Khu công nghiệp phớt lờ bảo vệ môi trường: Cần xử lý nghiêm

Ô nhiễm môi trường (MT) tại các khu công nghiệp (KCN) đã ở mức báo động từ lâu. Nhiều giải pháp giảm thiểu ô nhiễm ở KCN cũng được đưa ra như tuyên truyền, "gọi" đầu tư công nghệ, kiểm tra, thanh tra, xử phạt… Tuy nhiên, tình trạng ô nhiễm không chuyển biến bao nhiêu.
 
Không phải tự nhiên một trong bốn mục tiêu chính mà Tổng cục Môi trường đặt ra trong năm 2010 là tăng cường bảo vệ môi trường (BVMT) tại các KCN, khu chế xuất (KCX). Hà Nội không phải là một trường hợp ngoại lệ.
 

Chỉ quan tâm đến lợi nhuận…

Những năm qua, việc chỉ chú trọng đến phát triển mà không quan tâm đúng mức đến sự phát triển bền vững đã để lại nhiều hậu quả cho MT. MT trong phần lớn KCN, KCX trên cả nước đang bị các doanh nghiệp (DN) phớt lờ. Hà Nội hiện có 17 KCN tập trung được Thủ tướng Chính phủ ra quyết định thành lập hoặc đồng ý theo quy hoạch các KCN đến năm 2015, với tổng diện tích gần 3.500ha. Trong đó, 8 KCN tập trung đã đi vào hoạt động với tổng diện tích 1.235ha. Đến nay đã có 443 DN hoạt động, trong đó có 235 DN đầu tư nước ngoài. Trong 8 KCN này, chỉ có 4 khu đã xây dựng nhà máy xử lý nước thải tập trung và đưa vào hoạt động, gồm KCN Bắc Thăng Long, Hà Nội - Đài Tư và Quang Minh 1. Số còn lại gồm Sài Đồng B, Phú Nghĩa, Thạch Thất - Quốc Oai và Nội Bài đang đầu tư xây dựng nhà máy xử lý nước thải tập trung, dự kiến đưa vào hoạt động trong năm 2010.

9 KCN còn lại: Bắc Thường Tín, Phụng Hiệp, Quang Minh II, Khu công nghệ cao sinh học Từ Liêm, Khu công viên CNTT Hà Nội, Khu công nghệ Kim Hoa, Sóc Sơn, Nam Phú Cát, Đông Anh chưa hoạt động.

Mặc dù mới có 8 KCN hoạt động, song nhân dân đã nhiều lần than phiền về MT xung quanh những KCN này. Ông Nguyễn Hữu Nghĩa, Phó Giám đốc Sở Tài nguyên và Môi trường (TN-MT) đánh giá, việc BVMT trong các KCN hiện chưa đáp ứng được yêu cầu của quá trình phát triển KT-XH trong giai đoạn mới. MT các KCN chưa được quan tâm đúng mức trong từng DN cũng như cả KCN. Hệ thống xử lý nước thải, khí thải, chất thải rắn chưa được hoàn thiện đồng bộ. Dường như từng DN nói riêng và các KCN, KCX nói chung chỉ tìm cách thu hồi vốn và kiếm lợi nhuận mà lãng quên một trách nhiệm, nghĩa vụ quan trọng với nhà nước và cộng đồng, đó là trách nhiệm, nghĩa vụ BVMT.

… Phớt lờ môi trường đang ô nhiễm

Tổng cục Môi trường và Sở TN-MT Hà Nội đã kiểm tra tại 8 KCN đang hoạt động. Kết quả cho thấy phần lớn DN đều có những vi phạm về MT, nhất là cố tình không xử lý nước thải công nghiệp hoặc xử lý qua loa. Nghiêm trọng hơn, vài KCN đã hoạt động, nhưng lại chưa xây dựng nhà máy xử lý nước thải công nghiệp tập trung. Còn các DN bên ngoài KCN thì sao? Đoàn kiểm tra Sở TN-MT đã kiểm tra 32 cơ sở, DN trên địa bàn huyện Mê Linh về tình hình thực hiện Luật BVMT và Luật Tài nguyên nước năm 2009. Kết quả là tất cả các đơn vị đều có hành vi vi phạm, như các công ty: CP Bia rượu Sài Gòn - Đồng Xuân, CP Dụng cụ cơ khí xuất khẩu, CP Cửa sổ nhựa châu Âu, CP Xuân Hòa Hà Nội, CP Sản xuất và thương mại Phúc Tiến... Có tới 13 cơ sở xả nước thải vào nguồn nước không có giấy phép hoặc vượt quá lưu lượng cho phép trong giấy phép.

Không những vậy, hầu hết DN đều không thực hiện chế độ quan trắc chất lượng nước xả thải trước khi thải ra MT, không báo cáo định kỳ với cơ quan chuyên môn theo quy định. Các DN nằm trong KCN Quang Minh không tự xử lý được nước thải đạt tiêu chuẩn cho phép trước khi thải ra môi trường. Đoàn kiểm tra đã đề nghị Ban quản lý KCN này ký hợp đồng xử lý nước với một đơn vị chuyên ngành nhằm xử lý triệt để nước thải, bảo đảm đạt tiêu chuẩn cho phép trước khi thải ra MT...

Tăng cường kiểm tra xử lý

Ông Nguyễn Hữu Nghĩa, Phó Giám đốc Sở TN-MT cho rằng, biện pháp trước mắt là phải tăng cường giám sát, kiểm tra, thanh tra, đánh giá hiện trạng MT và xử lý những vi phạm pháp luật về BVMT với các chủ đầu tư xây dựng và kinh doanh hạ tầng kỹ thuật KCN và các DN trong KCN. Ngoài ra, Ban quản lý KCN và KCX phải công khai thông tin về tình hình MT trong KCN, phối hợp với các cơ quan chức năng kiểm tra, giám sát KCN ngay giai đoạn xây dựng hạ tầng, yêu cầu ngay chủ đầu tư thực hiện các biện pháp BVMT như đã cam kết trong báo cáo đánh giá tác động MT đã được phê duyệt. Ông Nguyễn Hữu Nghĩa nhấn mạnh, KCN chỉ được hoạt động sau khi hoàn thành đồng bộ hạ tầng kỹ thuật, trong đó có hệ thống xử lý nước thải tập trung.

Những năm qua, quá trình CNH-HĐH đã tạo động lực phát triển kinh tế, song cũng gây nhiều sức ép lên MT. Nếu DN trong các KCN, KCX chỉ quan tâm đến lợi nhuận mà phớt lờ trách nhiệm BVMT, những thành quả kinh tế đạt được sẽ không thể bền vững.

[ Trở về]