Lấp kẽ hở pháp luật

E-mail | Bản in | Lưu xem sau

Lao động phổ thông Trung Quốc trên công trường khai thác bauxite ở Tây Nguyên. Ảnh: QUANG CHUNG.

Cánh cửa cho lao động phổ thông nước ngoài vào Việt Nam sẽ hẹp hơn khi áp dụng Nghị định 46 (từ 1-8-2011). Đó là quy định của pháp luật còn điều đó có diễn ra trên thực tế hay không là do năng lực quản lý của các cơ quan quản lý nhà nước.

Gần đây ở một số tỉnh của nước ta xuất hiện nhiều “khu phố Tàu” bên cạnh những dự án lớn do nhà thầu Trung Quốc thi công. Con đường trước dự án tổ hợp bauxite nhôm Lâm Đồng ở thị trấn Lộc Thắng, huyện Bảo Lâm tấp nập lao động phổ thông nước ngoài vào giờ “tan ca”. Cửa hàng, quán ăn dành cho người Trung Quốc (biển hiệu toàn chữ Tàu) đã “mọc lên” tại đây để đáp ứng nhu cầu... thị trường.

Ở dự án bauxite Nhân Cơ (xã Nhân Cơ, huyện Dak Rlấp, tỉnh Dak Nông) tình hình cũng tương tự. Hàng trăm lao động Trung Quốc đang làm việc tại đây đã tạo nên các “khu phố Tàu”. Còn ở Hải Phòng, Quảng Ninh, Ninh Bình... đi kèm các nhà máy nhiệt điện, nhà máy đạm do nhà thầu Trung Quốc thi công là hàng ngàn công nhân Trung Quốc. Họ sống và sinh hoạt theo văn hóa của họ nên các “khu phố Tàu” cứ thế mà hình thành.

Kẽ hở pháp luật

Đợt khảo sát mới đây của Bộ Lao động - Thương binh và Xã hội (LĐ-TB&XH) đã phát hiện hàng chục ngàn lao động phổ thông nước ngoài làm việc tại Việt Nam, dù không có giấy phép lao động. Bộ này cho rằng, do quy định chưa đầy đủ về việc người nước ngoài vào Việt Nam để thực hiện các dự án mà nhà thầu nước ngoài trúng thầu là nguyên nhân chính dẫn đến tình trạng trên.

Phần lớn lao động phổ thông nước ngoài vào Việt Nam làm việc không phép đều bằng thị thực du lịch hoặc được khai báo là có kinh nghiệm trong nghề nghiệp nên các cơ quan chức năng khó kiểm soát. Hơn nữa, khi phát hiện lao động nước ngoài không có giấy phép thì cũng chưa có những quy định cụ thể về việc trục xuất họ khỏi Việt Nam.

Báo cáo mới nhất của Cục Việc làm, Bộ LĐ-TB&XH vừa công bố cho thấy lượng lao động nước ngoài làm việc tại Việt Nam đang tăng nhanh. Nếu như số lượng lao động nước ngoài tăng đều từ năm 2008 đến 2010 (năm 2008 có 52.633 lao động; năm 2009 có 55.428 lao động; năm 2010 có 56.929) thì năm 2011 này số lượt lao động tăng đột biến (hiện nay có hơn 74.000 người nước ngoài làm việc tại Việt Nam).

Trước tình hình đó, ngày 17-5-2011, Thủ tướng Chính phủ đã ban hành Chỉ thị 734 về chấn chỉnh công tác quản lý đối với các gói thầu EPC; trong đó yêu cầu các dự án, gói thầu được triển khai trong thời gian tới phải nghiêm chỉnh thực hiện việc sử dụng và quản lý lao động nước ngoài theo quy định của pháp luật, đồng thời chỉ đạo các ban, ngành, cơ quan liên quan tăng cường kiểm tra, giám sát việc sử dụng lao động trên các công trường.

Cùng với chỉ thị của Thủ tướng, từ ngày 1-8 tới, Nghị định 46 sẽ có hiệu lực thì những kẽ hở pháp luật về vấn đề lao động phổ thông nước ngoài được bít lại.

Lấp kẽ hở

Theo Nghị định 46, người nước ngoài vào Việt Nam để thực hiện các gói thầu hoặc dự án của nhà thầu nước ngoài đã trúng thầu tại Việt Nam, thì:

(i) Trong quá trình lập hồ sơ mời thầu, hồ sơ yêu cầu, chủ đầu tư phải quy định nội dung về việc sử dụng người lao động Việt Nam và người nước ngoài theo quy định của pháp luật, trong đó phải ưu tiên sử dụng người lao động Việt Nam thực hiện các công việc mà người lao động Việt Nam có khả năng thực hiện. Trường hợp gói thầu cần sử dụng người nước ngoài có chuyên môn phù hợp với yêu cầu của gói thầu thì trong hồ sơ mời thầu, hồ sơ yêu cầu phải quy định nhà thầu nước ngoài có phương án sử dụng người nước ngoài bao gồm: vị trí công việc, số lượng, trình độ chuyên môn, kinh nghiệm, thời gian thực hiện công việc.

(ii) Hồ sơ dự thầu, hồ sơ đề xuất của nhà thầu nước ngoài phải có phương án sử dụng người lao động Việt Nam và người nước ngoài theo yêu cầu của chủ đầu tư.

(iii) Chủ tịch Ủy ban nhân dân tỉnh, thành phố trực thuộc Trung ương có trách nhiệm chỉ đạo các cơ quan, tổ chức có liên quan để giới thiệu, cung ứng người lao động Việt Nam cho nhà thầu nước ngoài.

(iv) Nhà thầu nước ngoài phải làm thủ tục đề nghị cấp giấy phép lao động cho người nước ngoài lao động tại Việt Nam theo quy định của pháp luật trước khi người nước ngoài đến làm việc tại Việt Nam.

(v) Người nước ngoài đang làm việc tại Việt Nam, trừ các đối tượng quy định tại khoản 1 điều 9 Nghị định 46 mà chưa được cấp giấy phép lao động thì phải làm thủ tục đề nghị cấp giấy phép lao động theo quy định tại nghị định này.

Tuy quy định là như vậy nhưng pháp luật được thực thi nghiêm túc đến đâu còn tùy các cơ quan thừa hành.

(Theo Thời báo kinh tế Sài Gòn)