Internet đã “giết” những gì?

E-mail | Bản in | Lưu xem sau

Khó mà tưởng tượng được cuộc sống thiếu Internet và mobile. Nhưng trong một thế giới mà sự kết nối có ở khắp mọi nơi, một số truyền thống, giá trị và những điều vô cùng đơn giản đã không còn nữa.

Ngày làm việc từ 9h sáng tới 5h chiều

Chúng ta không biết có bao nhiêu ông chủ tôn trọng ngày làm việc từ 9h sáng tới 5h chiều trước khi mobile được phát minh, nhưng cũng không sai khi nói rằng con số này đã giảm kể từ khi Internet cho phép gửi một yêu cầu lúc đêm khuya, một lá thư vào sáng sớm và một lời kêu gọi trợ giúp vào hòm thư của nhân viên dịp cuối tuần. Để lại công việc ở lại văn phòng ư? Không phải trong thời đại Internet.

Các cửa hàng Video

Mùa thu này hai lăm năm trước, Blockbuster thành lập gian hàng đầu tiên trong một chuỗi cửa hàng quốc gia phát triển nhanh chóng tới hơn 3.000 địa điểm cho thuê Video. Thế mà vào tháng 9 năm nay, công ty đệ đơn xin phá sản, đi vào con đường rất nhiều đối thủ cạnh tranh của họ phải chấp nhận: đóng các cửa hàng cho thuê lại.

Trong khi Netflix, công ty cho thuê DVD đặt qua thư chắc chắn có lỗi trong việc làm suy yếu việc kinh doanh của các cửa hàng cho thuê băng đĩa như Blockbuster, sự tràn lan của các bộ phim trên mạng cả hợp pháp và phi pháp cũng đã và đang góp phần giết chết mô hình kinh doanh của Netflix.

Thậm chí CEO của Netflix giờ cũng nói: "Đưa" video trực tuyến vào ưu tiên hàng đầu của công ty.

Sự tập trung

Bạn có từng bao giờ đánh máy một bản tiểu luận mà không mở cửa số window truy cập vào Facebook chưa? Có một quan điểm ngày càng phát triển đổ lỗi cho Internet về sự phân tâm của giới trẻ ngày nay, ví dụ thay vì đọc sách thanh thiếu niên lại truy cập vào các mạng xã hội.

Những nghệ sĩ như tác giả Jonathan Franzen cũng đặt câu hỏi về tác động của Internet đối với sự sáng tạo. Tuy vậy, không phải ai cũng đồng ý rằng rằng bị phân tâm bởi một thế giới tràn ngập thông tin nơi bạn có thể tiếp cận chỉ với những đầu ngón tay là một điều gì xấu.

Sự lễ độ

Trong số tất cả phát minh các doanh nhân Internet đã sáng tạo ra, ẩn danh trên mạng bị phản đối mạnh mẽ bởi những người chủ trương một xã hội lễ độ và công khai. Từ những người đọc để lại các bình luận cay độc trong hộp bình luận dưới một bài báo hay những bloggers đăng tải một bức ảnh xấu của người nổi tiếng để làm trò cười, họ đã từ bỏ cái mà Matthew Moore của tờ The Telegraph gọi là "nghệ thuật phản đối lịch sự".

Đĩa CD

Đầu tiên có MP3, tệp tin âm nhạc nén để có thể dễ dàng lưu trữ các bài hát ưa thích trên đĩa cứng của người sử dụng Internet. Sau đó có Napster và các dịch vụ chia sẻ tập tin trực tuyến khác khiến cho việc trao đổi những MP3 này trở nên dễ dàng hơn, mặc dù điều này là phi pháp.

Gần đây nhất, sản phẩm iPod của Apple đã nhanh chóng phát triển một trào lưu sản phẩm được ưa chuộng và khiến cho đĩa CDs trở thành những đồ vật bày bán cạnh những chiếc đèn cũ và, phải rồi, đĩa hát và cả băng đài nữa.

Danh bạ điện thoại

Hãy nhớ lại khi nào bạn cố gắng tìm một địa chỉ bán pizza bằng cách mở quyển trang vàng các địa chỉ và dò vần P? Nếu bạn lớn lên trong thời đại Google và Yahoo thì câu trả lời rất có thể là không.

Ngày nay, các công cụ tìm kiếm giúp chúng ta chọn lọc thông tin thông qua các trang Web, mang lại cho chúng ta bất kì thông tin nào mà những quyển sách dầy cộm đó có thể có. Nhưng trong trường hợp bạn là người hoài cổ, bạn có thể tìm kiếm thông tin trên trang vàng AT&T, cũng đã có phiên bản trực tuyến rồi.

Viết thư

Ngày nay, những người yêu nhau phải xa cách về địa lý có vô số cách để liên lạc với nhau, nhưng thư tay không còn là lựa chọn đầu tiên của họ. Các nhà lãnh đạo ngày nay cũng không còn có thể để lại một di sản được tôn vinh như bức thư cá nhân của Thomas Jefferson. Không có những bức thư này rất có thể sự thông thái nổi tiểng của vị tổng thống thứ 3 này đã bị lãng quên.

