10 vụ bê bối lớn nhất của các CEO

E-mail | Bản in | Lưu xem sau

Từ Kenneth Lay củaEnron, Bernie Ebbers của WorldCom... đến Harry Stoneciphercủa Boeing, VEF giới thiệu cái nhìn cận cảnh vào bê bối của các CEO đã gây chấn động giới kinh doanh thế giới trong những năm qua.

Kenneth Lay, Enron

Theo một nghĩa nào đó, Kenneth Lay là Enron. Lay giúp tạo dựng công ty vào năm 1985, tới năm 2000, ông đã biến nó từ một công ty khí gas tự nhiên đơn giản trở thành gã khổng lồ kinh doanh năng lượng trị giá 68 tỉ đôla.

Nhưng phần lớn khoản tiền đó có nguồn gốc từ hoạt động kế toàn mờ ám và thua lỗ không được ghi trong báo cáo tài chính. Các nhà phân tích đầu tư bắt đầu đặt câu hỏi về khả năng tồn tại của công ty vào tháng 3 năm 2001.

Tới tháng 10, Ủy ban chứng khoán Mỹ đã mở một cuộc điều tra về sổ sách kế toán của Enron.

Trong vòng 1 năm, giá chứng khoán của công ty đã sụt giảm thê thảm từ hơn 90USD xuống còn thấp hơn 1USD khiến cho các cổ đông thua lỗ 11 tỉ USD. Hậu quả là sau đó Enron đã phải lập hồ sơ xin phá sản, tại thời điểm đó, đây là cuộc phá sản lớn nhất tại Mỹ.

Lay và Jeffrey Skilling, giám đốc điều hành khác của Enron bị kết án gian lận và thông đồng vào năm 2006. Skilling hiện đang ở trong tù còn Lay chết vì một cơn đau tim khi chờ xét xử.

Bernie Ebbers, WorldCom

Vào năm 1995, trung tâm thương mại Mississippi nổi tiếng đưa Bernie Ebbers, một sinh viên tốt nghiệp của trường đại học Mississippi không mấy danh tiếng lên làm CEO của WorldCom. Tại sao lại không chứ?

Ebbers bắt đầu với một công ty viễn thông nhỏ. Công ty này mua lại các đối thủ cạnh tranh nhỏ hơn và cuối cùng tạo thành một trong những công ty lớn nhất trên thế giới.

Vào năm 2002, các nhà điều tra tiết lộ rằng WorldCom đã  thực hiện điều được coi là gian lận kế toán lớn nhất trong lịch sử với những báo cáo kế toán sai lệch tới hơn 11 tỉ USD. Ebbers cũng bị cáo buộc rằng đã lấy hơn 366 triệu USD trong các khoản vay cá nhân từ công ty.

Đến khi vụ việc được giải quyết, cổ phiếu của WorldCom giảm mạnh từ hơn 64 USD/1 cổ phiếu xuống chỉ còn hơn 1 USD, khiến cho các cổ đông thua lỗ hơn 100 tỉ USD. Ebbers bị buộc 9 trọng tội và bị xử phạt 25 năm tù giam.

Tháng 9/2006, Ebbers tự lái xe đến nhà tù bằng chiếc Mercedes mà ông sẽ không còn được nhìn thấy cho đến tận năm 2028.

Mark Hurd, Hewlett-Packard

Xét trên phương diện các CEO có cư xử xấu, Mark Hurd không phải là tồi tệ nhất. Tuy nhiên, ông cũng học được bài học xương máu rằng khi bạn là người có quyền lực cao và trách nhiệm lớn, một hành động xấu, thậm chí rất nhỏ cũng có thể khiến cho bạn bị "tống cổ".

Hurd rời vị trí giám đốc điều hành của Hewlett-Packard sau khi công ty phát hiện ra rằng ông đã đệ trình các báo cáo chi phí không chính xác để che đậy mối quan hệ cá nhân của ông với một người phụ nữ luôn tham gia vào các dự kiện do HP tài trợ.

Người phụ nữ đó là diễn viên phim truyện và truyền hình thực tế Jodie Fisher, người đã gửi đến công ty một lá thư cáo buộc tội quấy rối tình dục khiến cho cuộc điều tra được tiến hành. Hội đồng kết luận Hurd không vi phạm chính sách quy định về quấy rối tình dục của HP nhưng lại phát hiện ra những báo cáo chi phí không chính xác.

Khoản chi phí khoảng 20.000 USD là có vấn đề dù chỉ là một khoản rất nhỏ đối với một trong những công ty công nghệ thông tin lớn nhất thế giới.

