Moskva trả giá cho “tình yêu McDonald’s”

E-mail | Bản in | Lưu xem sau

Các cửa hàng McDonald's chiếm những vị trí đẹp ở Moskva.

“Tình yêu” của chính quyền Moskva (Nga) đối với hệ thống cửa hàng ăn nhanh lớn nhất thế giới đã phải trả giá quá đắt.

Trong khi trên thị trường hiện nay giá thuê một mét vuông đất ở trung tâm thành phố là trên 800 USD/năm, thậm chí 1.200 USD/ năm thì McDonald’s chỉ phải trả… 1 Rúp, tức 0,0258 USD/năm. Nghĩa là rẻ hơn hàng nghìn lần.

Bản hợp đồng hớ hênh

Năm 1992, Liên Xô vừa tan rã, trong trào lưu chung “hướng về phía Tây” ở Nga và cơn sốt sùng bái lối sống Mỹ của những thị dân giàu có, tòa thị chính Moskva đã ký một hợp đồng cho McDonald’s thuê mặt bằng ở trung tâm với những điều kiện rất hớ hênh.

“Hớ hênh” là nhìn từ góc độ của hiện tại và ngó tới tương lai, còn lúc đó những người lãnh đạo của thành phố chỉ chăm chăm nghĩ đến việc mời chào hệ thống ăn nhanh nổi tiếng của Mỹ phát triển ở Nga càng nhanh càng tốt.

McDonald‘s thuê mặt bằng rộng 1.557m2 ở đường phố “tủ kính” của Moskva là Arbat và 859.200m2 ở ngõ Nikolopeskovsky Lớn cũng thuộc trung tâm thành phố. Địa điểm trên phố Arbat là để bán hàng, còn trong ngõ là trung tâm đào tạo nhân viên. Gọi là thuê nhưng thực sự “cho không, biếu không”, với giá tượng trưng: Một Rúp một mét vuông trong một năm.

Một Rúp vào thời điểm đó đổi được 0,017 USD! Do đồng Đô la Mỹ trượt giá so với đồng Rúp (tháng 2/ 1992 tỷ giá là 57,76 Rúp/USD, tháng 7/ 2009 tỷ giá là 32,99 Rúp/USD) nên quy ra mỗi mét vuông ở một trong những địa thế đẹp nhất, hái ra tiền nhất Moskva hiện tại được thuê với giá 0,0258 USD/năm.

Giá thuê mặt bằng trung bình ở trung tâm Moskva thuộc loại đắt đỏ trên thế giới - 800 USD/m2/năm. Ở vị trí đắc địa thì giá có thể lên tới 1.200 USD/m2/năm. Nếu “quy ra thóc” thì từ năm 1992 đến nay ngân khố Moskva đã chịu thiệt hại rất lớn cho “tình yêu” đối với McDonald’s. Với giá thuê có phần ưu đãi là 18.800 Rúp (gần 600 USD)/m2/năm như chính quyền Moskva đã từng nêu yêu sách vào năm 2007 thì ngân sách thành phố thường niên cũng thu được chỉ riêng ở ngõ Nikolopeskovsky Lớn 13,9 triệu Rúp (420.000 USD). Con số này không nhỏ nếu nhân lên 49 năm theo hợp đồng.

Năm 1990, khi cửa hàng McDonald’s đầu tiên khai trương ở quảng trưởng Pushkin, người dân Moskva kéo đến ăn bánh Big Mac như đi hội, xếp hàng rồng rắn kéo dài cả cây số. Đối với người dân Liên Xô hồi bấy giờ Big Mac là biểu tượng của lối sống Mỹ, còn hết sức lạ lẫm và gây tò mò. Bây giờ “ăn nhanh kiểu Mỹ” không còn mới mẻ đối với người dân Moskva nữa, song McDonald’s vẫn rất hút khách. Người ta đến đây không chỉ để “ăn vội” như tiêu chí “fast food” mà còn để hẹn hò, trao đổi công việc, liên hoan và cả tổ chức sinh nhật.

Hiện tại trên toàn lãnh thổ LB Nga có 222 cửa hàng ăn nhanh Mỹ, riêng năm 2009 McDonald’s có kế hoạch mở thêm 40 cửa hàng.

Bút sa gà chết

Thấy quá thiệt thòi, mới đây Sở Tài sản Moskva (DIGM) đã đệ lên Tòa án Trọng tài thành phố hai đơn kiện đối với “Moskva - McDonald’s” (công ty con của hệ thống McDonald’s Mỹ).

Bà Natalya Bykova, đại diện của DIGM, cho biết chính quyền thành phố muốn thông qua tòa án để thay đổi các điều khoản của bản hợp đồng ký năm 1992 với McDonald’s về việc thuê mặt bằng. Theo bà, mặt bằng mà McDonald’s thuê ở phố Arbat và ngõ Nikolopeskovsky Lớn là hai điểm ở quận trung tâm còn giữ giá thuê cũ trong khi các nơi khác đã chuyển sang giá mới. Tòa thị chính Moskva sẵn sàng ký lại hợp đồng với McDonald’s với giá cho thuê “bằng mức tối thiểu hiện nay trong thành phố”.

Năm ngoái tòa thị chính Moskva cũng đã đâm đơn kiện McDonald’s, đòi hệ thống cửa hàng ăn nhanh này trả tiền thuê mặt bằng theo giá thị trường chứ không phải theo kiểu “ăn không”. Nhưng tòa đã xử cho McDonald’s thắng, hợp đồng năm 1992 còn nguyên giá trị. Rút kinh nghiệm, năm nay chính quyền thành phố hạ yêu sách xuống còn 1.000 Rúp (300 USD)/m2/năm, tức bằng giá thuê tối thiểu ở Moskva, chỉ bằng khoảng 1/3 giá thị trường đối với quận trung tâm và phố đẹp.

Tuy nhiên, theo tờ báo điện tử BFM.ru, ngay với cả mức đó McDonald‘s cũng không chấp thuận. Không chỉ vì chuyện tài chính. McDonald‘s không thiếu tiền bởi dù cả thế giới bị tác động của cơn khủng hoảng kinh tế toàn cầu thì hệ thống ăn nhanh Mỹ vẫn ăn nên làm ra.

Quý I năm 2009 lãi ròng của McDonald’s tăng 4% so với cùng kỳ năm ngoái, đạt 979,5 triệu USD. Hiện tại hệ thống ăn nhanh Mỹ đã có mặt ở 119 quốc gia với hơn 31.000 cửa hàng. McDonald‘s không chịu trả cho ngân khố Moskva quá 1 Rúp/m2/năm dù giá này được cho là “nực cười”, xuất phát từ quan niệm về danh dự. Một “ông lớn” toàn cầu không dễ để cho người khác lật lại bản giao kèo đã có đủ các chữ ký và con dấu.

Thư ký báo chí của McDonald’s tại Moskva, bà Nina Prasolova, nói trên tờ Kommersant rằng hợp đồng 49 năm thì cứ để hết từng ấy năm rồi mới tính đến việc xem xét lại. Bà nói McDonald‘s có đầy đủ lý lẽ để bảo vệ quyền lợi của mình.

Các chuyên gia pháp lý ở Moskva cũng nhận định “cuộc chiến giá thuê đất” giữa McDonald’s và tòa thị chính thành phố sẽ không thuận cho phía chính quyền bởi hệ thống ăn nhanh Mỹ có các luật sư rất giỏi nghề cãi.

Trần Quang Vinh (TT&VH)