Ngày nay, trên Internet, có hầu hết tất cả các loại thư, kể cả thư chia tay một mối tình. Chuyện chia tay thậm chí có thể được thông báo bằng một thay đổi status trên Facebook. Phải, chỉ vậy thôi.

Các kì nghỉ

Khi đi nghỉ nhưng vẫn có thể truy cập vào cùng trang web trên toàn cầu như khi làm việc, liệu kì nghỉ đó có thực sự là một kì nghỉ?

Cũng khó mà nói nhưng chúng ta có thể kết luận điều này: những ngày trước khi có thư điện tử thì việc rời khỏi văn phòng để tận hưởng một ngày không ưu phiền trên bờ biển là một điều dễ dàng hơn nhiều, khi ấy, bạn có thể đọc một cuốn sách trong tay chứ không phải là một chiếc BlackBerry như bây giờ

Sự thật

Internet cung cấp một diễn đàn công khai giá rẻ, nếu không muốn nói là miễn phí, cho tất cả mọi người. Điều này không nhất thiết là xấu trừ khi bạn cho rằng ai đó có thể phát tán những thông tin sai. Các ví dụ về những tuyên bố sai sự thật để có lôi kéo dư luận có nhan nhản.

Ngày nay, các chính trị gia, học giả, nhà vận động hành lang và những blogger đưa ra quá nhiều tuyên bố sai lệch đến nỗi có nhiều hơn hai chục hệ thống kiểm tra sự thật được vận hành bởi các tổ chức báo chí hoặc các trường đại học trong năm nay trong một nỗ lực nhằm ngăn chặn sự phát tán các điều dối trá. Nổi tiếng nhất là PolitiFact, đã dành giải Pulitzer cho các nỗ lực của mình trong suốt cuộc bầu cử năm 2008.

Ống kính và các loại phim khác

Chắc chắn rằng chính công nghệ kỹ thuật số đã cho phép các nhiếp ảnh gia thay thế phòng tối bằng Photoshop. Một máy quay camera kỹ thuật số bỏ túi mang tới sự hài lòng ngay lập tức cho người chụp ảnh bằng ống kính thông thường. Nhưng không có Internet để chia sẻ những bức ảnh kỹ thuật số đó thì khó có thể tưởng tưởng các hình ảnh kỹ thuật số lại có tốc độ lan truyền nhanh như vậy.

Sách tham khảo

Giờ đây những cuốn sách nặng trình trịch trông trang trọng tại thư viện quốc gia về cơ bản đã trở nên lạc hậu vì phần lớn các thông tin trong các cuốn sách này có thể được truy cập điện tử.

Dĩ nhiên, tất cả các phương tiện truyền thông in ấn đều gặp nhiều khó khăn trong việc tìm chỗ đứng trong thời đại Internet. Bách khoa toàn thư không thể cạnh tranh nổi với những đối thủ kém tin cậy hơn nhưng lại tiếp cận được nhanh chóng như Wikipedia. Và tại sao lại phải mang kè kè bên mình một cuốn từ điển, từ điển chuyên ngành hoặc atlas khi bạn có thể truy cập internet và Google?

Niên giám

Internet có thể không giết chết những cuốn niên giám nhưng chắc chắn nó cũng mang lại rất nhiều sự cạnh tranh. Ngày nay các học sinh trung học có thể tìm thấy danh sách những người bạn của họ trên mạng với đầy đủ tranh ảnh và ghi chú cá nhân (cám ơn Facebook).

Các địa chỉ cụ thể hơn như MyYearbook.com cũng phát triển nở rộ, trong khi một số trường lại chọn sản xuất những phiên bản kỹ thuật số của sách niên giám, phân phối dưới dạng đĩa hoặc trên trang Web thay vì dưới dạng sách như trước đây.

"Phim người lớn" kiểu cũ

Năng lực vô tận của Internet trong việc phân phối các phương tiện truyền thông đã tạo nên điều kì diệu về sự sẵn có của các bức ảnh và đoạn video trên toàn cầu. Nhưng có người quay phim đăng tải một đoạn clip trực tuyến thì cũng có hàng tá các nhà làm phim khiếm nhã hơn trong việc quảng cáo sản phẩm của mình.

Những bức ảnh khiêu dâm, đã từng rất khó có được ngày xưa, giờ đây có thể được truy cập rộng rãi với bất cứ ai kết nối Web và sẵn sàng xác nhận mình 18 tuổi. Một số người coi phim khiêu dâm trên mạng như một thảm họa nhưng nó khiến cho phim "người lớn" xem qua khe nhỏ và các rạp phim XXX lỗi thời.

Tác giả: NGUYỄN TUYẾN (THEO NEWSWEEK) // VEF