Gương doanh nhân: Những tỉ phú tay không dựng cơ đồ

E-mail | Bản in | Lưu xem sau

Trong 10 tỉ phú “từ tay trắng làm nên sự nghiệp” và “gây cảm hứng” mà tạp chí Forbes lựa chọn, năm trong số đó đã nghỉ học nửa chừng, ba người khác chưa bao giờ học đại học, sáu người mồ côi.

Tỉ phú Roman Abramovich (giữa) dự khán trận đấu của Chelsea mà ông đang là chủ sở hữu - Ảnh: Reuters

Về những tỉ phú này, Jim Ellis - giảng viên môn kinh doanh tại ĐH Standford - nói: “Thành công của họ có yếu tố lớn là dám “đặt cược mạo hiểm”, “có gan làm giàu” và may mắn có được lợi nhuận”.

Khi được hỏi vì sao có những người vượt qua được những khó khăn lớn và trở nên thành công như vậy, Ellis trả lời: “Bạn sẽ gặp những người mà thật sự không còn gì để mất. Nếu bạn trong môi trường như vậy, khả năng bạn chấp nhận mạo hiểm là cao hơn”.

“Không theo học đến cùng” và nghỉ ngang nửa chừng có thể có vai trò quan trọng gì trong thành công của các tỉ phú từ hai bàn tay trắng?

Theo tiến sĩ William Baumol, thuộc Viện Giám đốc ở Trung tâm Berkley dành cho doanh nghiệp và sáng tạo thuộc Đại học New York, điều này không phải ngẫu nhiên bởi “cách tiếp cận giáo dục tiêu chuẩn có xu hướng phá hủy sự sáng tạo và trí tưởng tượng của con người”.

1. Roman Abramovich: 11,2 tỉ USD

Ông trùm dầu mỏ mồ côi cha lẫn mẹ khi mới 4 tuổi và được họ hàng chăm sóc. Ông tham gia quân đội, bán ống nhựa ở nhà. Ông nhảy vào các thương vụ gây nhiều tranh cãi trong xuất khẩu dầu của Nga, rồi sở hữu Công ty dầu khí Sibneft năm 1995, tạo Gazprom có giá 13 tỉ USD mười năm sau. Mua cổ phiếu trong tập đoàn thép khổng lồ Evraz, sở hữu CLB bóng đá Chelsea (Anh) và du thuyền lớn nhất thế giới.

Hai lần ly dị, có con thứ sáu với bạn gái vào tháng 12-2009.

2. John Paul DeJoria: 4 tỉ USD

Từng bán thiệp và báo để giúp mẹ. Sau đó, ông được mẹ đưa vào trại tế bần vì bà không thể nuôi nổi do nghèo. Ông từng trải qua cảnh không nhà ở, sống trong ôtô và đến gõ cửa từng nhà để bán dầu gội đầu. Với 700 USD để đồng sáng lập thương hiệu sản phẩm chăm sóc tóc John Paul Mitchell năm 1980, ông còn là người tiên phong trong thị trường rượu tequila cao cấp với nhà máy rượu Patron. Sau đó, ông cho ra đời loại vodka Ultimat cao cấp năm 2009.

Bây giờ, ông là người thường xuất hiện trên các thảm đỏ và là người mà các tay săn ảnh luôn theo dõi.

3. Leonardo Del Vecchio: 10,5 tỉ USD

Sinh trong gia đình có năm anh em, sống trong trại mồ côi do mẹ góa không nuôi nổi. Ông làm việc trong nhà máy sản xuất ôtô, khung mắt kính, bị tai nạn mất một ngón tay. Năm 23 tuổi, ông mở cửa hàng làm gọng kính.

Bây giờ, Luxottica của ông là nhà sản xuất mắt kính lớn nhất thế giới, với các sản phẩm dưới thương hiệu Ray-Ban, Oakley, hoạt động ở hơn 6.000 cửa hàng bán lẻ Sunglass Hut và LensCrafters.

4. Larry Ellison: 28 tỉ USD

Mẹ ông sinh ông khi đang ở tuổi vị thành niên tại Bronx và gửi ông tới Chicago với bác và dì để làm con nuôi. Ông bỏ học sau khi mẹ nuôi qua đời. Ông thành lập Oracle năm 1977, bây giờ là một trong những công ty phần mềm lớn nhất thế giới.

Với mức lương 130 triệu USD/năm 2009, ông là tổng giám đốc điều hành được trả lương cao thứ hai ở Mỹ.