Về phần mình, Fisher khẳng định rằng cả hai không có mối quan hệ tình ái và rằng cô "lấy làm buồn" khi nghe rằng Hurd bị mất việc. Cô nói: "Tôi không bao giờ có ý như vậy".

Tuy nhiên, hội đồng vẫn giữ quyết định nhất trí của mình. Marc Andreessen, một giám đốc của HP nói rằng: "Đáng buồn là hành vi của Mark đã vi phạm các tiêu chuẩn mà chúng tôi trông chờ ở nhân viên, chứ chưa nói đến các tiêu chuẩn mà một CEO cần phải có".

James McDermott, Keefe, Bruyette & Woods

Có thể đây là điều khôi hài nhất trong những điều khôi hài. Trong năm 2000, nữ diên viên phim người lớn Canada Marilyn Star thực hiện bộ phim mang tên Marilyn Whips Wallstreet (tạm dịch: Marilyn đánh bại phố Wall), nhưng Wall Street, hay ít nhất Ủy ban chứng khoán cũng đã "tắt môi cười".

Trong những năm 90, Star dính líu vào một chuyện tình ái lãng mạn với James McDermott, CEO của công ty ngân hàng đầu tư Keefe, Bruyette & Woods. McDermott bị buộc tội tiết lộ chi tiết của vụ sát nhập sắp tới cho Star, người đã chuyển thông tin này cho một người tình khác là Anthony Pomponio.

Cả hai đã sử dụng chi tiết này để kiếm hơn 80.000 USD trên thị trường chứng khoán. Khi các cơ quan chức năng chuẩn bị bắt giữ Star thì cô đã bay đến Vancouver. Năm 2000 cô bị bắt giữ và dẫn độ về Mỹ.

Sau vài tháng trong tù, Star được thả tự do nhưng McDermott thì không dễ dàng được tha bổng như vậy. Ông phải nộp phạt 230.000 USD và phải ở trong tù trong thời gian ngắn. Trả lời phỏng vấn khi được hỏi rằng có phải cô vướng vào rắc rối vì hẹn hò với một người già hơn nhiều tuổi, Star đã thốt ra những từ hiếm được nghe tại phiên tòa xử việc mua bán thông tin thương mại.

Cô nói: "Những người đàn ông cứng tuổi thường thích những cô gái trẻ hơn bởi chỉ có gái trẻ mới ngốc nghếch không đứng lên bảo vệ quyền lợi cho mình. Thay vì nói không, họ nói, 'vâng, thưa bố, vâng, thưa bố".

Martha Stewart, Martha Stewart Living Omnimedia

Martha Stewart có thể nướng bánh. Cô bắt đầu với một công ty cung cấp lương thực, thực phẩm vào năm 1976, tới năm 1982 viết cuốn sách dạy nấu ăn đầu tiên, ra mắt tạp chí Martha Steward Living vào năm 1993 và trở thành nữ chủ tịch kiêm CEO của Martha Stewart Omnimedia vào năm 1997. Sau đó, năm 2004 cô vào tù.

Stewart bị kết tội âm mưu, cản trở quá trình tố tụng của một cơ quan và nói dối các nhà điều tra liên bang về một hợp đồng kinh doanh nội gián. Vị trùm sò có hàng triệu USD đã bán vài nghìn cổ phiếu của ImClone Systems để tiết kiệm chỉ 45.000 USD.

Bà phải ở tù 5 tháng trong một trại tù an ninh tối thiểu ở tây Virginia và được thả ra vào tháng 3/2005. Hiện giờ, bà đã quay lại và mạnh hơn bao giờ hết.

John Browne, BP

Không giống cuộc khủng hoảng môi trường tốn kém đã hạ bệ Tony Hayward, CEO gần nhất của BP, vụ bê bối buộc người tiền nhiệm John Browne phải từ chức là do chính ông gây ra.

Vào tháng 5/2007, Browne phải từ chức sau khi bị phát hiện nói dối tòa về mối quan hệ kéo dài 4 năm của ông với bạn trai người Canada Jeff Chevalier. Browne tìm cách ngăn chặn việc công bố chi tiết đời sống cá nhân của ông về mối quan hệ của họ, trước tòa, ông đã nói dối việc cả hai gặp nhau như thế nào cho dù đã tuyên thệ chỉ nói sự thật.

Browne đã nói với tòa rằng họ gặp nhau khi đi dạo trong một công viên ở London trong khi thực tế họ gặp nhau thông qua một trang web của một công ty vệ sĩ nam. Đối mặt với lời buộc tội khai man, ông đã tự khiến mình vuột mất vị trí CEO và thiệt hại hàng triệu đôla trong quá trình xử án.

