu cầu nâng tỷ lệ CAR trong thời gian ngắn như vậy sẽ càng làm khó cho họ. Thứ hai, theo thông lệ quốc tế không có quy định tỷ lệ cho vay trên tổng vốn huy động là bao nhiêu %. Bởi đây là quyền chủ động về nghiệp vụ kinh doanh của các ngân hàng thương mại, họ tự quyết định tỷ lệ đó theo biến động hàng ngày. Việc quy định một tỷ lệ cứng nhắc trong mọi thời điểm và sự khác biệt giữa các NHTM đều thể hiện tính bất hợp lý và sẽ gây khó khăn cho các ngân hàng. Cuối cùng, NHNN cũng nên xem xét phân loại cụ thể hơn các khoản cho vay để đầu tư chứng khoán, không nên gộp chung tất cả để tính một hệ số rủi ro là 250%. Ví dụ, ứng trước tiền bán chứng khoán thì hầu như không có rủi ro khi người mua đã xuất tiền, người bán chỉ chờ tiền về tài khoản sau T+3.

Nếu Thông tư 13 của NHNN được sửa đổi theo hướng tích cực như trên sẽ không chỉ giúp cho các NHTM giảm bớt áp lực, mở rộng cơ hội tăng trưởng tín dụng, mà còn tạo điều kiện tích cực cho nền kinh tế đạt được mục tiêu tăng trưởng. Bên cạnh đó, điều này còn tránh được những cú sốc không cần thiết cho thị trường chứng khoán và khôi phục niềm tin của nhà đầu tư, đây sẽ là cơ hội để thị trường phục hồi trở lại và cải thiện thanh khoản hiện nay.

(Chuyên mục hợp tác với Cty chứng khoán Phố Wall)