5. Micky Jagtiani: 2,8 tỉ USD

Khi chưa học xong lớp kế toán, Micky nghỉ ngang để lái taxi và lau dọn phòng khách sạn ở London. Ông chuyển tới Bahrain ít lâu trước khi người anh duy nhất qua đời vì bệnh bạch cầu. Cha bị béo phì cũng qua đời vài tháng sau đó, và mẹ mất vì ung thư một năm sau. Ông không còn gia đình ở tuổi 21, thay anh trai quản lý cửa hàng bán lẻ ở Bahrain và dành 6.000 USD thừa kế để đầu tư bán hàng trẻ em vào năm 1973.

Ông mở rộng từ một cửa hàng trở thành đế chế bán lẻ các mặt hàng Landmark trị giá 2,5 tỉ USD.

6. Steve Jobs: 5,5 tỉ USD

Ông sinh ra ở San Francisco và được một cặp vợ chồng tầng lớp lao động nhận làm con nuôi, lớn lên ở Santa Clara, California. Ông nghỉ ngang khi học đại học ở Reed College vì không đủ tiền trả học phí, nhưng vẫn tiếp tục học các lớp kiểm toán. Jobs sáng lập Apple trong gara của cha mẹ năm 1976, bị sa thải năm 1985 trong cuộc cạnh tranh quyền lực và bắt đầu mở Hãng phim hoạt hình Pixar. Ông trở lại Apple năm 1996, trải qua một ca ghép gan và sức khỏe giảm sút nhiều.

Ông tiếp tục dẫn đầu cuộc cách mạng mở rộng âm nhạc và truyền thông qua các thiết bị và phần mềm như iPod, iTunes và iPad.

7. Li Ka-shing: 21 tỉ USD

Là người gốc Hoa tới Hong Kong năm 1940, ông bỏ học ở tuổi 15 sau khi cha mất vì bệnh lao phổi. Ông làm việc trong nhà máy nhựa để trợ giúp gia đình, sau đó sản xuất hoa nhựa để xuất khẩu sang Mỹ. Ngày nay, ông quản lý Cheung Kong và Hutchison Whampoa, tổ hợp khổng lồ hoạt động trong lĩnh vực cảng, dầu khí, điện, bán lẻ, viễn thông và bất động sản.

Ông là người cực kỳ phóng khoáng, đã tặng 1,45 tỉ USD cho nghiên cứu về giáo dục, y tế.

8. Guy Laliberte: 2,5 tỉ USD

Trước khi sở hữu Gánh xiếc Mặt trời (Cirque du Soleil) năm 1984 với những người bạn, ông chỉ là người biểu diễn đường phố, đi cà kheo và nuốt lửa. Kể từ khi trùm sòng bài Steve Wynn đưa chương trình của ông tới Las Vegas năm 1991, ông trở nên cực kỳ nổi tiếng.

Ông liên tiếp mở rộng các chương trình biểu diễn theo chủ đề, như với ban nhạc The Beatles và ca sĩ Elvis. Chương trình của gánh xiếc Mặt trời với chủ đề Michael Jackson sẽ bắt đầu năm 2011 đang rất được chờ đợi.

9. J.K. Rowling: 1 tỉ USD

Khi viết về thế giới phù thủy, Rowling là một bà mẹ đơn thân sống nhờ tiền trợ cấp xã hội ở Edinburgh, Scotland. Bị phá sản và rơi vào trầm cảm, bà từng định tự vẫn. Cuốn Harry Potter và hòn đá phù thủy xuất bản năm 1997 nhanh chóng trở thành cuốn sách bán chạy nhất và là cuốn đầu tiên trong loạt truyện bảy cuốn khiến trẻ em và người lớn rất ưa thích. Bộ phim đầu tiên trong loạt phim ra mắt năm 2001.

Doanh thu của sáu tập phim dựa trên các tác phẩm của bà là hơn 5 tỉ USD.

10. Oprah Winfrey: 2,4 tỉ USD

Mẹ của bà là một người mẹ đơn thân, sinh con trong tuổi vị thành niên. Oprah lớn lên tại một trang trại của bà ở Mississippi, chuyển tới Wisconsin và nói bà là nạn nhân của nạn lạm dụng tình dục. Bà bắt đầu chương trình trò chuyện trên truyền hình năm 1986, trở thành chương trình rất được ưa thích với các khách mời là những người nổi tiếng, chính trị gia hay nạn nhân bị lạm dụng tình dục. Bà mở rộng “đế chế” của mình sau khi chương trình được phát sóng ở 145 quốc gia, sở hữu tạp chí O, câu lạc bộ sách...

Nữ hoàng truyền hình sẽ bắt đầu kênh truyền hình cáp Oprah Winfrey Network ra mắt vào ngày 1-1-2011.

(HẠNH NGUYÊN //Theo Forbes// Báo Tuổi Trẻ)