Sanjay Kumar, Computer Associates

Sinh ra tại SriLanka, Sanjay Kumar cùng gia đình đến Mỹ để chạy trốn cuộc xung đột sắc tộc khi ông ở tuổi thiếu niên, và làm việc theo cách của riêng mình để đứng đầu ngành công nghiệp IT đang phát triển nhanh.

Vào năm 2002, Kumar trở thành chủ tịch và CEO của công ty công nghệ phần mềm Computer Associates. Trong một thời gian ngắn, ông sống một cuộc đời đầy phong lưu, thậm chí mua cả đội khúc côn cầu New York Inslander cùng huấn luyện viên của đội và công ty đối tác Charles Wang.

Nhưng đến năm 2004, cái tên Kumar đã nhuốm chàm. Bị điều tra vì "xào nấu" sổ sách công ty đến 2,2 tỉ USD, ông đã từ chức. Năm 2006, ông đã nhận tội với những cáo buộc gian lận chứng khoán và bị kết án 12 năm tù.

Nhưng ông không im lặng - năm 2008, ông đã đưa ra một bản tuyên thệ dài 27 trang khẳng định rằng một số nhân vật chủ chốt khác cũng biết và khuyến khích hoạt động gian lận kế toán của công ty gồm cả Wang và cựu Thượng nghị sĩ Alphonse D'Amato. Phát ngôn viên của chính trị gia Đảng Cộng hòa bác bỏ những lời buộc tội trên, nói rằng Kumar: "từ trong tù vẫn tiếp tục là một kẻ xa lạ với sự thật".

David Edmondson, RadioShack

Nguyên tắc chủ chốt của việc viết sơ yếu lý lịch là: đừng viết quá nhiều thứ. Hoặc nếu giống David Ednondson, cựu CEO của RadioShack, ít nhất bạn hãy bịa ra lời nói dối "hoành tráng" nhất.

Edmondson dường như nghĩ rằng ông có thể đi bất cứ đâu với hai tấm bằng - một về tâm lý hoặc và một về thần học - từ trường đại học Pacific Coast Baptist tại Canifornia (hiện là trường Heartland Baptist Bible tại Oklahoma).

Vấn đề là Edmondosm chỉ hoàn thành hai học kì tại ngôi trường mà thậm chí không có ngành tâm lý học. Năm 2006, ông thừa nhận rằng đã giả mạo hồ sơ và phải từ chức trong sự ê chề sau gần 11 năm làm việc tại công ty, cho dù mới được thăng tiến vào vị trí lãnh đạo hàng đầu.

Harry Stonecipher, Boeing

Tiếp theo vụ hất cẳng Philip Condit khỏi vị trí CEO của Boeing vào năm 2003, dù đã nghỉ hưu, Harry Stonecipherd lại xuất hiện để tiếp quản vị trí này. Nhưng rõ ràng là Stonecipher đã không học được gì từ việc sai thải Condit, vốn không chỉ là một vụ bê bối hợp đồng lớn của Air Force mà còn bị cho là một vụ bê bối với nhân viên.

Vì vậy khi có một thư nặc danh gửi đến ám chỉ rằng Stonecipher liên quan tình ái với một nhân viên nữ là Debra Peabody, một lần nữa đây lại bị coi là sự bê bối đáng ngán ngẩm của công ty hàng không.

Chỉ 18 tháng sau khi tiếp quản, Stonecipher từ chức sau khi nhóm điều tra phát hiện ra những thư từ sai trái giữa hai người xác nhận lời buộc tội trên.

Chung Mong Koo, Hyundai Motor

Hàn Quốc từ lâu đã bị thống trị bởi các chaebol, các tập đoàn kinh tế gia đình hùng mạnh (như Samsung và Hyundai Motor) đã từng là động lực thúc đẩy sự phát triển thần kì của kinh tế đất nước và góp phần đáng kể trong hầu hết các ngành công nghiệp chủ chốt.

Hoạt động của họ mở rộng đến đến rất nhiều lĩnh vực, các chaebol cũng nắm trong tay quyền lực chính trị to lớn và thậm chí có lúc còn vượt trên luật pháp dù có vô số cáo buộc tham nhũng.

Vào năm 2007, Chung Mong Koo, chủ tịch của Hyundai bị buộc tội gian lận và tham ô, đã bòn rút khoảng 100 triệu USD vào quỹ đen để hối lộ các quan chức. Phiên xử ông được hoan nghênh như một chiến thắng về sự minh bạch và luật pháp tại Hàn Quốc - nhưng thời hạn phạt tù 3 năm đối với Chung lại chỉ là án treo và vào năm 2008, ông nhận được sự tha bổng hoàn toàn từ thủ tướng Hàn Quốc Lee Myung Bak.

Tác giả: NGUYỄN TUYẾN (THEO TIME) // VEF